Bazı hadîs âlimleri -1-

 

Doğru oldukları, bütün İslâm âlimleri tarafından tasdîk edilmiş olan hadîs kitaplarından altı tânesi, bütün dünyâda şöhret bulmuştur. Bu altı kitaba, "Kütüb-i Sitte" denir. Kütüb-i Sitte’yi yazan altı büyük hadîs âlimi şunlardır:

1. İmâm-ı Buhârî: İsmi, Muhammed bin İsmâîl’dir. "Sahîh-i Buhârî" ismindeki kitabında 7.275 hadîs-i şerîf vardır. Bunları, 600.000 hadîs arasından seçmiştir. Her hadîsi yazacağı zaman, gusül abdesti veya normal namaz abdesti alıp, iki rek’at namaz kılar, istihâre ederdi. Buhârî-yi Şerîfi 16 senede yazmıştır. Yüzlerce şerhi yapılmıştır. Bunlardan İbn-i Hacer’in, İmâm-ı Kastalânî’nin, Aynî’nin şerhleri meşhûrdur.

2. İmâm Müslim:"El-Câmiu's-Sahih" ismindeki kitabını üç yüz bin hadîs-i şerîften seçmiştir. Birçok şerhleri bulunup en meşhûru İmâm-ı Nevevî’nin şerhidir.

3. İmâm Ebû Davûd:"Sünen" ismindeki kitabında, 4.800 hadîs-i şerîf vardır. Bunları 500.000 hadîs arasından seçmiştir. Birçok şerhi vardır.

4. İmâm-ı Tirmizî: İmam Muhammed bin İsâ’dır. "el-Câmiu's-Sahîh" ismindeki hadîs kitabı çok kıymetlidir. "Meârifü's-Sünen" adındaki şerhi, en kıymetli şerhdir.

5. İmâm-ı Nesâî: Adı, Ebû Abdurrahmân Ahmed bin Alî’dir. Sünen-i Sağîr, Kütüb-i sittedendir.

6. İmâm Mâlik bin Enes: Muvattâ ismindeki kitabı, ilk yazılan hadîs kitabıdır.

[Bazı âlimler, Kütüb-i Sitte’yi sayarken, Muvattâ yerine, İmâmİbn-i Mâce’nin Sünen kitabını, diğer bazı âlimler de Sünenü'd-Dârimî'yi söylemişlerdir.]

İbnü'l-Esîr, kütüb-i sittedeki tekrârları çıkararak, hepsini "Câmiu'l-Usûl" adı altında tek bir eserde toplamıştır.

Meşhûr ve çok kıymetli hadîs kitaplarından, İmâm Ahmed bin Hanbel’in Müsned’i, Ebu Yâ’lâ ve Abdullah Dârimî’nin Müsned’leri, Ahmed Bezzâr’ın Müsned’i de kıymetli hadîs eserlerindendir. Bu kitaplara "Mesânîd=Müsnedler" denir.

Ayrıca İmâm-ı Suyûtî’nin el-Câmiu's-Sağîr ve el-Câmiu'l-Kebîr’i, Beyhakî’nin es-Sünenü'l-Kübrâ'sı ve Delâil’i, Hâkim’in Müstedrek’i, Taberânî'nin el-Mu’cemü'l-Kebîr, Sağîr ve Evsat’ları, Heysemî’nin Mecmau'z-Zevâid’i de meşhûr hadîs eserlerindendir.

[Usûl-i hadîs ilmini bildiren İmâm-ı Nevevî’nin Takrîb’i ve bunun İmâm-ıSuyûtî tarafından yapılan Tedrîbü'r-Râvî Şerhi çok meşhûrdur. Günümüzde hadîs kitaplarının yeni yeni fihristleri de yapılmaktadır.]

Hadîs sâhasında değerli eserler yazan daha birçok hadîs âlimi vardır. Onları, hiç olmazsa, burada, sâdece isim olarak zikredelim.

İmâm İbn-i Mâce, İmâm Mâlik, İmâm Ahmed İbn-i Hanbel, Hâkim, İbn-i Huzeyme, Abdullah Dârimî, Dârekutnî, İbn-i Hıbbân, Taberânî, Ahmed Bezzâr, İbn-i Ebî Şeybe, Abdürrezzâk İbn-i Hemmâm, Beyhakî, Deylemî, Ebu Yâ’lâ, Razîn El-Abderî, İmâm-ı Suyûtî, Abdül-azîm el-Münzirî, Nûruddîn Heysemî, İbn-i Hacer Askalânî, İbnü'l-Esîr,Hakîm-i Tirmizî ve diğerleri... [İnşâallah yarın, bu âlimlerden bazılarına, birer-ikişer cümle ile de olsa, temâs etmeye çalışalım. Cenâb-ı Hak, bu büyük hadîs âlimlerinin çalışmalarına, âhirette çok büyük karşılıklar ihsân buyursun ve bizleri de şefâatlerine nâil eylesin.]