Bu otantik tedaviler şimdi yok...

“Yakın zamanlara kadar katran ve zift ayrı kap ve testilere doldurularak ova köylerine satışa sunulurdu...”

 

 

Nihayet baba dostum değerli insanlar Fettah ve Düriye (Zengiç) Amca'nın evine geldik. Anadolu’da misafirlikler bir başkadır. Daha ben eşekten inerken onlar da hayatta (bahçe avlusunda)  belirdiler.

Küçük çocukların; “anaaa biri geldi” diye içeri seğirtmeleriyle Düriye Teyze addüze indi.

O, yüzünden hiç eksik etmediği tebessümüyle “ne oldu Mükremin, hayır mı?” diye sordu.

Ben olanı ama bitmeyeni anlattıktan sonra Düriye Teyze, Fettah Amca'ya seslenerek, “Goca evde yoğusa hemen gonu gomşudan bisel zift bul da geliver” dedi.

Hayata çıktıktan sonra orta suvadan sola dönüp dip odaya vardık, hâlâ soba yanıyordu.

Düriye Teyze merhume, gelen zifti közde erittikten sonra ayağımın altına yara olan yere damlatmaya başladı. Ortalığa saldığı kokusu ise mükemmeldi ziftin.

Sonra sıcağı sıcağına üzerini bir bezle kapatıp ayağımın üstünden dolayıp bir güzel sarıverdi.

Hepsi bu kadar… Sonra… Sonrası ne olacak hanımla bu sefer dönüşe geçtik. E bu defa hanımla dönüşümlü olarak ine bine eşeğimizle Kabalak Yaylası’na geri döndük.

Acaba zift, bise ve katran nedir?

Bu yöresel madde biz köylülerin vazgeçilmezidir. Katran neden imal edilir, nerelerde ne için kullanılır faydaları nelerdir?

Bu hatıra vesilesiyle köy hayatının vazgeçilmezi olan katran hakkında biraz bilgi vereyim... Toroslarda çok bulunan katran ağacından elde edilir. Elde edilmesi güç ve eski bir çam cinsi olan katran ağacının dip tarafından bir kesici alet ile yara açılır ve buraya bir kap konur veya asılır. Ağacın bilhassa yaz günlerinde salgı yapması beklenir ve o ağacın gövdesinden günlerce kabın içine katran denilen bir sıvı salgılar ağaç. Birkaç ağaçtan daha temin edildikten sonra teneke veya başka kaplara konularak satışa sunulur. Kesif bir koku yayan bu madde ilk aktığı şekli ile kalırsa koyu katran olur. Biraz daha ateşe konur da eritilirse buna da “duru katran” denir.

Bu katranın damıtılmış kırılıp ve eritilen hâline ise zift denirdi. Bise ise katran ile eş anlamlı yöresel bir kelimedir.

O dönemlerde ve hatta yakın zamanlara kadar katran ve zift ayrı kap ve testilere doldurularak bir ölçekle ova köylerine satışa sunulurdu. Şimdi bir maden kömürü ile zifti yan yana koysanız kimse onları ateşe tutmadan ayırt edemez. Çünkü ikisi de odundan mamuldür.