Bu haberi herkes es geçti ama...

Bana sorarsanız geçen haftanın en önemli olaylarından biri İran ile Çin arasında imzalanan 400 milyar dolarlık anlaşmaydı. Tahran'a gelen Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi geçtiğimiz cumartesi günü İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile görüştü.

İki ülke “Kuşak ve Yol” projesi kapsamında 25 yıllık bir anlaşma imzaladı. İran konuyla ilgili ayrıntılı açıklama yapmadı ama geçen sene New York Times’ın yayınladığı taslakla aynı olduğu ifade ediliyor. 

Taslağa göre Çin gelecek 25 yıl içinde bankacılık, telekomünikasyon, limanlar, demir yolları, sağlık hizmetleri ve bilgi teknolojisi de dâhil olmak üzere onlarca alanda İran'a 400 milyar dolarlık yatırım yapacak. Buna karşın Çin, İran'dan düzenli ve büyük ölçüde indirimli olarak İran petrolü alacak.

Ayrıca anlaşma ortak eğitim ve tatbikatlar, ortak araştırma ve silah geliştirme ile istihbarat paylaşımı da dâhil olmak üzere askerî iş birliğinin derinleştirilmesini öngörüyor (euronews).

İran’da bu anlaşmayı protesto edenler de oldu ama destekleyenler daha çok. Biz kendi açımızdan bakarsak İran önemli bir hamle yaptı. 

İran'da özel sektör olmadığı için her şey devletin kontrolünde. Özel teşebbüs olmayınca vatandaşlar ekonomik olarak iyi değil. Sadece devletle iş yapanlar para kazanabiliyor. O yüzden İran’da altyapı, hastaneler, bankacılık gibi hizmetler yeterli ve modern değil. 

Çin’in ucuz petrol karşılığı 25 yılda yapacağı 400 milyar dolarlık hamle akıllıca. Ülkeyi modernleştirecek İran. Bu da özellikle Şii dünyayı cezbedecektir. Hatta diğer Müslüman ülkeler bile bundan etkilenecektir. İran silah sanayinde de gelişme sağlayacaktır.

Bekleyip görelim ama İran ve Çin arasındaki bu anlaşma çok akıllı bir strateji. ABD Başkanı Joe Biden İran’a saldıralım modunda değil. Hatta İran’ı sisteme dâhil edelim, ilişkimiz gelişsin tarzı bir siyaseti var. 

Peki Türkiye’yi nasıl etkiler? Bölgenin en güçlü ülkesi biziz. Bu doğru ama İran’ın bu hamlesini es geçmemek gerekir. Müslüman dünyayı kendi yanına çekmek isteyecektir İran. Cazibe merkezi biziz diyecektir. Bu hemen olmaz ama yılda 16 milyar dolarlık yabancı yatırım alan bir ülke birçok alanda iyi iş yapar. İzleyip görelim.