İşten çıkma ve çıkarılmada süreleri kaçıran haklı iken haksız duruma düşebilir

Gerek işçi gerekse işveren süresi belirli olsun veya olmasın, bazı hâllerde iş sözleşmesini, sözleşme süresinin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin derhâl sona erdirme hakkına sahip bulunmaktadırlar.

Üstelik sözleşmenin derhâl sona erdirilmesi durumunda işçinin bir yıllık çalışma süresi de mevcutsa kıdem tazminatına da hak kazanmaktadır. İşverenin de ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranan işçiyi işten çıkarması hâlinde tazminat ödeme yükümlülüğü bile çoğu kez ortadan kalkmaktadır.

 

 

İşçi veya işveren bakımından haklı fesih nedenlerinin ortaya çıkması hâlinde, iş sözleşmesinin diğer tarafının sözleşmeyi haklı nedenle fesih yetkisinin kullanılma süresi sınırsız değildir.

Bu bakımdan İş Kanununa (26. Maddesine) göre fesih nedeninin öğrenildiği tarih ile olayın gerçekleştiği tarih başlangıç esas alınmak üzere iki ayrı süre öngörülmüştür.

Bu süreler içinde fesih yoluna gitmeyen işçi ya da işverenin feshi, haklı bir feshin sonuçlarını doğurmaz. Bu süre, feshe neden olan olayın diğer tarafça öğrenilmesinden itibaren altı (6) iş günü ve her hâlde fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren bir (1) yıl olarak belirlenmiştir.

 

 

İş Kanunu’nda, işçinin maddi çıkar sağlamış olması hâlinde ise bir yıllık sürenin işlemeyeceği öngörülmüştür. Bu nedenle haklı feshe neden olan olayda işçinin maddi bir menfaati olmuşsa, altı iş gününe riayet etmek şartıyla olayın üzerinden ne kadar süre geçerse geçsin işverenin haklı fesih imkânı vardır.

 

 

Altı iş günlük süre işçi ya da işverenin haklı feshe neden olan olayı öğrendiği günden itibaren işlemeye başlar. Olayı öğrenme günü hesaba katılmaksızın, takip eden iş günleri sayılarak altıncı günün bitiminde haklı fesih yetkisi sona erer.

İşverenin tüzel kişi olması durumunda altı iş günlük süre feshe yetkili merciin öğrendiği günden başlar. Bu konuda müfettiş soruşturması yapılması, olayın disiplin kurulunca görüşülmesi süreyi başlatmaz. Olayın feshe yetkili kişi ya da kurula intikal ettirildiği gün altı iş günlük sürenin başlangıcını oluşturur.

Bir yıllık süre ise her durumda olayın gerçekleştiği günden başlar. İş Kanununda öngörülen 6 iş günlük ve bir yıllık süreler ayrı ayrı hak düşürücü niteliktedir.

 

 

Fesih hakkının, öğrenmeden itibaren 6 iş günü ve olayın gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde kullanılması şarttır.

Hak düşürücü sürenin niteliğinden dolayı taraflar ileri sürmese dahi, hâkim kendiliğinden dikkate almak mecburiyetindedir.

Belirtilen süreler geçtikten sonra bildirimsiz fesih hakkını kullanan taraf, haksız olarak sözleşmeyi bozmuş sayılacağından ihbar tazminatı ile şartları oluşmuşsa kıdem tazminatından sorumlu olacaktır.

           ***

“Doğduğumuz andan öIene kadar hayatımız sürekIi bir yoIcuIuktur. Manzara değişir, insanIar değişir, ihtiyaçIar değişir, ama tren hep iIeri gider. Hayat bir trendir. Tren istasyonu değiI.” Paulo Coelho 

 

 

 

 

"İsa Bey, SGK prim belgeleri ve kayıt geçersizliği nedenleri ile 2016 yılında müfettişin iş yerimizle ilgili yaptığı teftişte para cezaları 385.000 TL’ye ulaştı, Bu cezalar silinecek mi?" Turgut Vurkan

Turgut Bey, 31.3.2018 tarihinden önce yapılan denetim veya tespitlere ilişkin olup 31.7.2018 tarihine kadar SGK borç kapsamına giren herhangi bir borç türü için başvuruda bulunmuş olanların 31.08.2018 tarihine kadar tebliğ edilen SGK idari para cezası asıllarının yarısı (%50'si) silinecektir. Kalan yarısına ait faiz (gecikme zammı ve cezası) ise silinerek enflasyon oranında güncelleme yapılarak peşin veya taksitle ödenmesi mümkün bulunmaktadır.

 

 

"İsa Ağabey, çalıştığım iş yerinde çeşitli bahaneler gösterilerek ücretimiz hep çok geç ödeniyor. Nisan ayından beri de ücretlerimiz geciktiriliyor, bu durumda hangi haklarımız var?" Murat Dikili

Murat Bey, ödeme gününden itibaren 20 gün içinde zorunlu bir sebep dışında ücreti ödenmeyen işçi çalışmaktan kaçınabilir. Ücretin zamanında ödenmemesi hâlinde işçiye geçen günler için faiz ödenmesi gerekmektedir. Diğer yandan işçinin ücretinin ödenmemesi işçiye tazminatını alarak işten çıkma hakkı da vermektedir.

 

 

"Başarısız bir iş denemesi ile 20 ay hiç ödenmemiş Bağ-Kur borcum bulunuyor. Günden ve primden komple vazgeçip borcun silinmesi mümkün müdür? Her ne kadar inanmayarak sorsam da belki bir ümit..." Selim Yazıcı

Selim Bey, 31.5.2018 tarihi itibarıyla prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, 31.7.2018 tarihine kadar ödememeleri hâlinde SGK kendiliğinden silecektir. Dilerseniz hemen bulunduğunuz ildeki SGK’ya başvurarak dolduracağınız formla söz konusu Bağ-Kur borcunuzu hemen sildirebilirsiniz.

            ***

“Zor bir iş, zamanında yapmamız gerekip de yapmadığımız kolay şeylerin birikmesiyle oluşur.” Henry Ford