'Deve ve şahin bize atalardan emanet'

Burcu Çetinkaya

Bugün 1 Ocak 2017 sanırım değil mi? Kullandığımız takvimde yıl değişmiş yani. Ne fark eder ki…. Önemli olan zihinlerin değişmesi. Ümit etmek için, hayaller için 2017 olmasını bekleyen ne çok insan varmış. Oysa her yeni doğan gün, her seher vakti bir ümit değil mi zaten? Neden bekliyoruz ki 2017’yi? Onlar 2018, 2019 diye devam etsin hayallerine. Ben yeni doğan günü bekleyeceğim. Seher vakti dualarıyla ve her gün aynı kararlılıkla bir şeylerin değişmesi ihtimalini daha çok görüyorum çünkü… Yine de kutlayanların yeni yılı iyi ve hayırlı dilekler içeriyorsa kutlu olsun. 
Bu haftaki röportajım hayatı kendi hâlinde, bozulmadan, gelenek ve göreneklerine bağlı, atadan gelen tutkuları üzerine yaşayan bir baba ve oğul ile… Abu Dabi’nin çöllerinde deve yetiştiriciliği ve şahin eğitmenliği yapan bir aileden bahsediyorum. Sohbetimize önce ev sahibi baba ile başladık…

 Nerede ve ne zaman doğdunuz?
 Liwa’da, Abu Dabi’de 1954 yılında doğdum. Önce şahin eğitiyordum sonra deve yetiştiriciliğine başladım. 15 yaşındaydım. 
 Geceleri nerede kalıyorsunuz?
Bu oturduğumuz çadırda. Eskiden hep çadırda yaşıyorduk, şehri yoktu zaten. 1970’li yıllardan beri bazen şehirdeki evimizde, bazen de burada kalıyoruz. Ama evime burası yarım saat ve ben burada develerimle kalmayı seviyorum. 
Çölün nesini seviyorsunuz?
 Temiz havayı, ateşi yakıp, kahvemi yapmayı…
 Deve sütünün faydaları neler?
Şöyle anlatayım eskiden sadece deve sütü ve hurma ile beslenerek yaşayabiliyorduk. O kadar faydalı yani.
 Kaç çocuğunuz var?
 3 oğlum, 2 kızım var. 
 Bu işe nasıl başladınız?
 Bu iş değil, aşk, hobi ben ticaret yapmıyorum.
 Kaç deveniz var?
2 hafta önce 20 devem vardı, şimdi 15 kaldı. 
 Develeriniz arasında özellikle çok sevdiğiniz bir tane var mı?
 Develerin karakterleri çok farklı. Bazıları daha arkadaş canlısı, bazıları daha güzel hareket ediyor, bazıları daha sinirli. Ben daha arkadaş canlısı olanları seviyorum. Biz develer arasında güzellik yarışmaları yapıyoruz zaten. 
 Deve fiyatları ne kadar?
 Şecereleri önemli, geldikleri aile önemli. 500 bin TL’ye de deve var, 10 milyon TL’ye de. Şahinler de böyle 20 bin TL’den başlıyor şahin fiyatları, mesela Suudi Arabistan’da 700 bin TL’ye kadar şahin var. 
Çölden en fazla kaç gün uzak kalabiliyorsunuz?
 Arkadaşlarımızı alıp hep çöle geliyoruz genelde. Uzak kalamıyorum çok. Uzak kalınca özlüyorum. Her gün gelip develerimi mutlaka görürüm. Mesela bu çadır 2 aydır burada ama çöl içerisinde de zaman zaman yer değiştiriyoruz. 
 

'EĞİTTİĞİMİZ BİR ŞAHİN 10 YIL BİZİMLE KALIYOR'
Muhammed, ailenin en büyük oğlu. Muhammed’le de şahinleri konuştuk… Şahinlerden bir tanesini yanımıza alıp sohbete başlarken gözümün içine bakan vahşi şahin yüzünden biraz ip üzerinde otursam da, sonunda aramız iyi oldu gibi… Tedirgin olduğumu fark eden Muhammed “O eğitimli, ısırmaz merak etme…” sözleriyle beni rahatlatıyor..
¥ Şahinleri nasıl eğitiyorsunuz?
Yaklaşık 10 gün boyunca bizi tanımasını sağlıyoruz. Önce tüy ile eğitim veriyoruz. Biraz da et veriyoruz. İpe bağlıyoruz. Bu süreçten sonra da bizi tanıyor ve elimizde dolaşıyor.
¥ Eğitimden sonra şahinleri av için mi kullanıyorsunuz?
Evet. Bir başka büyük kuşu avlamak için kullanıyoruz. Bir de ufak kuş ve tavşan avlıyorlar. Sadece av da değil, şahin bizim için atalarımızdan kalan bir spor. 
¥ Bu güne kadar kaç şahin eğittiniz?
Çok. 100’den fazladır. Eğittiğimiz şahinler yaklaşık 10 sene bizimle kalıyor. 
¥ Aranızda arkadaşlık kuruluyor mu? Sizi tanıyorlar mı?
Tabii ki. Günde yaklaşık 2 saatimiz onlarla geçiyor.
¥ Sizin eğittiğiniz şahinlere bir yabancı da yaklaşabilir mi?
Eğer şahin tecrübeleri varsa evet, yoksa hayır.  
¥ Size hiç saldırdılar mı?
Saldırmak değil ama bir iki kez ısırıldım, beni ısırmak için değil ama eti ısırmak için yaptı. Eğer acıkmazsa avlanmaz zaten. Acıkmazsa saldırmaz. Beni de arkadaşı olarak gördüğünü zannetmiyorum herşey, yemek için. Çiğ tavuk etiyle besleniyorlar. Elinizde et yoksa size saldırmaz şahinler.
¥ Develer ne yiyor peki?
Develer ot yiyor. Bir de hurmalara bayılıyorlar. Eğer sizi tanımalarını isterseniz, hurma verin ertesi günü sizi mutlaka tanıyacaklardır.