ABD ile Çin arasında Tayvan savaşı: Tayvan neden önemli?
DÜNYA Haberleri / Haber Merkezi
ABD-Tayvan-Çin üçgeninde gerilim Pelosi’nin uçağının Tayvan’a inmesiyle zirveye çıktı. Ekonomik ve stratejik öneme sahip olan Tayvan’ın ABD ile iş birliğine girmesi Tek Çin politikasını benimseyen Pekin’i rahatsız etti. Bölgede gerilim had safhada. Peki “Tayvan neden önemli?”, “ABD neden Tayvan’da?”
Muhabir: Makbule Dilagah Metecan
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, 4 ülkeyi kapsayan Asya turuna başladı. Gözler Çin’e çevrildi. Tayvan'ın Çin’in bir parçası olduğunu savunan Pekin hükümeti, Amerikalı yetkililerin Tayvan ziyaretlerinin adadaki bağımsızlık yanlılarına cesaret vereceği görüşünde. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping Perşembe günkü telefon görüşmesinde Başkan Joe Biden'a Washington'un ''tek Çin'' politikasına bağlı kalması gerektiği uyarısında bulundu. Çin ABD’ye “Ateşle oynamayın” diyerek sert çıktı. Peki ABD Tayvan’da ne yapıyor? Tüm dünyanın takip ettiği Pelosi’nin uçağı dün Tayvan’a indi. Pelosi sosyal medya hesabından "Ziyaretimiz, demokratik Tayvan'a olan desteğimizin sarsılmadığının göstergesi" diyerek, "Dünyanın otokrasi ve demokrasi arasında seçim yapmak zorunda olduğu bu dönemde ABD'nin 23 milyon Tayvanlıya verdiği destek çok önemli" dedi. Pelosi gezinin 3 temel direğinin, güvenlik, ekonomi ve demokratik yönetim olduğunu ve ABD’nin bu alanda iş birliği sürdürmeye hazır olduğunu dile getirdi.
ABD-ÇİN-TAYVAN ÜÇGENİ
Tüm bu gerilimin gölgesinde ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, krize neden olan Tayvan ziyaretini gerçekleştirirken Çin’den açıklamalar üst üste geldi. Çin, Tayvan Boğazı üzerindeki hava sahasını sivil uçuşlara kapattığını duyurdu ve hem savaş uçaklarını hem de savaş gemilerini bölgeye gönderdi. Tayvan ordusu teyakkuz durumu ilan etti. Bununla birlikte Japonya’daki ABD üssünden kalkan 8 savaş jeti, Pelosi’nin uçağını korumak üzere havalandı. Kritik ziyaret öncesi harp filosuyla Singapur’dan ayrılarak kuzeydoğu yönünde hareket eden ABD’nin Ronald Reagan savaş gemisi de Tayvan’ın güneydoğusuna ulaştıktan sonra Pelosi’nin uçağı, Taipei’deki Songşan Havalimanına indi. Çin’in daha önce “vururuz” diye tehdit ettiği Pelosi, böylece 25 yıl aradan sonra Ada’yı ziyaret eden ilk ABD Temsilciler Meclisi Başkanı oldu.
TAYVAN ÇİN İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?
Pekin’in yürüttüğü Tek Çin Politikasına göre Tayvan Çin Cumhuriyetinin toprağı. Tayvan ile Çin ana karası arasındaki cepheleşme 1949’dan bu yana 70 yılı aşkın sürede çok sayıda çatışmaya neden oluyor. Bir ada ülkesi olan Tayvan, Japonya’nın eline geçmeden önce Çin toprağıydı. İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Japonya’nın elinden çıktı. Milliyetçiler, komünist yönetime karşı Tayvan’da geçti. Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu. Milliyetçiler Çin’in devamı olduklarını söyledi. Dünya ise Pekin’i kabul etti. Çin, bu yüzden Tayvan’ı kendi toprağı olarak görüyor. Tayvan ise Çin’in karşısında ABD’nin yanında duruyor. Peki Tayvan neden bu kadar önemli? Dünya ticareti için kritik bir öneme sahip olan Tayvan’ın nüfusu 23 milyon. Halkın yüzde 95’i ise Çin’den göçtü. Çip krizinin baş gösterdiği dünya ekonomisinde Tayvan, dünyanın en büyük çip üreticisi olarak dikkat çekiyor. 841 milyarı aşan gayrisafi yurt içi hasılası ile dünyanın en büyük 21. ekonomisi. Kişi başına düşen yıllık gelir 36 bin dolar civarında. Çin ekonomik ve stratejik öneme sahip Tayvan’ı ABD’ye kaptırmak istemiyor.
TAYVAN’I TANIYAN ÜLKELER
Tayvan'ı diplomatik olarak tanımayı sürdüren 13 BM ülkesi var. Çin Halk Cumhuriyeti, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM'de ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor. Orta Amerika ülkeleri Guatemala, Honduras ve Belize, Güney Amerika ülkesi Paraguay, Karayip ülkeleri Haiti, Saint Vincent ve Grenadinler, Saint Kitts ve Nevis, Saint Lucia, Pasifik ülkeleri Tuvalu, Nauru, Palau ve Marshall Adaları ile Afrika ülkesi Esvatini, halen Tayvan'ı Çin'in temsilcisi olarak tanıyor.
'da Takip Edin!
