Kripto paralar fırsat mı yoksa global tehdit mi?

 

 

 

Online gizlilik ve mahremiyet, e-Ticaret müşterileri için çok önemlidir. Büyük şirketler tarafından yapılan güvenlik ihlalleri ve uygunsuz veri kullanımı, tüketicileri gizlilik korumaları konusunda her zamankinden daha dikkatli hâle getirmektedir. Avrupa Birliği'nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği (GDPR) ve California Tüketici Gizliliği Yasası (CCPA) gibi tedbirler, tüketicilerin verilerinin toplanmasını istememesini kolaylaştırıyor. Ancak yine de online dünyada şahsi verilerinizi paylaşmadan bir işlemi tamamlamak neredeyse imkânsızdır. Bu sebeple veri gizliliği artık e-Ticaret’te en önemli ve acil endişelerden biri hâline gelmiştir. Şirketlerin de bu kadar karmaşık bir konuya nasıl yaklaşacaklarını, bir gizlilik politikası belirleyerek düşünmeleri gerekir.

 

 

Dijital ticaret, 1960'larda ilkel elektronik veri işlemlerinden ve 1994'teki ilk çevrimiçi perakende işleminden başlayarak Amazon ve eBay gibi e-Ticaret devlerinin günümüzdeki popülerliğine uzanan bir geçmişe sahiptir. Amazon ve eBay, e-Ticaret’te dönüşüm oluşturan iki önemli şirkettir. Özellikle Amazon, online perakende için ilk tam ölçekli iş modellerinden birini oluşturmuştur. Amazon'un kurucusu ve CEO'su Jim Bezos, şirketin ilk kitabını Temmuz 1995'te satmıştır. Büyük ölçüde bu iki şirket sayesinde bugünün e-Ticaret tüccarları oldukça gelişmiş ve uzmanlaşmış bir pazardan yararlanmakta ve kullanıcılar çevrimiçi olarak neredeyse her şeyi satın alabilmektedir. E-Ticaret aynı zamanda girişimciler için akıllı bir seçimdir, özellikle de çevrimiçi bir mağaza açmak artık ek yük ve kapsamlı teknik uzmanlık gerektirmediğinden giderek yaygınlaşmaktadır.

 

 

Artık dijital ticarette, kredi kartından sonra kripto para döneminin başladığını söyleyebiliriz. Kriptograf David Chaum, 1983'te eCash adında bir kriptografik sistem geliştirdi. On iki yıl sonra ekonomik işlemleri gizli yapmak için kriptografi kullanan başka bir sistem olan DigiCash ortaya çıktı. Ancak, "kripto para birimi" fikri ilk defa 1998'de ortaya çıktı. 2009 yılında, kimliği hâlâ gizli olan sözde Satoshi Nakamoto, ilk kripto para birimi olan Bitcoin'i oluşturdu.

Kripto paralardaki bir blok zinciri, eşler arası bir ağdaki bütün işlemlerin merkezî olmayan bir defteridir. Bu teknolojiyi kullanan katılımcılar, merkezî bir takas kurumuna ihtiyaç duymadan işlemleri onaylayabilirler. Potansiyel uygulamalar arasında fon transferleri, işlemlerin tamamlanması, oylama ve diğer birçok konu yer alabilir. İş açısından bakıldığında, blockchain teknolojisini bir tür yeni nesil iş süreci iyileştirme yazılımı olarak düşünmek faydalıdır.

Bitcoin'in durumunda blok zinciri; merkezi olmayan bir şekilde kullanılmakta, böylece tek bir kişi veya grubun kontrolü ortadan kalkmakta, bütün kullanıcılar toplu olarak hâkimiyeti elinde tutmaktadır. Merkezi olmayan blok zincirleri asla değişmez, bu da girilen verilerin geri döndürülemez olduğu anlamına gelmektedir. Bitcoin için bu durum, bütün işlemlerin kalıcı olarak kaydedildiği ve herkes tarafından görüntülenebileceği anlamını taşımaktadır.

 

 

Bugün, piyasada 252,5 trilyon dolardan fazla işlem değerine sahip yaklaşık 2 bin 500 kripto para birimi mevcuttur. Kripto para birimlerinin fiyatı yaklaşık dörtte bir ila binlerce dolar arasında değişmektedir. Bitcoin de Aralık 2017'de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan yaklaşık 20.000 $'a ulaştıktan sonra, son birkaç yılda herkesin bildiği gibi dalgalı bir seyir izledi ve birçok yatırımcıyı şüpheli bıraktı. Rakamlar tam da bunu söylüyor. TokenInsight, kripto ve dijital dünyada meydana gelen en son trendler ve gelişmeler hakkında toplumu bilgilendirmek için “2019 Q2 Cryptocurrency Exchange Industry Araştırma Raporu”nu yayınlamıştır. Genel kripto para birimi piyasasının işlem hacmi, bu senenin 2. çeyreğinde 4.0801 trilyon ABD dolarına ulaşarak, 1. çeyreğe göre %165 büyüme kaydetmiştir. CryptoCompare ise 2021 yılının Şubat ayında ticaret hacminin 2,7 trilyon ABD dolarına sıçradığını ve büyük borsalardaki hacmin yüzde 35'in üzerine çıkarak 2,4 trilyon ABD dolarına ulaştığını belirtmiştir. Genel olarak ifade edecek olursak, kripto para piyasası hâlâ perakende tüccarların ticaret hacimlerinin çoğunu kullandığı bir aşamadadır.

 

 

Ancak kara para aklama ve uyuşturucu kaçakçılığı dâhil olmak üzere, kanun dışı işlemlerde kullanıldığı bilinen bazı kripto para birimlerinin tehlike saçtığını da söyleyebilmek mümkündür. Bazı suçlular kripto para kullanmakta; çünkü bir isim veya kimlik vermeden coin gönderip almak için bir cüzdan açabilmektedirler. Bu bilgiyi kontrol edecek hükûmet, banka veya merkezî otorite yoktur. Bitcoin ayrıca bir bilgisayar sistemi fidye yazılımı tarafından ele geçirildiğinde, ödeme yapmak için popüler bir yöntem hâline gelmiştir.

Kripto para teknolojisi sadece birkaç yıl önce büyük ölçekte uygulamaya konuldu. Bugün, kripto para birimi ve blok zincirindeki en iyi uzmanlar parmaklarda sayılabilmekte ve bu teknolojiler gelişmeye devam etmektedir. Fakat içsel değer eksikliğiyle ilişkili fiyat dengesizliği ciddi bir sorundur. Bu nedenle, Nouriel Roubini ve Buffett Warren gibi ekonomistler, kripto para ekosistemini bir balon olarak nitelendirmektedirler. Bu önemli problem ancak kripto para biriminin değerini maddi ve manevi varlıklara doğrudan bağlayarak aşılabilir. Bunun yanında kripto para, başka şekillerde kullanıcıları mağdur edebilmektedir. Bir kullanıcı cüzdandaki kripto para biriminin şifresini unutursa, şifrelenmiş blok zincirinin sıkı entegrasyonu nedeniyle kayıp verileri kurtarmak neredeyse imkânsızdır.

Dünyanın farklı yerlerinde kripto para birimlerinin düzenlenmesi ve güvenlik endişeleri dâhil olmak üzere aşılması gereken engeller var. Kişilerin anonim olarak işlem yapmasına izin veren kripto paralar, bir yandan mahremiyeti korumakta, diğer yandan da yasa dışı faaliyetler ve kara para aklama noktasında çok etken bir araç olmaktadır.  Kripto para piyasası ise hâlâ herhangi bir şekilde düzenlenmiyor, risk değerlendirme mekanizmaları yok ve yatırımların geri dönüş garantisi her zaman mevcut değil. Bu sebeple kripto yatırımının çok riskli olduğu asla unutulmamalı.

7 Mayıs 2019'da bilgisayar korsanları Binance Cryptocurrency Exchange'den 40 milyon ABD doları değerinde 7000'den fazla Bitcoin çaldı. Yani güvenlik açısından da ciddi problemlerin yaşandığını söyleyebilmek mümkün. Bazı kötü amaçlı yazılımlar, kripto para cüzdanlarının özel anahtarlarını çalabilir. Bunların çoğu, şifreleri kaydetmek için tuş vuruşlarını da kaydeder ve genellikle anahtarları kırma ihtiyacını ortadan kaldırır.

 

 

Öte yandan blockchain teknolojilerinin ve kripto paraların müspet tarafları da vardır. Kredi kartı ödemelerinin aksine, kripto para birimleri şifrelenmiştir. Eski ödeme sistemlerindeki gibi bir işlemde dolandırılamazsınız ve kripto para birimini çalmak çok daha zordur. Global olarak iş yapıyorsanız veya sık seyahat ediyorsanız, genellikle döviz kuru riskine maruz kalırsınız. Ayrıca, bir para birimini başka bir para birimiyle değiştirmek ücretlere tabi olabilir veya para birimini tamamen değiştirirken zorluklarla karşılaşabilirsiniz. Ancak kripto para birimleri evrensel olduğu için bu problemler minimum düzeye indirgenmektedir. Daha fazla insan, finansal işlemleri gerçekleştirmek için internete bağlı mobil cihazları giderek daha fazla kullandıkça, kripto para birimi vazgeçilmez hâle gelecektir.

Blockchain teknolojisi, çift harcama, veri güvenliği, sınır ötesi işlemler, ters ibrazlar, dolandırıcılıklar ve para birimi reprodüksiyonları gibi dijital işlemlerle ilişkili birçok zorluğu ele almayı umuyor. Blok zinciri kullanmak, çevrimiçi işlemlerle ilgili maliyetleri azaltırken aynı zamanda meşruiyeti ve güvenliği de artırıyor. Veri manipülasyonu, bankaların asimetrik şifreleme ve açık anahtarlarda önbelleğe almanın ötesine geçmesini sağlayan blockchain teknolojisi yardımıyla tespit edilebilir. Blok zincirinin konuşlandırılması, kullanıcıların ve cihazların parola koruması olmadan kimlik doğrulamasını sağlar. Ağın ademimerkeziyetçiliği, blok zinciri tabanlı SSL sertifikaları aracılığıyla doğrulama için farklı taraflar arasında fikir birliği oluşturulmasına yardımcı olur. Bu noktada blockchain, en yıkıcı teknolojilerden biri olarak ortaya çıktı ve finansal işlemler etrafında dönen hâkim güvenlik sorunlarını azalttı. Teknolojiye yönelik diğer pratik uygulamalar keşfedilirken, blok zincirler, bir dizi siber güvenlik sorununu çözmek için ortaya çıkıyor.

Siber güvenlik, blockchain teknolojisi için öngörülen büyümenin en umut verici alanlarından biridir. Her büyüklükteki işletme için süregelen en büyük zorluk verilerin oynanmasıdır. Blockchain teknolojisi, kurcalanmayı önlemek, verileri güvende tutmak ve katılımcıların bir dosyanın gerçekliğini doğrulamasına izin vermek için kullanılabilir. Blockchain teknolojisi, geleneksel sınır ötesi ödeme yöntemlerine göre çok daha hızlı ve daha ucuz bir alternatif sağlama potansiyeline sahiptir.

Blockchain destekli iş modelleri de, gelecekte işlerin nasıl yürütüleceğine sismik bir değişim sunacak. Ticaret üzerindeki etkisi, özellikle artan dijital küresel ekonomi ve blok zinciri tarafından sağlanan iş modellerinin ve paydaşların ademimerkeziyetçiliği göz önüne alındığında oyunun kurallarını değiştirecek. Doğru uygulandığında, blok zinciri yüksek derecede güven sağlar. Bununla birlikte, blok zinciri ile birlikte, özellikle ana akım finansmanın içinde giderek daha fazla yerleşik hâle geldikçe, bir dizi ek talep de gelebilmektedir. Blockchain'in geleceği seçim yönetimi ve ödemelerle doğrudan bağlantılı olduğundan, gelecekteki ihtimaller sonsuzdur. Bakalım zaman neler gösterecek?