Arnavutluk'a gitmek için o kadar çok sebep var ki...

Balkanların anahtar ülkesi olan Arnavutluk, Osmanlı ve İtalyan izlerini günümüze kadar korumuş. Tabiatı ve birbirinden etkileyici yapılarının yanı sıra mutfağıyla da gönülleri fethediyor.

Arnavutluk ülkemizde de sevilen yemekleriyle meşhur. Arnavut böreği, Arnavut ciğeri, elbasan tavası yani TAVË KOSİ aklıma ilk gelen lezzetlerden... Tiran gezimde elimden geldiğince yöresel yemekler aradım ancak yerel lokantalar bulmakta zorlandım. Çarşıda İtalyan etkisi yoğun. Arnavutluk kadim bir coğrafya Adriyatik’in en küçük ülkesi ve başkenti TİRAN. 450 yıla yakın Osmanlı egemenliği altında kalmışlar ve Osmanlıdan 1912 yılında ayrılmışlar. Daha sonra İtalyanlar ve Almanlar tarafından işgal edilmiş. Ülkenin nüfusunun yüzde 60’ının Müslüman olduğu bilgisi var. Arnavutluk batıda Adriyatik Denizi, güneybatıda ise İyonya Denizi’ne kıyısı olan özel bir ülke.  Balkanların anahtar ülkesi denebilir çünkü Osmanlı ve İtalyan izlerini günümüze kadar koruyan ve yıllarca perde arkasında kalan bir ülke olarak bilinir. Bir dönem komünist rejim altında kalmış. 

GÖRÜLMEYE DEĞER ÇOK YER VAR

Tiran seyahatimde en çok etkilendiğim yerlerden biri ise İSKENDER BEY MEYDANI oldu. Açıkçası Tiran’ın en gözde yeri Arnavutluk’un ulusal kahramanı olarak bilinen İskender Bey’in heykelinin bulunduğu bu meydan aynı zamanda tarihî noktaların da merkezi. Hemen arkasındaki BÖREKÇİLER ise tabii ki benim etkilenmemde önemli rol oynadılar. 

Söylemeden geçemeyeceğim Arnavut böreklerini genellikle pırasa ağırlıklı biliriz ama inanın ben hiç pırasalı böreğe denk gelmedim. Diğer bir özel yer ise ETHEM BEY CAMİİ… Molla Şaban Bey’in ölümünün ardından 10 yıl sonra oğlu Ethem Bey Camii’nin inşa sürecini tekrar başlatmış ve takvimler 1819’u gösterdiğinde cami Tiran’da açılmış. Caminin; giriş kapısının sağ tarafında Ethem Bey’in, sol tarafında ise eşinin mezarı yer alıyor. Caminin hemen yanında yine Ethem Bey tarafından inşa edilen saat kulesi de var, mutlaka görün derim. İlginç bir adres Arnavutluk’un yer altı sığınakları olan ve Tiran’da müze olarak ziyarete açılan BUNK’ART 1 ve 2. Bu yer altı sığınaklarında 100’den fazla oda ve bu odalarda da mutfaktan, tuvalete kadar birçok bölüm bulunuyor. 

SAFRANBOLU’NUN İKİZ KARDEŞİ

Şehir merkezindeki eşsiz tabiatıyla DAJTİ DAĞI da görülmesi gereken yerlerden. İki saat yol gidebilecek zamanım var derseniz BERAT’ta kendinizi Türkiye’de sanabilirsiniz.  Safranbolu’nun âdeta ikiz kardeşi. Unesco Dünya Miras Listesi’ne adını altın harflerle yazdıran MANGALEM 2400 yıllık geçmişini yansıttığı taş duvarlı evleriyle görenleri etkiliyor. BEYAZ KÖPRÜ ismiyle bilinen GORİCA KÖPRÜSÜ, BERAT KALESİ, kale içinde ONUFRİ MÜZESİ, Berat’ın ilk camisi olan KIZIL CAMİ, HOLY TRİNİTY KİLİSESİ, SULTAN CAMİİ, KURŞUNLU CAMİ de Berat’ta görmeniz gereken diğer yerler. Tiran’ın 20 kilometre kuzeyinde bulunan KRUJA şirin bir kasaba, Osmanlı döneminde Akçahisar ismiyle anılıyormuş. Arnavutluk’un Osmanlı’dan kopan son toprak parçası olmasıyla da ayrı bir önemi var. KRUJA Kalesi, kaleye giderken yol üzerinde bulunan BEKTAŞİ TEKKESİ ile bahçesindeki ünlü yaşlı zeytin ağacını kesinlikle görmelisiniz. KRUJA KALESİ zamanında FATİH SULTAN MEHMET tarafından fethedilmiş. Kale içinde bulunan ESAD TOPTANİ PAŞA KONAĞI günümüzde Etnografya Müzesi olarak kullanılıyor. Konağın içi ve dışı eski Anadolu konaklarını andırıyor. 

ULUSAL İÇECEKLERİ BOZA

Son olarak eski Osmanlı Çarşısı, İskender Bey Müzesi, Dolma Baba Bektaşi Tekkesi, Sarı Saltuk Dergâhı, Osmanlı Hamamı ve Murat Bey Camii. Sanki ülkemden bir yerler anlatıyormuşum gibi değil mi? Veeee Arnavutluk mutfağı GÜVEÇ YEMEKLERİ, BÖREKLERİ, TAZE SEBZELERLE SUNULAN LEZZETLERİ ve PEYNİRLERİ ile öne çıkan Arnavut mutfağının başrollerinde SAMSA, ELBASAN TAVASI, PIRASA BÖREĞİ, TİRİT, ARNAVUT CİĞERİ, PETLA gibi özel lezzetler bulunur. Şaşıracaksınız belki ama BOZA, Arnavutların ulusal içeceği iyi mi? 

Birkaç da adres vereyim elim değmişken. TAVË KOSİ yani ELBASAN TAVASI için RESTAURANT MANGALEMİ / BERAT, ARNAVUT CİĞERİ için ERA VİLA / TİRAN, Arnavut böreği olarak bilinen peynirli, ıspanaklı, kıymalı, patatesli börekler için İskender Bey Meydanı arkasında bulunan Börekçiler Sokağı. Kahvaltı ya da gün içinde hafif atıştırmalıklar için TRİBECA TİRANA CAFE, derseniz ki İtalyan etkisi mutfağa nasıl yansımış görmek isterim o zaman Pizza ARTİGİANO, OSTERİA TİRANA YA da çikolata veya dondurma için CİOCCOLAT İTALİANİ. Bir de benim çok özel bulduğum adresler var yemekten çok ambiyans için MULLİRİ VJETER (Tiran’da yaygın olan kahve kültürünün en güzel örneğini sunuyorlar ve bence şahane kahveler yapıyorlar). Son adresim RADİO BAR (Tiran’da nerede ne yenir ve ne içilir listesinin benim için en değerlisi mükemmel dekorasyonu ile kafe olarak hizmet veriyor). 

Hatırlatayım Arnavutluk’ta fazla kafa sallamayın bizde “EVET” anlamına gelen kafa sallaması Arnavutlarda “HAYIR” anlamına geliyormuş neyse belki de işinize yarar. Arnavutluk’a gidin derim bunun için o kadar çok sebebiniz var ki…