Tataristan neden karıştı?

A -
A +
Rusya huzursuz… Rus muhalefet lideri Aleksey Navalny tutuklandıktan sonra Rusya’da işler yolunda gitmiyor. Özellikle Moskova, Sen Petersburg ve Tataristan’ın başkenti Kazan, sokak gösterilerine sahne oluyor. Bu olaylar Tataristan’ın başkenti Kazan’a neden sıçradı? Bugünkü yazımızda bu sorumuza cevap aradık. Kazan’da yaşayan iki gazeteci dostumuza sorduk. İşte cevaplar... Tatar halkı gidişattan memnun değil. Çünkü 1997-98 yılında yapılan referandumda Tatar halkı devlet dili olarak iki dili seçti. Tatarca ve Rusça. Ancak geçen zaman içerisinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, özerk cumhuriyetlerdeki politikalarını sertleştirdi. 2000 yılından sonra devlet dilinde sadece Rusça kullanılmaya, Tatarca dışlanmaya başlandı. “Tatar İçtimai Merkezi” yani Tatar gelenek göreneklerinin yaşatıldığı, eğitimler verildiği, halkın millî kimliğinin yansıtıldığı bir STK'nın, geçtiğimiz günlerde Tataristan Savcılığı tarafından kapatılması yönünde karar alındı. Tataristan Anayasası’na göre bir Tatar, Tatarca konuşabilir, yazabilir, eğitimini Tatarca alabilir ancak uygulama böyle değil maalesef. Tatarca eğitim veren okullar ya kapatıldı ya da Rusça eğitime başladı. Bütün okul türlerinde bir Tatar sadece üç saat Tatarca görebilir. Kazan Üniversitesinde Tatar Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı kapatılarak küçük bir bölüme dönüştürüldü. Kazan Üniversitesinde Tatarca eğitim veren Gazetecilik Bölümünden geçen yıl sadece 5 kişi mezun oldu. Kazan merkezde 80 cami mevcut. Tataristan genelinde 1600’den fazla cami bulunuyor. Tataristan’da millî bilinç yüksek. Tarih boyunca bu böyle olmuş. Türk dünyasının pek çok öncü lideri bu coğrafyadan çıkmış. Gazeteci arkadaşlar, biz ekseriyetle Hanefi Matüridi’yiz. Ramazan ayında camilerde iftar yemekleri veriliyor, her sene oruç tutanların sayısı artıyor. Tataristan’da Vehhabi, Selefi gibi radikal ve zararlı akımlar birtakım faaliyetlerde bulunsalar da Ruslar sebebini bilmediğimiz bir şekilde bunlara göz açtırmıyor diyor… Bu hususun altını çizmekte fayda var. Ruslar da Vehhabilik, Selefilik gibi yıkıcı ve radikal akımların toplumları ne denli bozduklarının, iç kargaşaya sebep olduklarının farkında. Aynı Rusya, Hanefi-Matüridi çizginin, Ehl-i sünnet etrafında toplumları cemeden, ahlak, erdem ve fazilette olgunlaştıran, devletine ihanet etmeyen bir çizgi olduğunun da farkında ve pratikte işlevsel olduğu için destekliyor gibi görünüyor. Tataristan zengin bir ülke. Ancak millî gelirinin yüzde seksenine Rusya el koyuyor. Çuvaşistan, Saha Yakutistan, Başkurdistan gibi diğer özerk cumhuriyetlerle kıyaslandığında en iyi durumda olan Tataristan Cumhuriyeti çünkü Tatarlarda millî bilinç yüksek ve haklarını arıyorlar. Mesela Çuvaşistan’da “Çuvaşça” eğitim yapan tek bir okul kalmadı. Bu cumhuriyetlerde asimilasyon hat safhaya ulaşmış durumda. Tataristan’da Tatarlar zaman zaman Rus ırkçılarının baskılarına maruz kalıyor. Şiddete uğruyorlar. Şu acı olay Tataristan’ın hâlâ en önemli konusu olmaya devam ediyor: 25 Ekim 2019 tarihinde Baykal ötesindeki Gornıy şehrinde askerliğini yapmakta olan Tatar genci Ramil Şemsetdinov, Ruslar tarafından aşağılanmaya, hakaret, taciz ve tecavüze maruz kalınca komutanına şikâyette bulunuyor ancak dikkate alınmıyor. Akabinde bölükte nöbet değişimi sırasında 8 kişiyi vurmak durumunda kalıyor. Hasılı Rusya genelinde Türk kimliğine karşı çok ciddi bir asimilasyon uygulanıyor. Rus muhalif liderin tutuklanmasının ardından neden Kazan karıştı diyenlere verilecek en iyi cevap bu özlü söz olurdu herhâlde: “Cenaze evinde herkes gerçekte kendi ölmüşlerine ağlar!"
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.