Düşükten borçlanma yapmak için son üç gün
Soru: "Sigorta başlangıcım 15 Nisan 1990 tarihidir. Doğum tarihim 13 Nisan 1964'dür. Askerliğimi 1983 ve 1984 senesinde 20 ay olarak yaptım. Toplamda 8820 gün prim ödemem var. Borçlanma yapsam ne zaman emekli olurum?" Hakkı Y./İstanbul
SİGORTA BORÇLANMASI NEDİR
Sigortalıların askere gitme, doğum yapma gibi nedenlerle sigortalılık süresinin kesintiye uğraması hâlinde kesilen bu süreler için prim ödenmesi diğer bir ifade ile prim ödemesinin bulunmadığı boşta geçen bu nitelikteki sürelerin sigortalılıktan saydırılması işlemine sigorta borçlanması denilir. Sigorta borçlanması, bir anlamda primi ödenmeden geçmiş bazı sürelerin, bu sürelere ilişkin primin ilgili sigortalı tarafından ödenmesi suretiyle hizmetten saydırılması işlemidir. 5510 sayılı Reform Kanunu'nun 41'inci maddesinde sürekli nitelikte olan yani zaman açısından kısıtlama olmayan 11 farklı sigorta borçlanma türüne yer verilmiştir.
Bunun dışında, 5510 sayılı Reform Yasasının geçici 17'nci maddesi gereği, 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle 60 ayı aşan borç nedeniyle durdurulan Bağ-Kur sigortalılık sürelerini canlandırmak mümkün olduğu gibi geçici 31'inci maddede de uzman ve usta öğretici borçlanması düzenlenmiştir. Bu borçlanmalarda da zaman sınırlaması bulunmayıp sigortalı dilediği an ihya veya borçlanmayı ödeyebiliyor.
Bir diğer borçlanma ise yurt dışı sigorta borçlanmasıdır. 3201 Sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun gereği yurt dışında sigortalı çalışan erkekler ile çalışmasalar dahi kadınlar 18 yaşı tamamladıkları tarihten sonrasını borçlanabilmektedir.
BORÇLANMA EMEKLİLİK ŞARTLARINI DEĞİŞTİRİR
Sigorta borçlanmasıyla hizmetten saydırılan süreler, sigortalılık süresinin hesabında, primi ödenen süreler de prim ödeme gün sayısının hesabında dikkate alınır. Bu nedenle sigorta borçlanması, emekli olma şartlarını, prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve emeklilik yaşı açısından olumlu yönde etkileyebilir.
Askerlik, avukatlık stajı gibi sigortalılık başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlanılması halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Bu işlem SSK sigortalıları açısından, ilk defa sigortalı olunan tarihi etkilediği için 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girenler açısından daha erken yaşta emekli olma işlevi görür. Ayrıca, ilk defa sigortalı olduğu tarih 8 Eylül 1999 tarihi öncesi olan Bağ-Kur sigortalıları ile 5434 sayılı Kanun kapsamına Emekli Sandığı iştirakçilerinin de borçlandıkları süreler hizmetten sayıldığından emeklilik yaş şartı açısından avantaj elde etmeleri mümkündür. Emeklilik yaşını tamamladığı halde prim ödeme gün sayısı eksik olanlar açısından da sigorta borçlanmasının daha erken sürede emekli olmaya etkisi vardır.
BORÇLANMA TUTARI NASIL HESAPLANIR?
Borçlanma tutarı, her bir gün için, sigortalı tarafından seçilecek olan prime esas günlük kazancın yüzde 32'si tutarında hesaplanır. Seçilebilecek en düşük prime esas kazanç tutarı bir günlük asgari ücret tutarında, en yüksek prime esas kazanç tutarı ise bunun 6,5 katı olabilir. Günlük asgari ücret 31 Aralık 2014 tarihine kadar 37,80 TL olduğundan en düşük borçlanma tutarı 12,10 TL olmaktadır. Yeni yıldan itibaren asgari ücret artacağından borçlanma tutarı da asgari ücret artışı kadar fazla olacaktır. Bu nedenle özellikle emekli olma tarihi yakın olan veya emekli olma tarihi yakın olmasa bile ekonomik durumu müsait olan sigortalıların borçlanma başvurularını 31 Aralık 2014 tarihine kadar yapmaları halinde günlük 12,10 TL üzerinden borçlanma yapması mümkün olur.
Okurumuz mevcut durumda 52 yaşını tamamlayacağı 13 Mart 2016 tarihinde emekli olabilecek. Ancak en az 5 aylık askerlik borçlanması yapması halinde 13 Mart 2015 tarihinde yani bir sene daha erken emekli olabiliyor. Okurumuza, 31 Aralık 2014 tarihine kadar askerlik süresinin tamamını borçlanmak üzere borçlanmasını ve borçlanmayı ödemesini öneriyorum. Ancak ekonomik durumu askerlik süresinin tamamını borçlanmaya yetmiyor ise daha yüksek maaş elde etmesi adına, sigorta prim ödemesi emekli olacağı tarihe kadar devam edecek ise kendisine hiç olmazsa en az 200 gün, prim ödemesi devam etmiyor ise en az 260 gün askerlik borçlanması yapmasını tavsiye ederim.