Emtialar çakıldı fiyatları düşürün

Dünya ekonomisinde emtia fiyatları pandemi ile başlayan süreçte parasal genişleme, kuraklık, artan talep, yetersiz kalan arz, tedarik zincirlerinin kopması ve son olarak savaşın etkisiyle ciddi yükseliş göstermişti. Ancak özellikle savaşın başladığı dönemin hemen ardından, bu yılın mart ayında, bütün emtiaların zirve noktalarından sert şekilde aşağı dönmeye başladığı bir süreci gözlemledik. FED ve ECB başta olmak üzere merkez bankalarının yüksek enflasyon karşısında sıkı para politikasına geçmesi ve bu politikayı, resesyon riskine rağmen sürdürme kararlılığında olmaları, emtialarda bu sert düşüşü beraberine getirdi. Zirve noktalarından gerçekleşen gerileme, bazı emtialarda yüzde 30-40 seviyelerine ulaştı. Bugün, dünya ekonomisine dair kötü beklentiler büyük ölçüde fiyatlara dâhil olmuş gibi görünüyor. Bundan sonraki süreçte emtia fiyatlarında bu şekilde sert düşüş ihtimali gerilese de, resesyon riskinin ne derece ilerleyeceği belirleyici olacaktır. FED’in 2023 projeksiyonlarında faiz oranlarının yüzde 3 ve üzerinde bulunması da, kısa ve orta vadede emtia fiyatlarını baskı altında tutmaya devam edecektir. Emtialarda yaşanan bu düşüşün küresel enflasyon oranlarını bir miktar aşağı çekmesi beklenebilir. ABD ve EURO Bölgesinde PMI endeksleri de (şirketlerin satın alma eğilimlerini ölçen gösterge) 55-57 seviyelerinden, haziranda 51-53 seviyelerine kadar çekildi. Burada 50 seviyesinin altına düşülmesi hâlinde muhtemel resesyonun şiddeti de artacaktır. Düşük PMI, dünyada emtia talebinin zayıf seyredeceği anlamına gelecektir.

 

 

Emtia üzerinde tek risk, Rusya ve Batı arasında yaşanan gerilimin nasıl bir boyut kazanacağı... Nitekim sanayi, metal ve tarımsal emtialarda düşüşler yaşanırken, enerji emtiaları daha dirençli çıktı. Petrol fiyatlarının 100 dolar, Avrupa gaz fiyatlarının da 100 avro üzerine oturması, jeopolitik risk unsurlarının enerji üzerinde etkili olmaya devam ettiğini gösteriyor.

Bu arada yaşanan bu gelişmeler Türkiye gibi emtia ithalatçısı ülkelerin dış ticaret ve cari açığına olumlu katkı sağlayabilir. İç piyasa da rahatlayabilir. Bunun için sürekli zam yapma eğiliminin artık spekülatif ve psikolojik olmaktan çıkarak, gerçek fiyatlamalara doğru kendini güncellemesi gerekiyor. Biz bunu sadece akaryakıt fiyatlarında gözlemleyebiliyoruz. Çünkü enerji piyasasında, spekülasyondan uzak, gerçek ve anlık gelişmelere göre bir fiyatlama mekanizması çalışıyor.

 

Emtia tüccarlarına ve ithalat ile iş yapanlara büyük sorumluluk düşüyor. “Ben elimdeki emtiayı zirve noktalardan aldım ama” derseniz, dip fiyatlardan yaptığınız alımlardan ne kadar kazandığınızı hatırlatırlar size... Geçen hafta itibarıyla, çelik fiyatları zirve noktalarının yüzde 25, buğday da yüzde 35 altındaysa, insanların en temel iki ihtiyacı olan ekmek ve konut fiyatlarında “neden hâlâ zam yapma eğiliminde olduğumuzun” da izahı olmaz.

***

Piyasalarda dikkat çekenlere gelince;

 

BORSA: BİST100 endeksi, bu yıl ilk yarıda yüzde 30 kazandırarak bütün dünya borsalarından ayrıştı. Yüksek enflasyonda artan kârlar ve hisselerin bir korunma aracı olarak görülmesi, bu performansta etkili oldu. Borsa, 2.360-2.400 bandını korumaya çalışıyor. Bu seviyeler üzerinde tutundukça panik yok.

 

DOLAR: BDDK’nın kararının ardından dolarda yaşanan gerileme 16,50’de destek buldu. Bankaların ve şirketlerin uyum dönemi devam ediyor. Gerekirse yeni tedbirler geleceği de belirtiliyor. Yaz aylarında turizm kaynaklı döviz girişi ve tatil rehavetini dikkate alırsak, mevcut şartlarda ve kısa vadede, dolarda daha yatay bir seyir bizi bekliyor gibi görünüyor. Olumsuz noktamız, ülke CDS risk priminin 800 gibi yüksek seviyelere yakın seyretmesi…

 

ALTIN: Emtialardaki düşüşten ons da etkilendi. Geçen hafta 1.785’lere kadar gerileme olsa da, ons, yeniden 1.800 doların üzerine kendini atmayı başardı. Onsta 1.800, dolarda da 16,50’nin korunduğu ana senaryoda, gram altının da 960 TL’nin üzerinde tutunması beklenebilir.