İmâm-ı A'zam'ı metheden büyük âlimler

A -
A +

Büyük hadîs ve fıkıh âlimi İbn Abdilberr buyurdu ki: "Hadîsçiler, Ebû Hanîfe'nin zemminde ifrâta gitmiş ve bu hususta haddi aşmışlardır."

 
 
El-Melikü'l-Muazzam Îsâ bin Ebî Bekr, "es-Sehmu'l-Musîb" isimli eserinde, Muhammed Zâhid el-Kevserî de, "Te'nîbü'l-Hatîb" adlı kitâbında İmâm Ebû Hanîfe münekkidlerine, büyük bir vukûf ve dirâyetle, çok güzel, ilmî, aklî, mantıkî ve müdellel cevaplar vermişlerdir.
Muhammed Zâhid el-Kevseri, ayrıca "Fıkhü Ehli'l-Irâk ve Hadîsühüm","İhkâku'l-Hakk bi-İbtâli'l-Bâtıl fî Muğîsi'l-Halk","en-Nüketü't-Tarîfe fi't-Tahaddüs an Rudûdi İbn Ebî Şeybe alâ Ebî Hanîfe" kitâblarında da, İmâm-ı A'zam hakkında kıymetli bilgiler vermiştir.
İmâm-ı A'zam'ın ismi, hadîs hâfızlarının zikredildiği önemli eserlere konulmuştur:
Şâfiî mezhebindeki Hâfız Zehebî'nin "Tezkiretu'l-Huffâz"ına [I, 168]; yine Şâfiî hâfız Celâlüddîn es-Süyûtî'nin "Tabakâtu'l-Huffâz"ına [s. 80-81]; Hanbelî mezhebine mensup hadîs hâfızı Şemsüddîn Muhammed bin Ahmed İbn Abdilhâdî el-Makdisî'nin "el-Muhtasar fi Tabakâti Ulemâi'l-Hadîs"ine, yine Hanbelî hâfız Cemâlüddîn Yusuf bin Hasan ibn Abdilhâdî'nin (İbnu'l-Mibred), "Tabakâtu'l-Huffâz"ına adı yazılmıştır. [Bkz. Muhammed Abdürreşîd en-Nu'mânî, Mekânetü'l-İmâm Ebî Hanîfe fi'l-Hadîs, s. 60]
Mâlikî mezhebindeki büyük hadîs ve fıkıh âlimlerinden İbn Abdilberr demiştir ki:
"Hadîsçiler, Ebû Hanîfe'nin zemminde ifrâta gitmiş ve bu hususta haddi aşmışlardır. Onlara göre bunu gerektiren sebep, rivâyetlere rey ve kıyâsı sokması ve bu iki unsura itibâr etmesidir. Onun bazı âhâd haberleri reddi, ma'kûl tevîle dayanıyordu ve bunların birçoğunda, daha önceki ulemâ da aynı şeyi yapmışlardır. Ebû Hanîfe gibi rey ile hüküm verenler de, bu husûslarda daha evvelki ulemânın izinden gitmişlerdir... Ebû Hanîfe'den rivâyette bulunanlar, onu tevsîk edenler (sika, güvenilir olduğunu söyleyen) ve onu medh u senâ eden âlimler; aleyhinde konuşanlardan çok daha fazladır.... " [İbn Abdilberr, Câmiu Beyâni'l-İlm ve Fadlih, s. 497]
İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'yi medheden pekçok âlim vardır. Bunlardan üç tanesini zikredelim:
1. İmâm Buhâri'nin önde gelen hocalarından Mekkî bin İbrâhîm: "Ebû Hanîfe, zamanının en âlimi idi" demiştir. [İbn Hacer el-Askalânî, Tehzîbü't-Tehzîb, X. 451]
2. Büyük muhaddislerin kendisinden rivâyette bulunduğu Yezîd bin Hârûn: "Bin kişiye yetiştim; çoğundan hadîs yazdım. Aralarında 5 kişiden daha fakîh, âlim ve vera sâhibi görmedim. Bu beş kişinin başında, Ebû Hanîfe gelir"  sözünü söylemiştir. [İbn Abdilberr, el-İntikâ, s. 206]
3. Abdullah İbnü'l-Mübârek şöyle demiştir: "Kûfe'ye geldim ve 'Sizin şu memleketinizin en âlimi kimdir?' diye sordum. Hepsi de "Ebû Hanîfe'dir" diye cevap verdiler." [İbn Abdilberr, A.g.e, aynı yer]
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.