Pancar sarsağından F-16 motoruna...

Önceki gün medya mensupları ile bir araya gelen Erzincan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. İlyas Çapoğlu ve öğretim üyeleri ile üniversite-şehir ilişkisi üzerine yaptığımız sohbette konu üniversitelerimizin bilgi üretimi, ürettikleri bilgiyi, iş ve sanayi dünyasına servis yapma yetenekleri üzerinde yoğunlaştı.

Rektörün "Üniversitelerin sorumluluğu, araştırma yapıp sonuçlarını toplumla paylaşmak olması gerekirken, araştırma yapmak yerine 40 saat ders vermek zorunda bırakılan araştırmacının önü kesilmektedir" cümlesi toplantının özeti oldu.

Üniversitelerin asli görevi eğitim ve öğretim ile birlikte araştırma yapmaktır. Bu olmadığında bilim heyecanı kalmaz. Araştırma, doktora bir işi yaparak öğrenmektir, özgüveni artırır. Karşılaştığı sorunların çözümünü dışarıda aramaz, kendi üretir.

1979 yılında şeker fabrikasında çalışırken pancar toplama meydanından fabrikaya ham pancar sevk eden su kanalındaki pancar sarsağının dişleri kırılmıştı. Basit gibi görünen bu parçanın yenilenmesi birkaç gün aldı. Neredeyse 1956 yapımı fabrikanın kurucusu Almanlara müracaat edecektik(!)

İktisaden yenilenme, sektörlerin seçimi, kalkınmanın yönünü üniversite merkezli bilim, teknik ve araştırma belirler.

Kalkınmış ülkelerde üniversite önde gider, sermaye onun arkasından takipçisidir. Devlet de onu iş dünyasına servis için destekler. Aksi takdirde ne iş dünyası ne savunma dışa bağımlılıktan kurtulamaz.  

Her aklı başında ülke gibi bizim de araştırmada, bilim ve teknikte, sanayide uzun vadeli hedeflerimiz olmalıdır. Bu, şehirler için de geçerlidir ve şehir aktörleri üniversitelerin rehberliğini takip etmelidir. İnsan ve toplum böylece değer üretebilecek hâle gelir. Sanayimizin yerli imkânlarla büyümesi de ancak iş dünyasının üniversitelerden araştırma desteği alması ile mümkün.

Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu diyor ki: "Üniversitelerde araştırma rolü kısıtlanıp, bir taraftan sanayi durdurulurken yerine turizm yerleştirildi. Gana'ya İngilizler aynı modeli sokmuşlar. 'Canım sizin satmanıza gerek yok, siz turizmle geçinin ihtiyaçlarınızı biz size satarız' demişler. Türkiye'de sanayinin durdurulması aynı zamanda üniversitelerin araştırma, bilim, teknik vasıtasıyla sanayi kuracak, teknoloji geliştirecek insan gücünün yetişmesinin engellenmesi yüzünden -üzülerek söylüyorum- meslek sahaları kalmamıştır. Mühendisler, elektrik, makine; hele temel bilimlerde öğrenim görenler meslekleri ile hiç alakası olmayan işlerle uğraşmaktadırlar..." 

Ancak, "İyi yaptığı iş, kişiyi kıymetli kılar" ilkesi üniversiteler için de geçerlidir.

Önümüzdeki yıllarda işini iyi yapan, iş dünyası, sosyal hayat ve toplumla iş birliğini geliştiren üniversitelerin yükseldiğini göreceğiz. Son yıllardaki özellikle savunma sanayindeki yerli ürün geliştirme ve sahaya inme başarısı üniversite temellidir.

Rekabet üniversitelerin de reflekslerini güçlendirmektedir...

Toplantıda vurgulanan diğer bir konu ise sosyal kulüpler vasıtası ile üniversiteli büyük genç nüfusun hayata hazırlanmasıdır. Burada üniversiteler, toplumdaki STK'ların iş birliğini kabul etmeli ve eşleştirme programları yapmalıdır. Yoksa toplum kuru bir kalabalıktan ibaret hâle gelir. Bir topluluğun inandığı ve koşacağı bir hedefi varsa olağanüstü başarılar yakalar. Aksi takdirde toplumun her ferdinin kendileri dışında bir ilkesi olmayan, kendi çıkarı peşinde koşan, fitne ve fesadın yaygınlaştığı bir kalabalıktan ibaret hâle gelmesi kaçınılmazdır.

Batının muhtaç duruma düşürmek istediği ülkelerde uyguladığı yol; ülke menfaatleri için koşuşturan insanlar arkada bırakılır onursuz, şahsi çıkar peşinde koşanlar öne çıkarılır...

Sinanoğlu "Batının kafasında tek bir şey var, Endülüs'ü sildik bunlar niye hâlâ duruyor" diyor ve ekliyor: "Ama tarih tahterevalli gibidir, beş yüz sene Batı tarafı yükselir, öbür taraf aşağı iner. Beş yüz sene de tersi olur. Şimdi yükselme sırası bizde,

Kimse merak etmesin."