Boşanma ilamı kesinleşmemişse SGK ölüm aylığı bağlar

Soru: "Beş yıldan uzun süre ayrı yaşadığım eşime ölmeden önce boşanma davası açmıştım. Davanın son duruşması bu ayın 20'sinde görülecekti ancak boşanma davası açtığım eşim ayın 13'ünde vefat etti. Bana maaş bağlanır mı?" C.Karagöz/İstanbul KİMLER ÖLEN SİGORTALININ HAK SAHİBİ SAYILIR 5510 sayılı Reform Yasasının 3. maddesine göre, sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ve/veya malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve baba hak sahibi olarak nitelendirilmiştir. Reform Kanunu'nun SSK ve Bağ-Kur kapsamından aylık alanları ilgilendirdiğini dolayısıyla bu hükümlerin Emekli Sandığı şartlarından aylık bağlanacak olanları ilgilendirmediğini de özellikle hatırlatmak isterim. Ölüm sigortasından eş ve çocuklar ile belirli şartlar dahilinde sigortalının ana-babasına da aylık bağlanabilir. Ölen sigortalının; - Erkek ya da kadın olmasına bakılmaksızın dul kalan eşine, - Sosyal Güvenlik Kanunu kapsamında çalışmayan, çalışmaların?dan dolayı gelir veya aylık almayan çocuklarından, 1-Çalışamayacak durumdaki malul çocuklarına 2-Evli olmayan, evli olmakla birlikte sonradan boşanan veya dul kalan ve sosyal güvenlik kanunları kapsamında çalışmayan, çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almayan kız çocuklarına, 3-On sekiz yaşını, ortaöğretim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocuklarına, 4-Sigortalının ölümünden sonra doğan çocuklarına, - Sosyal Güvenlik Kanunu kapsamında çalışmayan (sigortalı), çalışmaların?dan dolayı gelir veya aylık almayan ana-babasına, ölüm sigortasın?dan aylık bağlanır. MİRASI REDDETMEK MAAŞ ALMAYA ENGEL DEĞİL Sosyal güvenlik hakları vazgeçilemeyen, başkalarına devredilemeyen haklardandır. Yani sosyal güvenlikte zorunluluk ilkesi egemendir. Bu nedenle ölenin mirasının reddedilmiş olması hak sahiplerine aylık bağlanması hakkını ortadan kaldırmaz. Örneğin; ölen eşinin mirasını reddetmiş olan eşe ya da reddi mirasta bulunan ancak maaş bağlanabilmesi için daha önce belirttiğimiz şartları sağlayan kız ve erkek çocuklara maaş bağlanır. RESMÎ NİKÂHI OLMAYAN EŞE MAAŞ YOK Sigortalının ölümü ile dul kalan eşe aylık bağlanabilmesi için, ölüm tarihinde sigortalı ile Türk Medeni Kanununa uygun olarak evlilik bağı?nın bulunması gerekmektedir. Türk Medeni Kanununa uygun olmayan ev?lilik ilişkisindeki kişiler, örneğin; dinî nikâhlı olan veya "seviyeli birliktelik" adı altında yaşayan kişiler 5510 sayılı Reform Yasasına göre hak sahibi sayılmadığın?dan, bunlara maaş bağlanması mümkün değildir. EŞ ÖLDÜKTEN SONRA NİKAHSIZ YAŞAMAK MAAŞ ALMAYA ENGEL DEĞİL Ölen sigortalının dul eşinin ölüm aylığı alabilmesi için sonradan evlenmemesi gerekir. Eşin evlenmesi durumunda hak sahibi olma niteliği ortadan kalktığı için ölüm aylığı kesilir. Nasıl ki; sigortalının sağlığında dinî nikâhlı olması kişiyi hak sahibi yapmaz ise resmî nikâhlı eşin ölümü sonrası bir başka kişiyle dinî nikâhla yaşamak da kişiyi hak sahibi niteliği dışına çıkarmaz. Örneğin; eşin ölümü sonrası SGK tarafından maaş bağlanan kişi daha sonra resmî nikâh olmaksınız bir başkasıyla yaşamaya başlasa da maaşı kesilmez. Ancak bu durumun yasal olsa bile ahlaki olmadığını, olayın kul hakkı ve devlet malı ile ilintili olduğunu belirtelim. Bunun dışında, sigortalının dul eşlerinin ölüm aylığına hak kaza?nabilmeleri için başka bir şart aranmamaktadır. Ölen sigortalının dul eşinin sigortalı olarak çalışması ya da SGK'dan gelir veya aylık alması ölüm aylığı bağlanmasına engel değildir. Kanunun aradığı tek şart eşin dul olma halinin devam etmesi yani sonradan evlenmemesi bir anlamda ölen eski eşe manevi sadakat göstermesidir. Okurumuz boşanma davası açtığı eşi vefat ettiği tarihte halen resmî olarak eş sayıldığından boşanma davası açmış olsa dahi ölen eşinden dolayı maaş alabileceği gibi Medeni Kanunda belirtilen oranlarda ölenin mirasından da pay alacaktır.