Konut problemi nasıl çözülür?

A -
A +

Prof. Dr. Hasan Fehim Üçışık
İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi Öğretim Üyesi

Toplu konut yapılabilecek yeterli miktarda kamu arazisi, TOKİ ve belediyeler tarafından Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına ve diğer inşaat firmalarına tahsis edilmeli, arazi bedelleri inşaat süresi sonunda bu kuruluşlardan konut alan vatandaşlarca kira öder gibi taksitle ödenmelidir.

İnşaat sektörü; demir, alçı, elektrik malzemesi, trafo, kombi, perde, mobilya, cam, parke, plastik boru, çivi, boya gibi 250 civarında alt sektör ile birlikte 6 milyondan fazla kişiye istihdam imkânı sunmaktadır.

Türkiye bir müddettir konut problemiyle karşı karşıyadır. Kiralarda fahiş artış yaşandığı gibi, konut üretimi de problem hâline gelmiştir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9 Mayıs 2022 tarihinde kabine toplantısının ardından yaptığı konuşmada, konut sektörünü destekleyecek üç yeni paket açıklamıştır. Bunlardan “İlk Evim Konut Finansman Paketi” adlı birincisi, ilk ve tek konutu olarak birinci el konut alacak vatandaşlara, kamu bankaları tarafından, en fazla 2 milyon lira değerindeki konutlar için 10 yola kadar vadeli, aylık %0,99 faizli kredi verilmesini öngörmektedir.

“Genişletilmiş Konut Finansmanı Paketi” adlı ikinci pakete göre, konut değerinin en az %50’sinin 1 Nisan 2022 tarihinden önce açılmış döviz tevdiat hesaplarının ya da hurda altının Merkez Bankasına satımıyla karşılanması şartıyla, en fazla 2 milyon lira değerindeki birinci el ve ikinci el konutlar için kamu bankaları tarafından 10 yıla kadar vadeli, aylık %0,89 faizli kredi verilecektir.

“İnşaat Sektörüne Özel Kredi Garanti Paketi” adlı üçüncü paket ise 1 Mayıs 2022 tarihi itibarıyla asgari %40’ı tamamlanmış ve %50’si satılmamış olan inşaat projelerini kapsamaktadır. Bu projelerin sahibi olan KOBİ ve inşaat şirketlerine, inşaatlarını tamamlamaları için, konut satış fiyatlarını 1 yıl boyunca sabit tutmayı taahhüt etmeleri, bu fiyatları internet sitesinde duyurmaları ve kredi veren kuruluşa bildirmeleri şartıyla destek sağlanacaktır.

Bizce, bu paketler, konut satın alacak vatandaşlara kolaylık ve yarım kalmış projelerin tamamlanmasına imkân sağlayacaktır. 16 Mayıs 2022 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin konut sektörü temsilcileriyle yaptığı toplantıya katılan GYODER Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kalyoncu, basın mensuplarının soruları üzerine, konut konusunda en büyük girdinin arsa olduğunu, erişilebilir konut için erişilebilir arsa olması gerektiğini, erişilebilir arsa üretilerek erişilebilir konut üretiminin artırılabileceğini belirtmiştir.

DAP Yönetim Kurulu Başkanı Ziya Yılmaz’a göre, konut fiyatlarının artmasındaki ana etken, arsa ve emtia fiyatlarındaki artıştır; daha çok arazi geliştirilmesi hâlinde konut fiyatları gerileyebilecektir.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da, 18 Mayıs 2022’de, vatandaşların uygun şartlarda konut alabilmesi için, Adalet Bakanlığı ve Hazine ve Maliye Bakanlığı ile proje geliştirildiğini, maliyetleri düşürecek ve vatandaşların erişimini kolaylaştıracak olan bu projenin yakın zamanda Cumhurbaşkanı tarafından açıklanacağını, TOKİ’nin 1,137.000 konut ürettiğini, şehit aileleri, alt gelir grubundakiler ve emeklilere 15-20 yıl vadeyle konut verildiğini, bu uygulamaya devam edileceğini ve 81 ilde sosyal konut projeleriyle vatandaşların kira öder gibi ev sahibi olacaklarını bildirmiştir.

 

KÖKLÜ ÇÖZÜM NEDİR?

 

Bizce, ülkenin konut ihtiyacının kısa sürede karşılanması ve bu konuda sürekli ve köklü çözüm için, uydu kent kurulabilecek ve toplu konut yapılabilecek yeterli miktarda kamu arazisi, TOKİ ve belediyeler tarafından Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına ve diğer inşaat firmalarına tahsis edilmeli, arazi bedelleri inşaat süresi sonunda bu kuruluşlardan konut alan vatandaşlarca kira öder gibi taksitle ödenmelidir.

Böylece, üreticiler için arsanın maliyet konusu olmamasını, vatandaşların ev sahibi olmak için yalnızca yapıyı satın almalarının yeterli olmasını, arsa paylarının ev sahibi olunduktan sonra TOKİ’ye veya belediyelere küçük dilimler hâlinde ödenmesini önermekteyiz. Arsa paylarının, arazi uydu kent veya toplu konuta dönüştükten sonra belirlenmesi ve ödenmesi hâlinde TOKİ ve belediyeler bu arazileri en uygun şekilde değerlendirmiş olacaklardır.

Bizce, kamu arazilerinin bedelinin para değerindeki değişikliklerden etkilenmemesi için, her konutun arsa payı, götürü masraf karşılığı ile birlikte, birim metrekare inşaat maliyeti esas alınarak belirlenmeli, aylık olarak güncellenerek konutun büyüklüğüne göre azalan bir sürede, mesela 90 metrekare ise 7 yılda, 150 metrekare ise 5 yılda TOKİ’ye veya belediyeye ödenmelidir.

TOKİ’nin konut ve arsa bedelleri ile konut kredilerinde birim metrekare inşaat maliyetini esas alması ve cüzi oranda götürü masraf karşılığı uygulaması hâlinde konut üretimine ayrılan fon hiçbir zaman erimeden sürekli olarak kullanılacaktır.

TOKİ’nin 1984’te kurulmasından itibaren ilk 7 yılda 900.000 konut için 15 yıl geri ödeme süresiyle verdiği krediler, önceleri %18, daha sonra %30 faiz uygulanmasıyla enflasyondan korunamamış, erimiştir. Konut borçlarında birim metrekare inşaat maliyeti esas alınsaydı, fonlar erimeyecek, sürekli olarak konut üretilebilecekti. Mesela inşaat maliyeti ve arsa payından oluşan toplam bedeli 90 birim metrekare maliyeti kadar olan bir konut için de 15 yıllık ödeme süresinde güncel fiyatlar üzerinden her yıl 6, her ay 1/2 metrekare maliyet bedeli ödenecek, böylece TOKİ’ye sürekli olarak her yıl (900.000 konut: 15 yıl) 60.000 konut bedeli kadar ödeme yapılıp yeni istekliler için imkân sağlanacaktı.

 

İSTİHDAM İÇİN GEREKLİ

 

Bizce, uydu kentler kurulması ve toplu konutlar yapılması, üreticilere arazi tahsisi ile desteklendiği ve bu arazilerin bedelleri ile kendilerine taksitle konut verilenlerin borçları, faiz uygulanmaksızın, birim metrekare inşaat maliyeti esas alınarak tahsil edildiği takdirde, ülkenin konut ihtiyacı, kamuya fazla bir mali külfet yüklenmeksizin olabildiğince hızla ve köklü şekilde karşılanacak, istihdam çok önemli miktarda artacak, ekonomi ve toplum için çok yönlü yararlar ve olumlu yansımalar sağlanacaktır.

İstanbul İnşaatçılar Derneğinin araştırmasına göre, inşaat sektörü, demir, alçı, elektrik malzemesi, trafo, kombi, perde, mobilya, cam, parke, plastik boru, çivi, boya gibi 250 civarında alt sektör ile birlikte 6 milyondan fazla istihdam imkânı sunmaktadır.

 

FONLAR ERİMESİN!

 

Konut üreticilerine arazi tahsisi ile TOKİ’ye ve belediyelere arsa paylarının ve konut bedellerinin ödenmesinde birim metrekare inşaat maliyetinin esas alınmasıyla fonların erimeyip sürekli işlerlik kazanması, her ihtiyacı olanın konut edinmesini kolaylaştıracak ve son derece çabuklaştıracaktır.

81 ilde yaygın ve hızlı toplu konut seferberliğinin elbette siyasete ve seçimlere de yansıması olacaktır.

 

 

 

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.