"Osmanlı Medeniyeti" cömert bir medeniyettir

Dünkü makâlemizde, bir münâsebetle, birazcık Osmanlı Devleti'nden bahsetmeye çalışmıştık. Osmanlı Medeniyeti, öyle yüksek ve nimetlerini her yere bol bol saçan öyle cömert bir medeniyet olmuştur ki, bugün Müslümânların elinde olmayan şehirlerde bile, gayr-i müslimlerin yaptıkları olanca tahrîbâta rağmen, hâlâ haşmetle ayakta durmaktadır.

Ayrıca bir hakîkati daha ifâde edelim ki, biraz daha gerilere gidecek olursak, Müslümanların matematik, astronomi, kimya, tıb, botanik, coğrafya... gibi ilim dallarında gösterdikleri mahâret ve buluşları, Avrupa rönesansının ve bugünkü dünya ilim ve tekniğinin temeli olmuştur.

Orta Çağ'da Avrupa, maalesef ilim ve medeniyet bakımından tamâmen karanlık bir devir yaşamıştır. O zamanda insanların, her sahadaki ilim ile uğraşabilmesi, Hıristiyân papazların tekelindeydi; onlar bu hususta kimseye izin vermiyorlardı. Avrupalılar, dünya tepsi gibi düz, etrâfı duvar çevrili zannederlerken; Müslümanlar, yerküresinin yuvarlak olup döndüğünü bulmuşlardır. Galileo (1564-1642), İslâm âlimlerinin kitaplarından okuyarak öğrendiği, "Dünyanın yuvarlaklığı ve batıdan doğuya doğru döndüğü" hakikatini söyleyince, papazlar tarafından aforoz edilmiş, hapsedilerek öldürülmesine karar verilmişti. Ondan önce Kopernik (1473-1543) ve ondan sonra da Newton'un (1642-1727) başına gelenler de bundan az değildir.

Ama aynı çağda Müslümânlar, her türlü ilimde, fen ve sanatta en yüksek medeniyet eserleri meydana getirmişlerdir. Ayrıca Emevîler İslâm dînini, İspanya'dan, Avrupa'ya sokmuşlardır. Fas, Kurtuba ve Gırnata üniversitelerini kurup, Batı'ya ilim ve fen ışıkları saçmışlardır. Hıristiyânlık âlemini uyandırıp, bugünkü ilim ve teknikteki ilerlemenin temelini atmışlardır...

Târih boyunca, Müslüman âlimlerin, göz ameliyatından çiçek aşısına, matematik kâidelerinden astronomi hesaplarına, kan deverânından eczâcılığa kadar her sahada ulaştıkları yüksek seviye, İslâm medeniyetini süsleyen kıymetli mücevherler gibidir.

İslâm memleketlerinin çeşitli şehirlerinde kurulan medreselere (üniversitelere), Avrupa ülkelerinden talebeler gelip ilim öğrenmişlerdir.