Seferde oruç tutmamak

Seferî olanın orucunu kazaya bırakması caizdir. Ama imkânı varsa tutması iyi olur.

Sual: Ertesi gün sefere çıkacak olanın veya belli bir saatte ilaç içecek, ameliyat olacak olanın, oruca niyet etmeyip, o gün oruç tutmaması, caiz olur mu?

CEVAP: Hayır, caiz olmaz. Sefere çıkacağı da, ameliyat olacağı da kesin değildir. Seferden veya ameliyattan önce başka önemli bir işi çıkabilir, kaza geçirebilir, hastalanabilir, hattâ ölebilir. Doktor o gün gelmeyebilir. Daha başka mâniler çıkabilir.

Seferî olanın orucunu kazaya bırakması caizdir. Ama imkânı varsa tutması iyi olur. Ramazan orucuna niyetin son zamanı, dahve vaktidir. İmsak vaktinde seferî değilse, imsak vaktinden sonra, dahve vaktinden önce sefere çıkacaksa, imsak vaktinden sonra niyet eder. Böyle niyetle tutulan orucu seferde bozmak mekruh olursa da, kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir.
İlaç içecek veya ameliyat olacak olan da, oruca imsak vaktinden sonra niyet etmeli, çünkü imsak vaktinden sonra niyet edilen oruç, kasten de bozulsa kefaret gerekmez.

İmsak vaktinden önce niyet edilmişse, önce küçük bir kâğıt parçası veya çiğ pirinç tanesi susuz yutulduktan yahut kulağa sıvı yağ damlatıldıktan sonra ilaç alınırsa yine kefaret gerekmez.

Sual: Özellikle Ramazan ayında, hayzımız bitiyor, imsak vakti çıkmadan yemeğimizi yiyor ve yıkanma imkânı olmadan oruca başlıyoruz, az da olsa cünüp iken oruç tutmuş oluyoruz. Bazen ihtilam olunca da, yemek yüzünden gusletmek gecikebiliyor. Bu durumlarda orucumuz sahih olur mu?

CEVAP: Evet, sahih olur. El-fıkh-ü alel-mezahib-il-erbea'da, (Cünübün, farz veya nâfile oruç tutması sahih olur) deniyor. (İslam Ahlâkı)

Yıkanma imkânı varken, guslü geciktirip namazı kazaya bırakmak haram olur. Güneş doğmadan önce gusledip namazı kılmak gerekir. Oruç için guslü geciktirmek caiz ise de, namaz kazaya kalacak kadar geciktirmek caiz olmaz, haram olur.

Sual: Oruca niyet edip de, sonra başka bir memlekete giden kimse, iftarını hangi yere göre açar? Yani sahurda niyet ettiği yerin iftar vaktini mi, yoksa gittiği yerin vaktini mi esas alır?

CEVAP: Bulunduğu yerin vakti esas alınır. Nereye giderse gitsin, bulunduğu yerde güneş batınca, yani akşam vakti olunca orucunu açar. Otobüste, arabada veya gemide gidiyorsa, yine bulunduğu yerde iftar vakti olunca orucunu açar. Ama uçaktaysa üstünden geçtiği şehri esas alamaz, çünkü bir yerin iftar ve namaz vakitlerinin hesaplanmasında, yükseklik de hesaba katılır. Uçakta güneşin batması çok daha geç olacağı için, iftar vakti de üstünde bulunduğu şehirden daha sonra olur. Bunun için uçakta olan kimse, güneşin battığını, ufukta kaybolduğunu görmeden orucunu açamaz.