Karpuzla vedalaşın!
15 Temmuz 2013 01:00
Soru
Kilom 90, boyum 1.88, yaşım 51, üç yıldır insülin kullanan şeker hastasıyım. Kan şekerim sabahları 90-140, akşamları da 110-160 arası seyretmekte ve HbA1C de 7.83. Oruçlu iken sabah kan şekerim 340-400, öğlen 150-200, saat 18 civarında ise 70-90 arası değişiyor. İftarda 25 ünite insülin yapıyorum, bu yetiyor. Sağlıklı bir ramazan geçirmem için nasıl hareket etmem gerekiyor? > Mustafa İhsan Öndaş
Sevgili okuyucumuz, insülin kullanan bir şeker hastası olarak oruç tutmak için çare arama noktasındaki arzu ve isteğiniz gerçekten takdire şayan. Kullandığınız insülin, kısa-orta etkili bir ilaç olup %25'i insülin lispro suda çözünmüş, %75 insülin lispro ise protamin sülfatla birlikte süspansiyon hâlindedir. İnsan insülininin değiştirilmiş bir formu olup diğer insülinlerden farklıdır. İnsülin lispro, pankreas tarafından yapılan tabii bir hormon olan insan insülinine çok benzer.
AMAN TATLIYA DİKKAT!
3 aylık şeker ortalamanız olan HbA1C'nizi 6.5'dan daha aşağı tutmak; şeker hastalığının ateroskleroz dediğimiz damar sertliği oluşturarak kalp, böbrek, göz ve beyin damarlarını bozucu etkisinden uzak kalmaya yardımcı olur. Bunun için de azami derecede perhize dikkat ederek her türlü hamur işi, kavun, karpuz, elma, muz, kayısı, şeftali, incir, yeşil üzüm gibi ve sütlü tatlılar dahil tadı olan her gıdadan, pirinç ve patatesten uzak durmak gerekir.
İnsülin dozu ihtiyacınızı azaltmak ve daha az insülini daha tasarruflu kullanarak, şekeri düşürme noktasında daha etkili olabilmek için, hekiminizin takip ve gözetiminde mutlaka metformin grubu ilaçlardan günde en az 2000 mg, B1,B6,B12, alfa lipoik asit içeren preparatlar günde 1 adet ile akşamları tok 100 mg aspirin kullanmanızda son derece fayda vardır. Bunun dışında oruç tutarken, her 2 saatte bir parmak ucundan kan şekerinizi ölçerek, ne zaman ve hangi dozlarda, ne tip insüline ihtiyacınız olduğunu uzman hekiminizle birlikte belirleyerek tedavinizi ayarlayın.
İLAÇLARIN ETKİ ZAMANI
Uzman doktorunuzun takip ve gözetiminde şu anda kullandığınız karışım insülin yerine iftarı açarken etki başlangıcı 15 dakikada ortaya çıkan, zirve etkisi 30-90 dakika süren, etki süresi ise 3-5 saat devan kısa etkili analog insülinlerden, gün boyu ve iftar öncesi ile iftardan 1-2 saat sonrası ve gece 22-23 civarlarında da şeker ölçüm sonuçlarınıza göre, saat 23 civarlarında da uzun etkili, etkisi 1 saatte başlayıp 12-14 saat sonra zirve yapan, 26 saate kadar etkisi süren cilt altı yapılan bazal analog glarjin insülin dozları vücut ihtiyacınıza göre ayarlanarak cilt altı kullandığınızda şeker değerleriniz inşaAllah dengeye oturup rayına girecek, kendinizi daha rahat hissedecek, orucunuzu rahatlıkla tutmaya devam edeceksiniz. Oruç tutmakla kişinin moral ve motivasyonu, ruhi yapısı da düzeleceğinden adrenarjik sistem dengeye oturacağından hem yüksek tansiyon, hem de şekerini yükselten hormonların normal seviyelerde seyretmesine yardımcı olur. Böyle genel vücut sağlığımız yönünden çok faydalı neticelere kapı aralayıp kişi kendini her yönüyle zinde ve rahat hissettirecektir.
Kilo almadan oruç tutmanın formülü
İFTARA YÜKLENMEYİN!: Bir hurma ve yarım bardak suyla oruç açıldıktan sonra çorbayı takiben yavaş yavaş sebze ağırlıklı iftar mideyi yormaz.
HAZMI KOLAY BESİN TÜKETİN: Mutlaka sahura kalkın. Sahurda hazmı kolay, yüksek enerji içeren (yumurta gibi) gıdalar tercih edin.
KOMPOSTO-SU-AYRAN: Sahur ve iftarda yeterli sıvı alımına (1.5-2 litre) dikkat edilmeli. Mide ve sindirim sistemini rahatlatacak bitki/meyve çayları, şekersiz komposto, ayran gibi içecekler tercih edilebilir.
KÜÇÜK LOKMA: İftar ve sahurda, çok miktarda ve ağır yemekler yenildiğinde aşırı hazımsızlık ve gaz oluşabildiğinden öğünlerinizi çok küçük lokmalar halinde ve yavaş yavaş yemelisiniz.
POSAYI ARTIRIN: Sindirim sisteminizin sağlığı için; yeterli su ve sıvı alımıyla beraber, posa içeriği fazla olan sebze yemeği ve yeşil salata, miktarına dikkat ederek meyve, tam tahıllı ekmek ve probiyotik yoğurt tüketmeye özen gösterilmeli.
PASTIRMA VE SALAMI UNUTUN: İftariyelikler, pastırma, salam, sucuk gibi şarküteri ürünleri, kızartma, kavurma vb. yağlı yiyeceklerden, hamur işleri, şerbetli kızarmış tatlılardan mümkün olduğu kadar uzak durulmalı.
4 HURMA BİR PORSİYON MEYVEYE EŞİT: Orucunuzu hurma ile açmak isterseniz, 4 adet hurmanın 1 porsiyon meyveye eşit olduğu bilinerek tüketilmeli. Şeker hastaları başlangıcı hurma ile yapmak yerine, daha sonra tercih etmeli.
PİDE YERİNE TAM BUĞDAY EKMEĞİ: Ramazan pidesinin yerine kepekli, çavdar, tam buğday gibi esmer ekmek tercih edilmesi tokluk hissi sağlaması bakımından daha doğru olur.
İFTARDAN SONRA YÜRÜYÜN: Yavaşlayan metabolizmayı hızlandırmak, bağırsak hareketlerini düzenlemek, kan şekeri dengesini sağlamak için iftardan 1- 1.5 saat sonra yarım saat yürüyün.