10 yaşlıdan biri yetersiz besleniyor

Ziyneti Kocabıyık

Yaşlanmayla birlikte hastalık sayısı ve kısıtlılıklar artıyor. Vücut gençlik dönemlerine göre gücünü kuvvetini kaybediyor. Bunda rol oynayan faktörlerden biri olan beslenme, yaşlıda daha da önemli hâle geliyor.  Yaşlıların en gelişmiş ülkelerde bile yetersiz beslenme problemi ile karşı karşıya olduğunu söyleyen İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı Öğretim üyesi ve Akademik Geriatri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akif Karan yaşlılarda göz ardı edilen beslenmesinin genel sağlığı bozduğuna dikkat çekti.
Yetersiz beslenmenin vücuttaki her organı ve dokuyu etkilediğini hatırlatan Prof. Dr. Karan “Toplum içinde yaşayan her 10 yaşlıdan biri yeteri kadar beslenemezken, bu oran hastane veya bakımevinde kalanlarda çok daha yüksek. Yetersiz beslenme vücuttaki her organı ve dokuyu etkileyen bir durumdur. Yaşlanmayla organlarda meydana gelen değişiklikler, rezervlerin azalması, birden fazla hastalığın olması, çok sayıda ilaç kullanımı, psikolojik ve sosyal faktörler sebebiyle yetersiz beslenme yaşlıları gençlerden daha fazla etkiler” dedi.

İŞTAHI AZALDIYSA DİKKAT!
Yaşlılarda iştah azalmasının sık karşılaşılan bir durum olduğunu vurgulayan Prof. Karan “Bunun çeşitli sebepleri var. Tat ve koku almada azalma, tatları ayır dedebilme kabiliyetinin azalması, ağız kuruluğu, diş ve çene problemleri, yutma güçlüğü, mide boşalmasında gecikme, çabuk doyma ve uzun süren doygunluk hissi, kabızlık gibi yaşlıda sık rastlanan durumlar iştahı olumsuz etkiler ve kilo kaybına yol açabilir. Ayrıca yaşlılık hastalıkları, depresyon, kullanılan ilaçlar, fazla hareket etmemesi de yaşlının iştahının kapanmasının sebepleridir” diye konuştu. 

Yaşlının protein ihtiyacı daha fazla
Anne-babanızın gün içinde yediklerini mutlaka kontrol edin. Onların beslenmesinde şu noktaları gözden kaçırmayın:
¥ Öğün sayısını artırın: Bağırsaktaki enzim ve emilim kapasitesindeki azalma ve yavaşlamaya bağlı olarak günlük tüketilmesi gereken besinler daha fazla sayıda öğüne (5-6) bölünerek alınmalıdır. Yaşlılarda öğün atlanması yetersiz beslenmenin bir göstergesidir. Ülkemizde genellikle sabah kahvaltısı atlanıyor.
¥ Her besin grubundan yemesini sağlayın.
¥ Yeterli miktarda protein alıp almadığına bakın: Proteinler kaslarımızın yapı taşıdır. Her öğünde protein içeren gıdalardan (et, tavuk, balık, kuru baklagiller, süt ve ürünleri, peynir, yoğurt, yumurta) tüketilmelidir. Günde 9-10 birim miktarında protein alımı gerekir. 1 birim protein: 1 köfte = 1 orta boy yumurta = 1 kibrit kutusu kadar peynir = 1 orta boy su bardağı kadar süt/yoğurt = 3-4 yemek kaşığı kuru baklagil = 5 hamsi = 2 istavrit
¥ Daha fazla sebze ve meyve yemeye teşvik edin. 
¥ Şekeri azaltın: Yaşlılar his kaybı sebebiyle tuzlu ve şekerli besinleri daha çok tercih ederler. Yaşlı beslenmesinde basit şeker (çay şekeri, reçel, bal vb.) tüketimi azaltılmalıdır. 
¥ Günde en az 8-10 bardak su içmesini sağlayın. 

GERÇEKTEN YAŞLI MISINIZ?

Hayatın bir bölümünü oluşturan yaşlılık, 65 yaş ve üstü olarak kabul edilir ve uzun bir dönemdir. Bilim dünyası 65 yaşındaki bir kişi ile 90 yaşındaki kişiyi yaşlı olarak tarif etmesine rağmen bu kişilerin farklı özelliklere ve kabiliyete sahip olması sebebiyle bu uzun yaşlılık dönemini 3’e ayırıyor. Buna göre 65-74 yaş arası “genç yaşlı”, 75-84 yaş arası “yaşlı”; 85 yaş ve üstü ise “ileri yaşlı” olarak adlandırılıyor.

TÜRKİYE YAŞLANIYOR

İstatistiki değerlendirmelere göre ülkemizde doğuşta beklenen hayat süresi 78 yıl. Dünya nüfusunun yaşlanmasına paralel olarak Türkiye’de de yaşlı nüfus artıyor. 2000 yılı nüfus sayımında 65 yaş ve üstü   insan sayısı yüzde 5,7 iken, bu rakam 2011 yılında yüzde 7,3’e, 2016 yılında ise yüzde 8,3’e ulaşmış. TUİK verilerine göre Türkiye’de yaşlı nüfus son 5 yılda yüzde 17 artarak 7 milyon kişi oldu. Ülkemizde yaşlı nüfusun yüzde 62’si 65-74 yaş grubunda, yüzde 30’u 75-84 yaş grubunda ve yüzde 8,2’si 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer alıyor.

İŞTAHSIZ KİŞİNİN KIRIK RİSKİ ARTAR

Yaşla birlikte kas kütlesinin tabii olarak azaldığını söyleyen Akademik Geriatri Derneği  Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mehmet Akif Kara “Yetersiz beslenen yaşlılarda  kas kütlesinde ve kas gücünde azalma düşme ve kırık riskini artırır. Çünkü fizik gücü ve denge kabiliyeti azalır. Bu yaşlılarda  hastaneye yatış, enfeksiyon hastalıkları ve ölüm oranları daha yüksektir. Yetersiz beslenenlerde yatak yarası daha sık görülür ve bu kişilerde yara iyileşmesi daha uzun sürer. Yetersiz beslenme ve kilo kaybı meydan geldikten sonra bunun tedavisi de daha zordur” dedi.