Endülüslü Âlim Ziyâüddîn ibn-i Sa'dûn

"Secde âyeti okununca yapılan secdeye tilavet secdesi denir. Tilavet secdesi yapmak için, niyet edilir. Niyetsiz sahih olmaz."

Ziyâüddîn ibn-i Sa'dûn el-Kurtubî hazretleri kıraat, hadis ve nahiv âlimidir. 486'da (1093) Endülüs'te (İspanya) Kurtuba'da (Cordoba) doğdu. Mekke, Şam, Kahire ve Bağdat'ta büyük âlimlerden ilim tahsil etti. Sonra Musul'­a giderek talebe yetiştirdi. 567'de (m. 1172) Musul'da vefat etti.

Buyurdu ki:
Secde âyeti okununca yapılan secdeye tilavet secdesi denir. Namaz kılması farz olan bir kimse, Kur'an-ı kerimdeki secde âyetleri, yani, Araf sûresi 206, Rad sûresi 15, Nahl sûresi 49, İsra sûresi 107, Meryem sûresi 58, Hac sûresi 18, Furkan sûresi 60, Neml sûresi 25, Secde sûresi 15, Sad sûresi 24, Fussilet sûresi 37, Necm sûresi 62, İnşikak sûresi 21, Alak sûresi 19'uncu âyet-i kerimelerinden birini okusa veya işitse, manasını anlamasa da, bir secde yapması vaciptir.

Tilavet secdesi yapmak için, niyet edilir. Niyet şarttır. Niyetsiz sahih olmaz. Abdestli olarak, kıbleye karşı ayakta durup, ellerini kulaklara kaldırmadan, Allahü ekber der ve secdeye gider. Secdede üç defa Sübhâne rabbiyel-a'lâ der. Sonra, Allahü ekber der ve ayağa kalkar. Böylece secde-i tilavet tamam olur.

Secde âyetini işiten cünüp veya abdestsiz kimse, temizlendikten sonra tilavet secdesi yapar. Fakat hayızlıya ve nifaslıya [lohusaya] temizlendikten sonra da tilavet secdesi gerekmez. Bir oturumda, bir secde âyetini birkaç defa okuyan ve işiten, hepsi için bir secde eder. Bir oturumda ne kadar secde âyeti okunmuşsa, o kadar tilavet secdesi gerekir. Mesela üç secde âyeti okunursa, üç secde gerekir. Namaz kılarken, dışarıdan birinin okuduğu secde âyetini işiten, namazdan sonra tilavet secdesi yapar. Namazda okuyunca, hemen ayrıca rüku veya bir secde yapıp ayağa kalkar. Okumasına devam eder. Secde âyetini okuduktan iki üç âyet sonra namazın rükuuna eğilirse ve tilavet secdesine niyet ederse, namazın rüku veya secdeleri, tilavet secdesi yerine geçer. Secde-i tilavetin kazası, acele değildir. Gecikirse günah olmaz. Fakat sebepsiz, zaruretsiz tehir etmek tenzihen mekruhtur.

Secde âyetini mubah vakitte okuyup, namaz kılmak mekruh olan üç vakitte tilavet secdesi yapmak caiz değildir. Secde âyeti mekruh vakitte okunursa, bu vakitte secde etmek caiz diyen âlimler olduğu gibi mekruh diyen âlimler de vardır. Mekruh olmayan vakte tehir edilirse bütün âlimlere uyulmuş olur.