Kişilik, mizaçlar ve önemi

Günümüzde kişilik sahibi olmak herkese ideal olarak sunulan bir hedeftir. Kişilikle ilgili insanlar hakkında sakin, atak, uyumlu, öfkeli, geçimsiz vb. gibi değerlendirmeler yapılabilmektedir. Bu değerlendirme yine kişinin kendi yapısıyla bire bir örtüşmektedir.

Öte yandan insanların kişiliği genelde süreklilik gösterir. Ve insanlar genelde kişilik yapısına uygun davranır. Sakin biri, işinde, sokakta, herhangi bir olay karşısında son derece sakindir. Çocukluğunda, yetişkinlikte, olgunlukta hep sakin davranışlarıyla dikkat çeker. Kimi insan hayalcidir, gerçeklerden kaçar. Kimisi ise gerçekçi olup içinde bulunduğu durumu tüm olumlu ve olumsuz özellikleriyle kabullenir. Bazıları içe dönük olup sakin, sessiz, fazla konuşmayan, fazla arkadaşı olmayan, çevreleriyle pek iletişim kurmayan içine kapanık kimselerdir. Bazıları ise dışa dönük olup hareketli, sosyal; konuşkan, girişken, rahatına düşkün, arkadaş canlısı, yeri geldiğinde saldırgan, korkusuz insanlardır.

Bu ve benzeri kişilik özellikleri insanların birbirinden farklı olmasının da bir göstergesidir.

Diğer bir gösterge olarak da bu farklılıklar her ne kadar toplumun yönlendirmesiyle oluyor gibi gözükse de asıl tesir kişinin kendi kişiliğidir. Buna eskiler mizaç derlerdi… Her kişinin mizacı farklı olur denirdi. Mizaç aslında bütün canlılarda, bütün varlıklarda yaratılıştan vardır ve etkindir. Bitkilerin mizacı farklıdır, hayvanların mizacı farklıdır, cansız dediğimiz varlıkların bile mizacı farklıdır. Ateş hava su toprak denilen gruplanma aslında mizacı tanımlamaktadır.

Kişilik bunların hepsinin toplamı olan ve duyuş, düşünüş, davranış biçimlerini de belirleyen kendine has tesirlerin toplamıdır. Ateş grubundaki bir insan tipinde genelde enerjik bir yapı vardır. Cesur kimselerdir. İçi içine sığmayan tiplerdir ve genelde kendilerini bile kontrol edemeyecek derecede hareketlilerdir. Mizacı su grubunda olanlar mesela çok duygusal kimselerdir. Empati yapmayı başarabilen bir gruptur ama biraz şüpheci yaklaşımları da vardır...

Bu örneklerin hepsi tamamı değildir, hepsi de matematiksel doğrular içermez. Ama insanı mizacı da kişilik olarak etkiler.

 

 

 

 

Islak bir çağın ortasında yokluyor bir ıstırabın iniltisi

Dalıp gittiğim sağır, dilsiz bir haykırış yankılanıyor içimde

Dikenli sığınak mı bu, başı sonu ömür dedikleri

Ruhumda dipsiz bir kuyu, aynalı bekçisi saklı suretimde

 

Uzanır mı gözyaşım asırlar öncesi bir eshab gecesine?

Süzülür müyüm nakış nakış toz zerreciği gibi aydınlık beldesine?

Bulansa bir renge yek-dem sesim;  ayrılık, hicret ve hasret,

Dönülmez akşamın ufkunda, akıl ve feraset.

 

Arafta bir yolcu yalnızlığım, içinde binbir sükût,

Hava, toprak ve su; gör ki âlemde ezelden yafta.

Ey heybemde kepenkte kalmış dünya, o kapıdan elveda.

Kafam uykusuz bir mahşer, harfsiz bir nakarat…

 

Sancısıdır yağan bu yağmur visale giden giriftli yollarımın

Beşikte bildim tanıdım ağlamaklı acının rayihasını.

Hangi yel eser hangi yol götürür beni yorgun kaldırımlarımdan,

Ümidim rahmet bekler sonsuzluk kereminden...

 

 

 

 

 

Bu gece yine içime ağladım... Yine yutkunamadım bu gece. Sustum sadece... Oysa konuşmak istiyordum, “neden?” diye sormak istiyordum. Beni bağlayan bir şey vardı, ağzımı açamıyordum. Aslında biliyordum da bilmezlikten geliyordum. Böyle yapmak bazı şeylerin üstünü kapatıyordu fakat canımı çok acıtıyordu. Üzülüyordum... Elimi kolumu bağlayan o şeye teslim olmuştum. Kendimi neden bu kadar değersizleştirdiğimi bilmiyordum. Verdiğim değerin yarısını bile görmüyordum. Onu yere göğe sığdıramıyordum. Ama neden ben bunun yarısını bile görmüyordum? Neden izin verip değersizleştiriyordum kendimi! Elimi kolumu bağlayan şeyin esiri olmuştum. "Vazgeçersem daha mı çok üzülürüm?" diye düşünmekten kendimi alamıyordum. Böylesi daha kolay geliyordu çünkü üzülen sadece ben oluyordum...