Ebû Sâlim Iyâşî
19 Nisan 2014 01:00
Ebû Sâlim Iyâşî hazretleri, fıkıh ve tasavvuf âlimlerindendir. 1037'de (1628) Fas'ta doğdu. Memleketinin tanınmış âlimlerinden ilim tahsil etti. Daha sonra Mısır'a giderek orada tahsiline devam etti. Mekke ve Medine'yi üç defa ziyaret etti. 1090'da (m. 1679) vefat etti. Bir dersinde talebelerine şöyle anlattı:
Din ve dünya saadetine akılla kavuşulur. Akıl iki çeşittir. Biri doğuştan var olan akıl, diğeri de sonradan kazanılan akıldır. Doğuştan akıldan mahrum olan kimse ile zaten konuşulmaz. Bundan Allahü teâlâya sığınım. Akıl ve basiretten nasibi olan kimse, her gün, hatta her an yeni yeni şeyler öğrenir. Akıllı kimse, dünya ve ahiretine fayda verecek şeyler için çalışır. Bunlardan başkasında hayır yoktur. Dünya için çalışması, geçimini temin etmesi, dini için çalışması ise, ahiret saadetini kazanmak içindir. Akıllı bir kimse bir kelime duyarsa, o kelimenin manasını ve onunla amel etmeyi düşünür. O söz hakkında doğru bir şekilde düşünür ve onun doğruluğunu görürse, o sözü kabul eder. Eğer hatalı bir söz olduğunu görürse onu reddeder. Tereddüdü olursa üzerinde düşünür. Onu iyice anlayıncaya kadar red veya kabul etmez. Kendisine nasihatte bulunan kimsenin nasihatini, ilmini ve dini durumunu iyice araştırır. İyi olduğuna kanaat getirdiği zaman, o nasihate uyar...
İlim, din ve saadet, edep ile elde edilir. Edebin kısımları vardır. Bunlar; Allahü teâlâya, Peygamberlerine, meleklerine, âlimlere, evliyaya, sultanlara, emir sahiplerine, büyüklere, kendi seviyesindekilere, küçüğüne, hür olana, köleye karşı edeple ve sözle, fiille, oturup kalkmakla, susup dinlemekle, güzel konuşmakla, kendisini küçük görüp, başkasını büyük görmekle ilgili olan edeplerdir...
Dünya ve ahireti muhafaza etmek, hayırla anılmakla olur. Bir kimse kötü olarak bilinirse, bu onun dünyasının bozulmasına sebep olur. Hatta bazen de ahiretinin de bozulmasına sebep olur. Hayırla ve iyilikle anılmak, şüphe ve töhmet celbedecek yerlerden, düşük bayağı hareketlerden, kötü kimselerden sakınmak, mümkün olduğu kadar kendisini muhafaza etmek ve onlarla ihtiyaç miktarı kadar görüşmekle mümkün olur. Kötü kimselerle beraber düşüp kalkan, onlarla beraber olan kimse, onların kötülüklerinden uzak olsa ve onları yapmasa bile, onlarla düşüp kalktığı için, onlardan sayılır.