Kasım Süleymani’nin öldürülmesi: Vekalet savaşlarından sonrası ne?

İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin öldürülmesi 2020 yılının Orta Doğu’da çok sıcak geçeceğinin işareti.

Bağdat Havaalanı civarında gerçekleştirilen hava saldırısında Süleymani ile birlikte Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi El-Mühendis ve örgütün başka üst düzey yetkilileri de hayatını kaybetti.

Süleymani ve El-Mühendis’in öldürülmesi ne anlama geliyor?

Her şeyden önce ABD’nin İran politikasında şahin kanadın öne çıktığının göstergesi bu saldırı.

Trump ile birlikte, İsrail lobisinin de isteğiyle, İran’a karşı politikanın sertleştiğini görmüştük. Ancak Amerikan Başkanı, İran’ın yaptırımlar karşısında geri adım atmasını ve kendi kamuoyuna zafer olarak gösterebileceği yeni bir anlaşmaya razı olmasını bekliyordu. Suriye, Irak ve Afganistan’dan çekilmek isteyen Trump, İran’la gerginliğin silahlı çatışma boyutuna varmasını arzu etmiyordu.

Ama gerek Trump’ın ekibindeki ve Kongre’deki şahinler gerekse onların arakasındaki İsrail lobisi, İran konusunda Başkan’dan farklı düşünüyordu. İran’la gerginliği artırıp Trump’ı daha sert adımlar atmaya zorlamak istiyorlardı.

Hafta içerisinde Haşdi Şabi mensuplarının Bağdat’taki Amerikan Büyükelçilik binasına yönelik tacizleri onlara istedikleri fırsatı verdi.

Bunun ABD’yi hedef alan düşmanca bir eylem olduğu konusunda Trump’ı ikna ettiler ve bu tacizin arkasındaki Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı ile birlikte İran’ın ülke dışındaki vekalet savaşlarının ana aktörü Kasım Süleymani’nin öldürülmesi emrini vermesini sağladılar. Muhtemelen Amerikan Başkanını, bu saldırının yaklaşan seçimlerde işine yarayacağına da inandırmışlardır.

Seçimlere daha uzun zaman var ve İran’ı çok hassas noktasından vuran saldırının seçimlerde Trump’ın işine yarayıp yaramayacağını Tahran’ın vereceği tepkiler sonrasında, ABD-İran ilişkileri ile bunun -başta Irak olmak üzere- bütün Orta Doğu’ya yansımalarının nasıl olacağı belirleyecek.

Sonuç olarak, Amerikalı şahinler İranlı şahinlerin liderini öldürdü. Artık şahinler tarafından belirlenecek bir ABD-İran ilişkisi söz konusu olacak.

Amerikan saldırganlığı karşısında ağır bir yara alan İran nasıl tepki verecek?

İran’ın en üst düzey yetkilisi, dinî lider Ali Hamaney, Kasım Süleymani’nin intikamını alacaklarını söyledi. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif de, ABD’nin haydutça maceracılığının bütün sonuçlarından sorumlu olacağını ifade etti.

Askerî güç açısından karşılaştırıldığında ABD’nin çok gerisinde olan İran’ın Amerika’ya verebileceği zararlar, ABD’nin İran’a vereceği zararlara göre çok sınırlı kuşkusuz.

Ancak İran’ın, başta İsrail olmak üzere ABD’nin bölgedeki müttefiklerine ciddi zararlar verebilme kapasitesine sahip olduğunu ifade etmek gerekir. Lübnan’daki Hizbullah ve Suriye’deki silahlı güçler eliyle İsrail’in çatışmanın içine çekilmesi söz konusu olabilir. Sonuçta Süleymani ve Mühendis’i hedef alan saldırıların gerçekleşmesinde İsrail lobisinin etkisinin büyük olduğu açık.

Suudi Arabistan, BAE ve Bahreyn gibi Amerikan müttefiklerinin de İran’ın hedefi olması muhtemeldir. Onlar da İran’a yönelik bir Amerikan saldırısını talep ediyorlardı.

Amerikan saldırısı İran’ın asimetrik savaş gücünü temsil eden isimleri hedef aldığına göre, İran’ın bu saldırıya vereceği cevabın da asimetrik savaş yöntemleriyle olması muhtemeldir. Bu durumda İsrail, Suudi Arabistan ve BAE’nin İran’dan gelecek bu tür hamlelere hazır olması gerekiyor.

ABD ile İran arasında bu saldırı ile birlikte yeni bir aşamaya geçen gerilimin olumsuz sonuçlarını en fazla hissedecek ülke ise, bu saldırının gerçekleştiği Irak olacaktır kuşkusuz.

2003 Savaşından beri ABD ile İran arasında yaşanan nüfuz mücadelesinin kurbanı olan Irak, Amerikan şahinlerinin bu hamlesinden sonra daha büyük bir kaosa sürüklenecektir.

Kasım Süleymani ile birlikte, liderleri Ebu Mehdi el Mühendis’i kaybeden Haşdi Şabi güçlerinin Irak’ta bulunan Amerikan askerlerini ve onlarla ittifak içerisindeki yerel güçleri hedef alması kuvvetle muhtemeldir.

Bu durumda ilk muhtemel savaş ABD ile İran arasında değil, ABD ile Haşdi Şabi arasında Irak topraklarında gerçekleşebilir. Bu savaşa İran’ın müdahil olma biçimi ise savaşın ABD-İran savaşına dönüşüp dönüşmeyeceğini gösterecektir.

Böyle bir savaşın başlamasını arzu edenlerin sayısı az değil...