Akıllı mücadele

Son 1 ayda dövizin ateşi yükseldi. Türk lirasının değeri %11 düştü. 11 Ekim’de 8,93 TL olan dolar, 9,97’ye tırmandı. ABD Merkez Bankasının varlık alımlarını azaltma kararıyla birlikte dünya para birimlerinin dolar karşısında değer kaybettiği dönem başladı. Ama TL’de dikkat çeken negatif ayrışma var. Bazıları yine dolar 10 lira oldu, öldük bittik demeye başladı. Onların işi gücü yıkıcılık, atın çöpe! Kurlar neden hızlı yükseldi? Ortada bir oyun mu var? Yoksa ekonomi alarm mı veriyor? Önce manzaraya bakalım...

THY’ye Belarus seferlerinde yasa dışı göçmen taşıdığı gerekçesiyle AB’nin uçuş yasağı getirileceği haberleri var. Halkbank’ın para aklama davasında ABD’deki temyiz başvurusu reddedildi... Şehit yakınına küfreden bir milletvekilinin TBMM’den atılma girişimi siyasi gerilime yol açtı... Bunlar kurları etkileyecek gelişmeler değil. Üstelik AB komisyonu 2021 yılında Türkiye'nin büyüme hızını %9'a yükseltmiş, 5 yıllık risk primi 440’tan 392'ye düşmüş. Borsa İstanbul 1640 puana yükselmişken... 

Peki, TL’yi çökerten sebep ne? Alman Deutcshe Bank, Para Politikası Kurulunun yıl sonuna kadar 200 baz puanlık faiz indirimine gideceğini yıl sonunda politika faizinin %14’e düşeceğini açıklayınca piyasa alevlendi, dolar 10 TL’ye dayandı. Oysa Merkez Bankası ekim ayında önden yüklemeli olarak faizi 200 baz puan aşağı çektiğini ve indirim için dar bir alan kaldığını açıklamıştı. Bu ifadeden kasımdaki indirimin ekimde yapıldığını anlıyoruz... Büyük ihtimalle 18 Kasım toplantısında faiz sabit tutulacak. Aralıkta 50 baz puanlık bir indirimle yıl tamamlanacak.

Düşük faizi beğenmeyen yabancı yatırımcılar swap piyasalarında TL varlıklarını elden çıkarıp döviz alıyor. Geçen hafta 821 milyon dolar sattılar. 9 haftalık satış toplamları 8,2 milyar dolara ulaştı. Swap pozisyonları (döviz-TL takas) 5,4 milyar dolara geriledi. Kurları artıran asıl gelişme bu. Yani kendinden başkasına hayrı olmayan sıcak para ülkeyi terk ediyor...

Bize doğrudan yatırım lazım. Tarihî büyüme hızı gösteren ülkemize dolar yağmaya başladı. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Burak Dağlıoğlu, "12 aylık kümülatif uluslararası doğrudan yatırım girişlerinin 12,1 milyar dolara ulaştığını söyledi. Yatırım demek istihdam demek. Ağustosta 12,1 olan işsizlik oranı eylülde 11,5 seviyesine geriledi. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç işsizlik oranı 0,9 puan azaldı, %21,5 düzeyine indi. İstihdam oranı 32,7’ye yükseldi. En dikkat çeken rakam: İstihdam edilenlerin sayısı geçen yıla göre 2,5 milyon artarak 30 milyon 144 bin kişi oldu...

Merkez Bankası'nın uyguladığı başarılı para politikası sonucu eylülde ihracattaki rekor artış cari işlemler hesabının, 1 milyar 652 milyon dolar fazla vermesini sağladı. Geçen sene eylülde cari hesap 2,5 milyar dolar açık vermişti. 2020'de 27 milyar 539 milyon dolar olan 12 aylık cari işlemler açığı 18 milyar 444 milyon dolara geriledi... Döviz açığımız 1 yılda 9 milyar dolar azaldı. Resmî rezervler eylülde net 5,6 milyar dolar artarak 125,4 milyar dolara yükseldi...

Kurlarla akıllı mücadele böyle yapılır, faizi yükseltip ekonomiyi kilitleyerek değil...