'Hamas, Fetih Hareketi'ni siyasi arenada sıkıştırabilir'

Filistinli uzmanların AA muhabirine yaptıkları açıklamalarda, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas liderliğindeki Fetih Hareketi nezdinde, Hamas’ın açıkladığı yeni vizyonu ve siyaset belgesinin, Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) genel programıyla benzerlikler taşıdığı, dolayısıyla Fetih Hareketi'ni siyasi arenada sıkıştıracağı öne sürüldü.

Gazze'deki Ezher Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muhaymer Ebu Saade, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Fetih Hareketi'nin, Hamas’ın açıklanan belgesinde yer alan "siyasal itidal" söylemine endişeyle bakabileceğini belirterek, "Hamas, FKÖ’nün 1988’de 'Filistin’in alt sınırı' başlığıyla ilan ettiği programına çok yaklaştı." dedi.

Ebu Saade, "Hamas her ne kadar İsrail Devleti'nin tanınmadığını yenilese de teorik olarak FKÖ’nün programında yer alan '1967 sınırlarında başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin Devleti’nin kurulması' fikrini kabul etmiştir." ifadelerini kullandı.

Hamas’ın yeni siyaset belgesinin, Fetih Hareketi'nde kendisini Filistin siyaset sahnesinden düşürme endişesi oluşturabileceği değerlendirmesinde bulunan Saade, "Bana göre, Fetih Hareketi içerisinde Hamas’ın uluslararası camiaya ve Arap alemine ulaşarak kendilerine zarar verebileceği yönünde bir endişe var. Hamas, özellikle yeni belgeyle Filistin halkını temsil edebilme kudretine sahip olduğuna dikkatleri çekti." şeklinde konuştu.

Ebu Saade, yeni belgeyle Hamas’ın "FKÖ’ye girmesinin kolay olmadığını" vurgulayarak, "Hamas, kendini yeniden biçimlendirmesi ile beraber FKÖ’ye girmeye istekli. Ancak Hamas’ın 2006'daki seçimlerde başarı elde etmesi nedeniyle hem Filistin yönetiminde hem de Abbas'ta FKÖ’ye dönmesi konusunda endişe oluşturdu." değerlendirmesinde bulundu.

FKÖ’nün Hamas ve Filistin İslami Cihad hareketlerine kapılarını açması durumunda, başta Fetih Hareketi olmak üzere FKÖ’de hakim olan seküler ve sol görüşlü Filistinli grupların egemenliğine ortak olabileceğini, bunun da Abbas’ın endişelerini arttırdığını söyleyen Ebu Saade, "Bu belge Hamas ve Fetih rekabetini kızıştırıyor. Dolayısıyla Filistin’deki kamplaşma daha da artacak. Hamas açıkladığı yeni vizyonu ve siyaset belgesi ile Arap ve İslam Dünyası’nın yanı sıra uluslararası camiaya da yeni kapılar açtı." şeklinde konuştu.

"Hamas İslami referanslı bir ulusal kurtuluş hareketine dönüştü"

Fetih hareketine yakınlığıyla bilinen ve işgal altındaki Batı Şeria’da çıkan el-Eyyam Gazetesi yazarı ve siyasi analist Talal Avkil de AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ebu Saade’nin görüşünü paylaşarak, Hamas’ın yeni siyaset belgesinin Filistin içinde rekabeti ve gerilimi tırmandıracağı yorumunda bulundu.

Avkil, Hamas’ın yeni vizyonuyla ortaya koyduğu esnekliğin muhalif gruplarda endişeleri tırmandıracağını belirterek, "Yeni belge Hamas’ın siyasal düzlemdeki rolünü daha aktif hale getirecek. Bu da Fetih Hareketi'ni endişelendirecektir." dedi.

Hamas’ın İsrail’in kuruluşuyla 1948’de göçe zorlanan Filistinlilerin geri dönüş hakkından vazgeçmemekle beraber 1993’teki Oslo Barış Antlaşması’nı kabul etmeyen ama FKÖ’de yer alan sol görüşlü Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’ne (FHKC) yaklaştığını belirten Avkil, "Hamas FHKC’ye çok yaklaştı. Hamas böylece İslami referanslı bir ulusal kurtuluş hareketine dönüştü." şeklinde konuştu.

Hamas İsrail ile müzakere masasına oturabilir mi?

Filistin Bir Zeyt Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Cihad Harb ise AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, "Fetih Hareketi, Hamas’ın bir gün İsrail ile doğrudan müzakerelere gidebileceğinden endişeleniyor." dedi.

FKÖ’nün aracılığı olmadan Hamas’ın bir gün İsrail ile müzakere masasına oturmasının Fetih Hareketi'ni daima endişelendirdiğini belirten Harb, Uluslararası camianın Hamas’ı Filistin halkının temsilcisi olarak kabul etmesinin mümkün olmadığını kaydetti.

Harb, uluslararası toplumun Hamas’ın önüne başta İsrail’i tanıma ve silah bırakma gibi yeni şartlar koşabileceğini belirterek, "Hamas, kendisine koşulacak şartları yerine getirme kudretine henüz sahip değil." şeklinde konuştu.

Fetih’ten açıklama

Fetih Hareketi Sözcüsü Usame el-Kavasmi yaptığı basın açıklamasında, Hamas’ın yeni vizyonu ve siyaset belgesinin, FKÖ’nün 1988’de ilan ettiği programla mutabık olduğunu söyleyerek, "Hamas’ı 30 yıllık tekfir ve ihanetin yanı sıra Filistin sahasında derin ayrılığa yol açması nedeniyle FKÖ’den özür dilemeye çağırıyoruz." dedi.

Hamas’ın açıkladığı 42 maddelik yeni vizyon ve siyaset belgesindeki "1967 sınırları içinde bir Filistin devletinin kurulması" bendine işaret eden Kavasmi, "Hamas’ın 1967 sınırlarını kabul etmesi, sadece Fetih Hareketi'nin değil aynı zamanda Filistin'in özgürlüğü için mücadele eden bütün direniş gruplarını bünyesinde barındıran FKÖ’nün de şartıydı." şeklinde konuştu.

Filistin İslami Direniş Hareketi Hamas'ın Siyasi Büro Başkanı Halid Meşal’in dün Katar’n başkenti Doha’da açıkladığı 42 maddelik yeni vizyonunu ve siyaset belgesinde, İhvan ekolünün bir parçası olduğunu ancak bağımsız bir Filistin örgütü olduğunu, Hamas'ın 4 Haziran 1967 sınırları içinde bir Filistin devletinin kurulmasını ilk defa kabul ettiğini ve çatışmanın Yahudilik ve Yahudilerle değil, Siyonist projeyle olduğunu vurgulamıştı.