Vodafone’un Türkiye kaygısı

ÖMER TEMÜR

 Türkiye’nin en büyük yabancı yatırımlarından biri olan Vodafone 2005 yılında büyük umutlarla piyasaya giriş yapmıştı. Bugüne kadar 60 milyardan fazla yatırım yapan firma geleceğe pek de umutla bakamıyor. Teknoloji basını ile bir araya gelen Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy ve Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel’in konuşmalarının her satırından bunu anlamak mümkündü. Hatta “Vodafone Türkiye’den çıkmayı düşünüyor mu?” diye bir soru da soruldu. Bu soruya “hayır” cevabı verilmese de Engin Aksoy, Türkiye’nin büyük fırsatlar barındırdığını, yatırım enerjilerinin hiç eksilmeden devam ettiğini söyledi ve fiberden genişbanta, 5G’den rekabet şartlarına kadar her alanda yaşadıkları problemlere ve engellere dikkat çekti. Vodafone bu konularda bir an önce adım atılmasını bekliyor. Atılmaması durumunda umarım farklı yollara başvurulmaz. İşte Vodafone’un kaygısını büyüten 5 neden:

Türkiye’de GSM tarafında üç operatör var. Diğer iki operatörünün yönetimi aynı tüzel kişilikte olması yani devlet kontrolünde olması. Hatta Türk Telekom direkt Varlık Fonu’nda. Bu durum bizi ve hissedarlarımızı endişelendiriyor. Bunla ilgili düzenleyici kurumla iletişim hâlindeyiz. İki şirketin yönetiminin birbirinden bağımsız olması, bunla ilgili tedbirlerin alınması ve gerektiğinde düzenleyici otoritenin buna müdahale etmesi şeklinde… 4.5G ihalesini hatırlayalım. İhalede aynı hissedara sahip iki şirketin ihaleye girmesi yasaklandı. Şimdi böyle bir durumda 5G ihalesinin olması birçok sorunu beraberinde getiriyor.  Böyle bir durumda rekabetten söz edemeyiz.

Tüm operatörler kamu ile sözleşmeleri devam ediliyor.  Bizim 4G sözleşmemiz 2029 yılına kadar. Türk Telekom’un imtiyazı ise 2026 yılında sona eriyor. Bedelsiz tahsisten bahsediliyor. Aynı şekilde daha erken devir olabilir.  Burada rekabetçi ortamın sağlanması ve tüm yatırımcılara eşit uzaklıkta durulması gerekiyor. Bir operatöre yapılacak uygulama tüm operatörler için emsal teşkil edecektir

Fiberde ortak altyapı firması şart. Maalesef fiberde 1 birim için 4 kat fiyat isteniyor. Kendimiz kazı yapmak istediğimizde engel çıkarılıyor. Maliyetlerimizin yani tüketiciye verdiğimiz ücretin yüzde 60’ını Türk Telekom’a ödüyoruz. Bu oran dünyada yüzde 35-40’larda. Bizdeki oran hiçbir ülkede yok. Buna servis, çağrı merkezi, reklam, pazarlama ve satış maliyetlerini de eklediğinizde altından kalkmanız mümkün değil. Böyle bir ortamda sürdürülebir ve rekabetçi fiyat sunma şansımız yok. Rekabetçi fiyatı ancak zarar ederek sunabiliriz. 

Operatörlerin müşteri tabanlarının çoğu faturalı. Bu Bunun çok büyük bir oranı da 24 aya kadar taahhütlü.  Malum 1 Nisan itibarıyla toptan altyapı maliyetlerine yüzde 67 zam geldi. Mesela Vodafone olarak şubat ayında 24 ay taahhüt sözüyle satış yaptık.  1 Nisan itibarıyla maliyetlerin arttığı düşünüldüğünde 21 ay boyunca zarar ederek hizmet vermek zorundayım. Bu artış eğer taahhüt bittiği zaman geçerli olsaydı yumuşak geçiş olurdu. Operatörler de zarara uğramazdı. Maliyet artışına saygı duyuyoruz ama uygulanma yönteminde problem olduğunu düşünüyoruz.

Vodafone olarak dünyada 12 ülkede 5G’ye geçtik. Kullanım ve yaygınlık oranı ülkeden ülkeye değişiyor. Avrupa’da yatırımın teşvik edildiği ülkelerde kullanım oranı çok yüksek. Yatırımın değil de lisans bedelinin önemsendiği ülkelerde ise daha az. Burada teşvikler ve denge çok önemli. Kamu 5G’ye geliri elde edeceğim diye bakmamalı.  Orta ve uzun vadede yatırım sürdürülebilirliği önemli. Dijital Türkiye’nin gerçekleşmesi çok önemli. Eski versiyon yatırım yapmak kaynakları heba etmek demektir.  Biz de hem yeni nesil teknolojilere hem de yeni nesil yatırım yapmak istiyoruz. 5G’de gecikme olmaması için ilave frekans tahsisi çok önemli. Ek frekans tahsisleri ve kiralanmanın önünde hiçbir engel yok. Bu konuda adımlar atılabilir.

İlgili Haberler

Vodafone, Metaverse’te mağaza açmaya hazırlanıyor