Hayatımızdaki Uluslararası Finans Gücü: Döviz Kurları

A -
A +

Her gün döviz piyasalarında 5,7 trilyon dolarlık işlem yapılıyor. Bir ev ya da araba almanın bile büyük bir harcama olduğu çoğumuz için 5,7 trilyon dolar dudak uçuklatan bir rakam. Gerçekten ne manaya geliyor?

Eğer 5,7 trilyonluk 1 dolar banknotlarını uç uca eklerseniz yaklaşık 883 milyon kilometre uzunluğa ulaşır. Bu mesafe Jüpiter gezegenine olan mesafeden daha uzundur. Güneş'e 3 kez gidip gelmek veya Ay'a 2000 defa gidip gelmekle hemen hemen aynı mesafedir. Peki bu parayı günde 1 milyon dolar olarak harcasanız ne kadar sürede biter? 5,7 milyon gün, yani 15600 yılda biter. Peki günde 1 milyar dolar harcarsanız? 5700 gün, yani 15,6 yılda biter. 5.7 trilyon dolar bütün sıfırlarını yazınca nasıl gözüküyor, bir bakalım: 5,700,000,000,000. Ve bu miktar döviz piyasalarında her gün el değiştiriyor.

Döviz piyasaları önemlidir. Bu piyasalar sayesinde ülkeler mallarını ihraç edebilir, diğer ülkelerden mal alabilir. Bir Türk Alman malı bir araba satın alıyorsa, en azından işlemin bir yerinde Türk lirasının Euro'ya çevrilmesi gerekir. Türk, arabaya Türk parası ödeyecektir, ama arabanın fiyatı büyük oranda Euro-TL kuruna göre belirlenecektir. Döviz kuru Euro'nun Türk parası karşısındaki değeridir. Bu yazıyı yazdığımda 1 Euro yaklaşık 2.75 Türk lirasıydı. Ekim ayı ortalarında Euro daha güçlüydü, 1 Euro yaklaşık 2,9 liraydı. Euro'nun daha güçlü olması Almanya'dan ithal edilen şeylerin daha pahalı olması manasına da gelir. Alman arabasının fiyatı Euro'nun TL karşısındaki gücüne bağlıdır.

Türkler sürekli olarak başka ülkelerden bir şeyler alır. Döviz fiyatlarındaki değişiklik, bu malların fiyatını önemli ölçüde etkiler. Normalde tüccarlar kurlardaki ufak değişimleri fiyatlarına yansıtmazlar, ama değişim büyükse fiyatlar da sürekli oynar. Eğer Euro arttıkça tüccar malın fiyatını değiştirmezse ya kârı azalır ya da zarar eder.

Türk borsasına yatırım yapan uluslararası bir yatırımcının hem hissenin Euro maliyetine, hem de Euro'nun lira karşılığına dikkat etmesi gerekir. Evet, biraz karmaşık olduğunu biliyorum, ama bu her gün her dakika oluyor-ve döviz piyasası bu işin büyük bir parçasıdır. Döviz hareketlerinde spekülasyon yapmak, aynı borsaya yatırım yapmak gibi çok risklidir. Hem olası riskleri hem de getirileri anlamak gerekir.

Başka örnekler? Eğer bir ailenin Almanya'da okuyan bir çocuğu varsa ve Euro lira karşısında çok değer kazanırsa, o zaman okul masrafları çok daha artacaktır. Eğer lira güçlenirse çocuğun eğitim masrafları düşecektir. Almanya'da çalışan bir Türk anavatana para gönderdiği zaman da Euro'nun gücüne göre lira miktarı değişecektir. Eğer Euro düşüyorsa evdekilere gelen lira azalacaktır. Bir Alman şirketi Türkiye'de yatırım yapmak istiyorsa, Euro güçlü olduğunda yatırım maliyeti daha düşük olur. Lira ucuz olduğunda Almanlar Türkiye'den daha çok ürün almak ister. Bir Türk Almanya'dan mal ithal ediyorsa, Euro güçlü olduğunda ürünler daha pahalıya gelecektir.

Yasal olarak sınırları aşan hemen her şey bu büyük döviz piyasası ile bağlantılıdır. Dünya giderek küçüldükçe bu piyasayı anlamamız ve gözümüzü üzerinde tutmamız çok iyi olacaktır. Ancak bu piyasanın risklerini ve faydalarını da anlamamız gerekir. Bu ise basit olmaktan çok uzaktır.

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.