İsrafın sebepleri ve kurtulma çareleri

 

İsraf, fert, aile ve toplum hayatında derin yaralar  açan kötü bir huydur. İsraftan korunmak için,  israfın sebeplerini ve ondan kurtulma yollarını öğrenmek lazımdır.

İsrafın birçok sebebi vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Birincisi sefahettir. Çok kimsenin israfına sebep budur. Sefahet, sonunu düşünmeden malını boş yere harcamaya, dağıtmaya denir. Bazı kimseler hiç lüzum yok iken veya canları sıkıldıkça para harcarlar. Bazıları vardır, arkadaşında, komşusunda ne görürse almaya kalkışır ve çevresiyle yarışa girer. Durumunun müsait olup olmadığına bakmaz. Yeni aldıkları elbiseyi veya eşyayı kısa bir süre kullandıktan sonra onu bırakıp başkasını alırlar. Ayaklarını yorganlarına göre uzatmazlar. Bu sebeple pek çok maddi sıkıntı yaşarlar. Ailede huzur kalmaz. Bu durum ahiret işlerine de zarar verir.

Bazı şeyler sefahati daha da artırır. Mesela çalışmadan alın teri dökmeden mal sahibi olmak böyledir. Kötü arkadaşlar, sefahet özelliği olan şahsın elindeki mala konmak için onu kandırırlar. Ona elindeki malı muhafaza etmenin erkeklik, yiğitlik olmadığını anlatırlar. Böylece onun elindeki malı saçıp savurmasına sebep olurlar. Maddi durumu iyi olanların çocuklarının çoğu bu şekilde israfa alışmaktadırlar.

İsrafa götüren sebeplerden biri de insanların çok saygı göstermesi, yüz vermesi ve övmesidir. Böyle kimseler insanların övmesi için israfa düşerler.

İsrafın diğer bir sebebi, kişinin yaptığı harcamanın israf olduğunu bilmemesi ve cömertlik zannetmesidir. Bazen, lüzumsuz, zararlı ve uygun olmayan yerlere yapılan harcamalar cömertlik sanılır.

Riya ve gösteriş de israfa düşmenin sebeplerindendir. Riya ve gösteriş yüzünden nice servetler yok olup gitmiştir. Mal ve para çok kıymetli fakat rastgele harcanacak kadar da değersiz değildir.   

İsrafın sebeplerinin ilaçlarına gelince, bazı kimseleri israftan kurtarmak zordur. İsraf hastalığından kurtulabileceklere yapılacak iş, onları israfa alıştıran kötü arkadaş ve çevreden uzaklaştırmak, akıllı, tecrübeli kimselerle beraber olmasını sağlamaktır.

Yaptığı harcamanın israf olduğunu bilmeyenlerin ilacı, ona neyin israf, neyin israf olmadığını öğretmek ve anlatmaktır.

Riya ve gösterişin ilacı ise, böyle kimseye, riya ile gösteriş ile yapılan işlerin Allahü teâlâ katında makbul olmadığını, yapılacak işleri Allah için yapması gerektiğini anlatmaktır.