Obezite ameliyatı bağımlı yapabilir

ZİYNETİ KOCABIYIK

Sağlık Bakanlığınca yapılan araştırmaya göre Türkiye’de her 5 kişiden 1’i obez. Ekonomiye maliyeti yıllık 20 milyar lira olan obezite ameliyatlarında patlama yaşanıyor. Yılda 17 bin ameliyatla Türkiye, dünyada en çok mide operasyonu yapılan ülkelerin başında geliyor. Aşırı kilonun yol açtığı kalp-damar, kanser ve ortopedik hastalık riskini azaltması açısından olumlu etkileri olan obezite ameliyatlarının olumsuz etkileri ortaya çıkmaya başladı. Obezite ameliyatı olan kişiler üzerinde araştırmalarını sürdüren uzmanlar ameliyattan sonra gelişebilecek “bağımlılık” riskine dikkat çekiyor. 

YÜZDE 60’ININ PSİKOLOJİSİ BOZUK
 Obezite cerrahisi uygulanan hastaların yüzde 60’ının hayat boyu en az bir psikiyatrik hastalık teşhisi almış; anksiyete bozukluğu, depresyon, duygudurum bozukluğu, sigara, alkol, madde bağımlılığı bulunan kişiler olduğunu söyleyen Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Onur Noyan “Çalışmalar, obezite ameliyatları sonrasında hastaların yüzde 40’ında sigara, alkol, madde bağımlılığı ve davranışsal bağımlılıklar görüldüğünü bunların yarısının yeni gelişen alışkanlıklar olduğunu gösteriyor” dedi.

OBEZİTE YEME BAĞIMLILIĞI SONUCU OLUŞUYOR
Son yılarda obezitenin “yeme bağımlılığının” sonucu oluştuğu düşüncesinin etkili olduğunu belirten Doç. Dr. Noyan, mide küçültme operasyonları sonrasında daha az yiyebilen kişilerin yemeğin yerine sigara, alkol ve maddeyi koyabileceğini söyleyerek, “Alkol ve maddenin beynin haz merkezini uyarma etkisi yemek yediğimiz zaman alınan hazla neredeyse aynıdır. Ameliyat sonrasında hastaların duygusal problemleri ile baş edebilmek amacıyla alkol, madde, kumar ya da cinselliğe yöneldikleri tespit edilmiştir. Çünkü daha önce stres, can sıkıntısı, boşluk hissi, üzüntü, sevinç gibi durumlarda yemek yiyen kişi, artık yiyemez duruma geldiği zaman ‘haz’ duygusuna en kolay yoldan ulaşmak için alkol ya da madde kullanımı gibi davranışlara yönelecektir. Yeme bağımlılığına sebep olan altta yatan psikolojik problemler, ameliyatla çözümlenemez. Aynı şekilde yeme davranışının engellenmesi bağımlılık problemleri ya da duygusal acıyı çözemediği gibi, hastaları başka davranışlara ait bağımlılık riski ile karşı karşıya bırakır” dedi.

CERRAHTAN ÖNCE PSİKİYATRİSTE
Psikiyatrik bozuklukların ‘obezite cerrahisi’ uygulanmasına engel olmadığını söyleyen Doç. Dr. Noyan, ancak bu hastaların ameliyat komplikasyonları ile baş edebilir olmaları, ameliyat sonrasında hayat boyu uygulanması gereken diyet ve düzenli egzersiz gibi hayat tarzı düzenlemesine hazır olması gerektiğini hatırlatarak “Ameliyat öncesinde mevcut olan herhangi bir bağımlılık ameliyat sonrasında ortaya çıkabilecek sigara, alkol, madde, davranışsal bağımlılık risklerini artırmaktadır. Cerrahi için başvuran kişiler öncelikle geçmiş diyet ve kilo verme süreçleri, alkol ve madde kullanımı, dürtüsellik, aktif psikiyatrik hastalık ve kullanılan psikiyatrik ilaçlar açısından değerlendirilmelidir. Ayrıntılı psikiyatrik değerlendirmede kişilerin geçmiş hayatları ve travmaları, stresli hayat şartlarına karşı verdikleri tepkiler, hayat şartları, sosyal destekleri, tedaviden beklentileri belirlenmelidir” diye anlattı.   

TIKANIRCASINA YİYORSANIZ RİSKTESİNİZ!
Doç. Dr. Onur Noyan ameliyat sonrasında bağımlılık riskini artıran faktörleri şöyle sıraladı:
¥ Tıkanırcasına yeme atakları,
¥ Ailede alkol/madde bağımlılık öyküsü,
¥ Kendine zarar verme davranışı öyküsü.
¥ Ameliyat öncesinde düzenli alkol tüketimi,
¥ Reçete edilen ağrı kesicilerin fazla tüketimi,
¥ Çocukluk çağında yaşanmış olan travmatik olaylar,
¥ Tedavi edilemeyen psikiyatrik hastalık,
¥ Yalnızlık hissi,
¥ Duygu ifade etmede zorlanma.