Dolar hızlı düşüyor etikette çıt yok

Canan ERASLAN
İSTANBUL

Türkiye, yaz aylarında ABD ile yaşadığı gerilimin ardından büyük bir ekonomik saldırıya uğradı. Dövizde dış kaynaklı bir atak yaşandı, kredi derecelendirme kuruluşları not indirdi, yabancı yatırımlar askıya alındı. Tam bu noktada rezerv para birimi olan dolarda hızlı bir çıkış başladı. ABD para biriminin karşılığı, 4,70 liradan 7,24 liraya kadar sadece 2 ayda yükseldi. Piyasada “10 liraya çıkar mı?” spekülasyonları bile yapılmaya başlandı. Bu dönemde “Kur yüzünden maliyetimiz arttı” diyen kur fırsatçıları, fiyatlarını yüzde 150’ye varan oranlarda artırdı. Gazetemizde takip eden haberlerle deşifre ettiğimiz fırsatçılar salçadan tuvalet kağıdına, çocuk bezinden mamaya, süt ve yoğurttan sebze-meyveye kadar her şeyin fiyatını artırdı. Kur zamları yüzünden neredeyse 100 bin liranın altında otomobil kalmazken, telefonlara yüzde 50’ye varan zamlar yapıldı. Böylece yıllık enflasyon eylülde yüzde 24,5 ve ekim ayında da yüzde 25,2 olarak gerçekleşti.
Piyasadaki paniğin büyüdüğü dönemde peş peşe tedbir alıp paketler hâlinde açıklayan, piyasadaki denetimi artıran hükûmetin önlemlerinin yanı sıra ABD ile yaşanan krizin aşılması da doların ateşini düşürdü ve 7,24 TL’yi zirve olarak alan dolarda dün 5,13 TL’ye kadar geri çekilme yaşandı. Düşüşte, ABD Merkez Bankası FED’in Başkanının, Donald Trump’ın da yönlendirmesiyle faizlerde hedefin altında kalınacağını açıklamasının da etkisi oldu. Fakat her zamma bahane gösterilen dolardaki bu düşüş, fırsatçıları hiç etkilemedi. Fiyatlarını yüzde 150’ye varan oranlarda artıran fırsatçılar, hükümetin başlattığı “Enflasyonla Topyekun Mücadele” kampanyasına ‘göstermelik’ katılarak yüzde 10 gibi komik zamlar yaptı. Tüketici Başvuru Merkezi Başkanı Aydın Ağaoğlu, fırsatçılara çağrıda bulunarak “Sebepsiz yere yaptığınız zamları geri alın. Aksi halde hükümetin aldığı tedbirlerle tüketici şikayet yağmuruna tutacak, mutlaka bunun cezai karşılığını alacaksınız” ifadesini kullandı.

Makyajı bırak indirmeye bak
Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, zamlara bahane gösterilen kurun hızlı düştüğünü hatırlatarak “Fiyatları artırırken insafı elden bırakan fırsatçılar bebek maması, ekmek, domates, limon muz demeyip zam yaptılar. Şimdi tüketici için Haksız Fiyat Artışı Şikâyet Bildirimi (HFA) mobil uygulaması açıldı. Vatandaş bunu indirerek kısa sürede şikâyet edebilir. 175 hattının eleman sayısı da artırıldı. Fırsatçılar sevinmesin, mutlaka cezayı alacaklar” dedi.

Fiyatlar düşecek, ihtiyaç kadar alın
TBM Başkanı Ağaoğlu “Stokçular, riskli ürünleri, tarihi geçmiş ürünleri ucuzlatmak zorunda kalacak. Tüketici azar azar alsın. İki muz, üç domates, 100 gram peynir gibi. Ayrıca fiyatları marketlere göre karşılaştırmalı. Bozulma riski olan ürün fiyatı mutlaka düşecek. Tüketici bu oyunu bozacak” dedi.

Akaryakıt, su ve elektrik indi, sıra onlarda
Aydın Ağaoğlu “İndirime devlet öncülük etsin” haberimizi hatırlattı ve “Devlet öncülüğünü yaptı. Elektrik fiyatı yılbaşına kadar zamlanmayacak. Suda indirim ilan edildi, benzin fiyatları düşüyor. Bütün bu zamları bahane edenler, mazereti kalmayanlar zamlı fiyatta direniyor. Bilsinler ki cezalar katlanacak. Bir malda haksız fiyat artıran 6 bin 900 lira, 10 malda artıran 69 bin lira ödeyecek. Bu ayrıca market sayısıyla da çarpılmalı. Mutlaka ceza gelecek, gelmeli” diye konuştu.

Soğan fırsatçısını takip ediyoruz
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli “Soğanda kriz yok ama fırsatçıları takip ediyor olacağız” dedi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü ile Türkiye Ziraat Odaları Birliği arasında çiftçilere hava durumu tahmin uyarısı gönderilmesine ilişkin protokolün imza töreninde konuşan Pakdemirli “Bu iş birliği sayesinde can, mal ve ekonomik kayıpları önleyeceğiz. Ben ablamı sel ve taşkında kaybettim. Çok önemsiyorum. Meteorolojik veriyle yarınki fiyatı bile tahmin etmek mümkün oluyor” dedi. Soğan stokçuluğu ile ilgili soru üzerine Pakdemirli “Soğanda yılda 2 defa soğan hasadı olur. Bir kriz görmüyorum ancak fırsatçıları da takip ediyoruz” dedi.

Narenciye üreticisi Rusya’ya tepkili
Adana Çiftçiler Birliği Başkranı Mutlu Doğru, Rusya’nın ihraç edilen narenciye ürünlerini bazı gümrüklerde ‘analiz’ bahanesiyle gereğinden fazla bekleterek geri gönderdiğini söyledi. AB ülkelerine aynı ürünlerin kolaylıkla ihraç edildiğini söyleyen Doğru “Akdeniz meyve sineği ile ilgili olarak üretici çok iyi bir sınav verdi, sinekte azalma oldu. İlaç kalıntısı olsa Avrupa’ya ihraç edemeyiz. Durum ilaçla ilgili değil” dedi. Üreticiler, Rusya’dan gönderilen ürünlerin iç piyasaya sunulduğu iddialarını ise yalanladı.