EYT’lilerin GSS’si belediyelerin inisiyatifine bırakılmamalı!

Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) meselesinin 23. Yılı. Sosyal güvenlikle ilgili başka hiçbir mesele bu kadar uzun sürmemiştir.

“EYT” kısaltmasının açılımını artık izah etmeye bile gerek yok... keza artık duymayan bilmeyen kalmadı…

Ancak EYT meselesini sadece emeklilik açısından değerlendirmenin eksik kalacağının altını çizmekte fayda var. Zira EYT’nin aynı zamanda istihdam ve genel sağlık sigortası boyutları da bulunmaktadır.

Bu yazımızda genel sağlık sigortası yönünden sıkıntı yaşayan EYT’li okurlarımızın durumunu irdeleyeceğim.

İŞSİZ EYT’LİLERİN MAĞDURİYETİ

Bize ulaşan çok sayıda EYT’li okurumuz 20 yıl hatta 25 yılı aşkın sigorta süresini ve primini doldurmalarına rağmen işsiz olmaları nedeniyle hâlen her ay hanelerine genel sağlık sigortası primi ve bu primlere ilişkin gecikme zammı ve gecikme cezası tahakkuk ettirilmekte olduğunu dile getirmektedir.

Bazı okurlarımız sadece 1800 gün prim yatırıp malulen emekli olanların kendileri, eş ve çocuklarının genel sağlık sigortasından faydalanmalarına rağmen kendilerinin 9.000-10.000 gün gibi çok miktarda prim yatırmalarına rağmen işsiz olmaları nedeniyle sırf asgari ücretin üçte birinden fazla gelirlerinin bulunması nedeniyle her ay GSS primi ve faizi işletilmesinin adil olmadığı hususunda yakınmaktadır.

EYT MESELESİNE BELEDİYELER BİLE EL ATTI

SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ya da diğer herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan vatandaşların prim ödeyip ödeyemeyeceklerini, ödeyeceklerse ne kadar prim ödeyeceğini belirleyen işlemler, gelir testi olarak ifade ediliyor.

Bu testi yaptırmak zorunlu değil. İkametgâhın bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına müracaat ederek yapılacak gelir testi sonucunda gelirin aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen tutarı asgari ücretin 1/3’ünün altında çıkması hâlinde GSS primi yatırmadan genel sağlık sigortasından faydalanmak mümkün olmaktadır.

Geliri asgari ücretin 1/3’ünün üstünde çıkan işsiz EYT’liler de 60 günden fazla borçlarının bulunması hâlinde genel sağlık sigortasından faydalanamamaktadır.

Bu durumda olanlarla ilgili daha önceden de birçok kez kamuoyunun gündemine de yansıdığı üzere bazı belediyeler bu işsiz EYT’lilerin GSS prim borçlarını ödemek için söz vermişti. Bu sözler belediye başkanlık seçim vaadi olarak verilmişti. Seçimden sonra da gerçekten ödenmeye başlanmıştı.

TESTİ YAPTIRMAYANLARA HER AY 150,12 TL+FAİZ

Geliri, brüt asgari ücretin üçte birinin üzerinde olan kişilerin ödemesi gereken prim tutarı brüt asgari ücretin yüzde 3’ü tutarındadır. 2021 yılı için bu kapsamdaki kişilerin ödediği prim tutarı aylık 107,33 TL iken 2022 yılında 150,12 TL’ye yükselmiştir. Gelir testi yaptırmayan bu kapsamdaki kişiler gelirleri düşük olsa bile her ay 150,12 TL borç ve borca ait gecikme zammı ile cezası uygulanıyor. Bu borç zaman geçtikçe yüklü miktara ulaşmaktadır.

EMEKLİ AYLIKLARININ ÖDEME GÜNÜNDE DEĞİŞİKLİK

SGK tarafından yapılan yeni değişiklikle birlikte 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında gelir veya aylık alan sigortalı ve hak sahiplerinin her ay ödeme dönemlerinde ödenen gelir veya aylıkları, ödeme günlerinin cumartesi ve pazar günü ile resmî tatil günlerine rastlaması hâlinde herhangi bir değişiklik yapılmaksızın normal ödeme gününde zamanında ödenecektir.

Ayrıca yapılan yeni düzenleme ile de bayram ikramiyelerinin bayramın içinde bulunduğu aydan önceki bir tarihte gelir ve aylıklar gibi peşin olarak ödenmesi hâlinde ödeme tarihinde hak edilen bayram ikramiyeleri borç çıkarılmayacaktır.

   ***

“İnsanların sende görmesini istemediğin şeyi, yalnız kaldığın zaman da yapma!” Hazreti Muhammed (aleyhisselam)