Türkiye’nin Hava Kalkanı ihtiyacı ve S-400’ler

A -
A +
Suriye’deki iç savaşın başlaması ve Türkiye’nin muhaliflerin yanında yer almasından sonra Suriye rejimi-İran ve Rusya’ya ait savaş uçakları ve füze bataryalarının Türkiye’ye yönelmesi Ankara’yı acil bir hava savunma sistemi arayışına itmişti. NATO kapsamında Türkiye’ye konuşlandırılan Patriot bataryaları en çok ihtiyacımız olan dönemde müttefiklerimiz tarafından geri çekilmişti. Bu çekilme kararı da, bu hava kalkanı arayışının ne kadar isabetli olduğunu ortaya koymuştu. Şurası bir gerçek ki, Türkiye’nin acilen bir hava savunma sistemine ihtiyacı var. Bölgede ve dünyada işlerin bu kadar karmaşık bir hâl aldığı süreçte, Türk hava sahasına yönelen düşman uçaklarını, taktik balistik füzeleri, Cruise füzelerini-insansız uçakları ve helikopterleri etkisiz hâle getirmek için hava ve balistik füze savunma sistemine ihtiyacımız var. Türkiye hava savunmasını ve bekasını kimseye emanet edemeyeceğini Rusya ile yaşadığımız gerginlik sürecinde gördü. Türkiye bu ihtiyacını karşılamak için önce Patriot füze sistemlerini üreten ABD’nin kapısını çaldı. ABD firmasının 4 Batarya için önerdiği fiyat 4 milyar dolar düzeyindeydi. Ayrıca firma teknoloji transferine yanaşmadı. Türkiye ilk bataryayı alıp kalan 3 bataryanın üretimini ABD firması ile birlikte Türkiye’de ortak üretmek ve birlikte bu alanda ortak projeler yürütmek istiyordu. Ancak olmadı, ABD yanaşmadı. Onlar sadece satışa razıydılar. Yani Orta Doğu ülkelerinde olduğu gibi ‘sadece füzeleri verelim siz parasını peşin verin ve biz senatodan geçirirsek o zaman size veririz’ mantığı. Zira bu konuda Türkiye’nin Awacsların alım süreci dâhil birçok tecrübesini de bir kenara not etmek gerekiyor. Yaklaşık 300 başlık içeren 4 Patriot alımından bu nedenle vazgeçildi. Türkiye ikinci adımda Fransa’ya yöneldi. Fransız ve İtalyan hükûmetlerinin desteklediği EuroSam konsorsiyumunun ürettiği Aster SAMP/T uzun menzil, orta irtifa, hava ve balistik füze savunma sistemine talip olduk. Fransızlarla uzun süren görüşmeler yapıldı. 4 Bataryanın 3,8 milyar dolara temininde antant kalındı. Fransızlar 50 ay gibi çok uzun bir termin süresi verdiler. 4 yıldan fazla. Ancak bölgemizdeki sıcak gelişmeler teklif edilen süreleri çok kaldıracak durumda değildi. Ayrıca teknoloji transferlerinde de gönülsüz davrandılar. Türkiye için ABD ile yapılan görüşmelerde olduğu gibi, bu projede de Türkiye’nin projenin bir yerinde yer alma isteğine sıcak bakılmaması doğrusu samimi bir davranış değildi. Türkiye’nin 4 yıl sonra değiştirilmek üzere geçici batarya konuşlandırma talebine sıcak bakmadılar. Türkiye öncelikle bu ihtiyacını bir NATO ülkesinden temin etmek için çok çaba sarf etti. Ama istediği sonucu alamadı. Fransa’dan da arzu ettiği neticeyi alamayan Türkiye; dünyada bu tür sistemleri üreten sayılı ülkelerden birisi olan Çin’e yöneldi. Çin’in uzun menzilli hava savunma füzesi olan FD-2000’e talip oldu. Bazı NATO ülkelerinin ve NATO’nun tepkilerine aldırış etmeden Çin’le uzun soluklu ve son derece verimli bir süreç takip edildi. Türkiye’de Çin’le birlikte ortak üretim-teknoloji transferleri-eğitim ve ortak proje üretimi dâhil anlaşmaya varıldı. Ancak o dönemdeki Millî Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı’nın ısrarlı muhalefeti nedeniyle anlaşma imzalanmadı. Çin Hükûmeti tepki verdi. Kırıldıklarını-yarı yolda bırakıldıklarını açık-seçik Türkiye’ye iletti. Türkiye, bölgedeki tansiyonu da dikkate alarak koruyucu kalkan oluşturma arayışlarını, olumsuz sonuçlanan görüşmelere rağmen sonlandırmadı. Türkiye’nin uzun menzilli Hava Savunma Sistemi temininde görüşmediği tek ülke kalmıştı, Rusya… Rusya; dünyadaki en etkili, en kaliteli, en uzun menzilli hava savunma sistemini üreten ülke konumunda. S-400’lerin menzili muadili füzelerin iki katı. Burada üzerinde dikkatle durulması gereken durum ise Türkiye Rusların bilindik S-300’lerine değil yeni nesil S-400’lerine talip oldu. Daha fazla hedefi aynı anda takip edebiliyor. Gelişmiş elektronik karşı tedbirlere sahip. Hayalet uçakları da takip edebilme özelliği var. Rus devletinin ve silah şirketlerinin diğer ülkelere yaptığı satışlara aracılık eden ünlü bir Rus silah komisyoncusu ile tanıştım. Türkiye-Rusya arasında S-400 füzeleri konusunda şu ana kadar yapılan görüşmeler ve alınan mesafelerle ilgili epeyce bilgi aldım. Verdiği bilgileri Türkiye’de konu ile ilgili kimseye henüz doğrulattıramadım. Ama verdiği bilgiler bana tutarlı ve ilginç geldi. Türkiye, Rusya ile masaya otururken aracı-komisyoncu istememiş. Komisyoncular bu durumdan rahatsız. Görüşmeleri direkt Rus ve Türk yetkililer yüz yüze yürütüyorlarmış.  S-400 hava savunma füzeleri şu anda dünyada kendi sınıfının en iyileri. Rusya, Çin hariç dünyada taleplere rağmen hiçbir ülkeye satmamış. İddia odur ki, Türkiye ile üretici Rus firması 240 füze başlığı; arama-tespit-takip ve yönlendirme radarları içeren 2 bataryalı bir sistem için 2,5 milyar dolara anlaşmış. İki S-400 bataryasının 300 füze başlığı olan 4 bataryalı diğer sistemlere (Patriot-SAMP/T-FD-2000) karşılık geldiği söyleniyor. Yani 2 bataryalı S-400 sistemi 4 Bataryalı Patriot sistemine karşılık geliyor. İlk S-400 bataryası 2,5 yıl içinde üretilip Türkiye'ye teslim edilecekmiş. İkinci batarya ise, büyük bir kısmı Türkiye’de olmak üzere 1 yılda üretilecekmiş. İkinci bataryanın üretiminden sonra Türkiye’de kurulan tesiste teknoloji transferi ile ortak projeler yapılıp, üretime devam edilecekmiş. Kaynağımızın önemli bir iddiası daha var. Bu ortaklık ve alımla ilgili iki ülke arasında bir ön anlaşmanın imzalandığını söylüyor. (MOİ) 2,5 milyar dolarlık kaynağın bir kısmının Türkiye tarafından, yaklaşık 1 veya 1,5 milyar dolarlık kısmının da Rusya hazinesinin sağlayacağı krediden karşılanacağını söylüyor. Eğer verilen bilgiler doğruysa, bu anlaşma detaylandırılıp hayata geçirilirse Türkiye dünyanın şu anda en gelişmiş hava savunma sistemini, diğer sistemlerden 1 ila 1,5 milyar dolar daha ucuza ve yaklaşık 1 ila 1,5 yıl daha erken temin etmiş olacak. Ayrıca teknoloji transferi sayesinde ihtiyacının devamını kendisi üretecek. Bu alanda dünyanın şu anda en iyisi olan bir firma ile ortak projeleri hayata geçirecek. Türkiye bu sisteme ilaveler yapacak. Dost-düşman tanıma sistemlerini-yazılımların çevrilmesini-frekansları Türkiye kendisi ayarlayacak-ilave edecek. Rusya S-400’leri Çin hariç henüz hiçbir ülkeye vermemiş. Ancak NATO üyesi Yunanistan S-300 sistemini kullanıyor. Slovakya-Bulgaristan, Polonya-Romanya S-300 ve S-200 füze sistemlerini kullanıyor. S-400’e sahip bir NATO üyesi henüz yok. Türkiye ilk olacak. Ayrıca Türkiye ile Rusya Savunma Sanayi anlamında yeni iş birlikleri için çalışıyor. Anladığım kadarıyla S-400 işi prensipte bitmiş. Bürokrasi işin detayları ile uğraşıyor.
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.