AĞLAYAN ÜLKE

A -
A +
Afganistan, 1979’daki SSCB ve 2001’deki ABD işgallerinden dolayı son 40 yıldır gündemden hiç düşmedi. Bugün ağırlığı artmış şekilde bir kere daha dünya gündemindedir. Afgan kelimesinin aslı Efgan’dır; ıstırap ve acısından dolayı bağırıp-çağırarak figan etmek, ağlamak demektir. Afganistan, figan edenler memleketi. Bu toprakların, tarihteki 16 devletimizden biri olan Gazneliler’den sonra rahat yüzü görmediği anlaşılıyor. Öteden beri kuvvet sahiplerinin kapıştığı kavşak olmuş. 19. Asırda İngilizler, Babür Devletini yıkarak müstemlekesi yaptığı Hindistan’ı himaye maksadıyla Afganistan üzerinden Çarlık Rusya’sına karşı bir set oluşturmak istediyse de kaybetti. SSCB de Afgan geçidinden okyanuslara açılmak için dehşet verici Kızılordu’suyla Afganistan’a saldırdıysa da yıkılan Afganistan değil Kızıl İmparatorluk oldu. Afganlar, "Sovyetler Birliği" etiketli Ruslara karşı canlarını dişlerine takmış olarak şanlı bir direniş veriyorlardı. Ancak komşu Pakistan da tehlike altındaydı. Pakistan Cumhurbaşkanı Ziya’ül Hak, SSCB’nin Belucistan’ı da işgal etmesinden kaygılandığı için Afgan mücahidlerine destek olmak için Ahdar Abdurrahman’ı Suudi Arabistan’a gönderdi. Cidde’de Suudi Arabistan ve Pakistan istihbaratlarıyla CIA görüşmeleri oldu.  Mücahid gruplar, Ruslara karşı büyük bir mücadele verip zafer kazandılar. Ancak 1990 başlarında SSCB dağılıp da Ruslar, çekilince bu defa bir millet değil halklar topluluğu olan ve biri diğerine üstün olmak isteyen grupların temsilcisi muharipler, birbirlerine düştüler. 1994’te iç harp çıktı. Bu sırada Peştun Vali adında bir örgüt de vardı. Taliban, bundan ayrılmadır. Kurucusu, 1994’ten 2003’e kadar liderliğini yapan Muhammed Ömer’dir. Örgüt, 1996’da ülkenin büyük kısmında emirliğini kurmuş, başşehri, Kâbil’den Kandahar’a nakletmişti. Pakistan, Suudi Arabistan ve BAE tarafından tanınıyordu. 11 Eylül 2001’de İkiz Kuleler vuruldu. ABD Afganistan’a girdi. Burada NATO ile beraber 20 yıl kaldıktan sonra âni bir kararla 11 Eylül 2021’de bu ülkeyi terk edeceğini açıkladı. Şubat 2020’de Katar’ın merkezi Doha’da Taliban’la anlaşma yaptı. Şimdi BM bir raporla açıklıyor ki mezkûr metinde gizli maddeler vardır. Diğer yandan; Taliban, 1 ay evvel Moskova ve 2 hafta evvel de Moskova tarafından kabul edildi. Bunlar olurken Beyaz Saray, 11 Eylül’ü de beklemeden tahliye gerçekleştirdi. Sadece Hamid Karzaî Havalimanı’ndaki askerleri kalmıştı. Taliban, bu gelişmeler üzerine meşru hükûmet kuvvetlerine karşı saldırıya geçti. Kısa sürede 34 vilayetten 31’ini ele geçirdi. Önceki gün de başkent Kâbil’e girdi. Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve eski cumhurbaşkanları ülkeyi terk ettiler. ABD’nin çekilme kararının duyulması üzerine Afganistan’da zaten mevcut olan huzursuzluk daha bir arttı. Taliban muhalifi sivil ve askerler yurt dışına çıkmaya başladılar. Hareket bize kadar geldi. Başıboş ve kimin ne olduğu meçhul bir göç, kapımıza dayanmıştı. İran, bu Afganları arabalarla hudutlarımıza naklediyordu. Yaşanan hızlı ve şüpheli gelişmeler, Ankara’nın bir ittifak oluşturup Afganistan’da kalarak istikrarı koruma planının hayata geçemeyeceğini haber vermiş oldu. Taliban sözcüsü Afganistan Cumhuriyeti’nin adını "Afgan İslâm Emîrliği" yapacaklarını açıkladı. Çin, yeni idareyle dostça ilişkiler içinde çalışmaya hazır olduğunu açıkladı. Taliban’ı Uygur Türklerine karşı kullanacaktır. Şimdi Çin, Taliban devletini tanımaya hazırlanıyor. Çin tanıyınca, bu tanımayı Pakistan, Rusya ve Hindistan’ın takip edeceği haberleri duyulmakta. İran, SA ve BAE de herhâlde gecikmez. ABD’nin mevzubahis çekilmesinde öyle tahmin ediyoruz ki Washington, Afganistan’ı nüfuz alanı olarak Rusya’ya bırakırken Moskova’dan Suriye’nin kuzeyi için büyük tavizler koparmıştır. Taliban’a gelince… 2001’de devrildiğinde nerede kalmışsa oradan yola devam ederek sözde İslâmi nizâm kuracakmış. İran ne kadar İslâm devleti, Suudi Arabistan ne kadar şeriat ülkesi ise Afganistan da o kadar İslâm emîrliği olur. Kurtlar sofraya üşüşmüştür. Ankara, çok dikkatli olmalı. Zavallı Afganların figandan göz pınarlarında yaş kalmadı.
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.