Necip Fazıl tiyatrosunu yeni keşfediyoruz

MURAT ÖZTEKİN

Türk edebiyatının usta ismi Necip Fazıl Kısakürek, tiyatroda adeta yeniden doğuyor… Şiirin yanında çarpıcı ‘tragedia’lar da yazan Kısakürek’in oyunları, uzun yıllar katı ideolojik yaklaşımlarla sahnelerde yer bulamamıştı. “Para”, “Bir Adam Yaratmak” ve “Sabır Taşı” gibi eserlerinden sonra Necip Fazıl’ın bir vicdan muhasebesini işlediği “Reis Bey” oyunu da bu sezon ilk defa Devlet Tiyatrolarında (DT) sahneleniyor. Yazarın oyunları şimdilerde kapalı gişe oynuyor. Sanatçı Özer Tunca’nın yönettiği “Reis Bey”in de bu ayki biletleri tamamen tükendi. 

Sorularımızı cevaplayan yönetmen Tunca, son yıllarda Necip Fazıl’ın eserlerinin tiyatroda büyük rağbet gördüğünü söylüyor. Tunca, “Galiba milletçe Necip Fazıl’ın oyunlarını yeniden keşfediyoruz. Bugün onun diline ve tiyatrosuna çok ihtiyacımız var. Necip Fazıl, bizim yazarımız ve oyunları en az Necati Cumalı ile Nazım Hikmet kadar sahnelenmeyi hak ediyor” ifadelerini kullanıyor. 

İDEOLOJİK BAKILIYOR

Türk tiyatrosunda bazı Türk yazarların yok sayıldığını söyleyen Özer Tunca “Bir dönem muhafazakâr yazarların oyunları sahnelenmedi. Necip Fazıl’a da hâlâ ideolojik bakılıyor. Kısakürek’in oyunlarını yönettiğim için bana da mırın kırın edenler oluyor. Yazarın bir tek cümlesini bile bilmeyenler ona peşin hükümle yaklaşabiliyor” şeklinde konuşuyor. Tunca “Üstad Necip Fazıl Kısakürek, çok başarılı bir şair. Onu her okuduğumda ‘Bu sözleri nereden buldu’ diye düşünmeden edemiyorum. Yazdıkları bugüne de güçlü bir şekilde hitap ediyor. Bence Necip Fazıl’ın oyunları, tıpkı Shakespeare’inkiler gibi birer klasik. Yazar hakikaten derdi olan eserler kaleme almış” diyor.  

MERHAMET VE VİCDAN DİYOR

Reis Bey’de katı kalpli bir hâkimin, annesini öldürdüğü gerekçesiyle idam cezası verdiği gencin aslında masum olduğunu keşfetmesinden sonra yaşananlar işleniyor. Yönetmen Tunca oyun hakkında şunları söylüyor: Üstat, bu eserinde merhamete vurgu yapıyor. Bu hayatta yaptıklarını sorgulamak ve vicdan sahibi olmak çok mühim... Reis Bey’deki ifadelere hayranım.  Bu yüzden Kısakürek’in oyunlarındaki dili, değiştirmemek lazım. Belki ağır bir dil kullanmış ama çok güzel benzetmeleri var.

‘SÜPER MÜRŞİD'İN ESERİ BURADA SAHNELENEMEZ!

Daha önce Necip Fazıl’ın eserini tiyatroya taşıyan yazar Üstün İnanç “Necip Fazıl tragediaya çok bağlıydı. Onun oyunlarındaki ifadeler boş değildir. Bir uşağı konuştururken bile sözlere mana yükler” diyor. “Reis Bey” oyunun hapishanede meydana geldiğini söyleyen İnanç, arka planındaki hikâyeyi şöyle anlatıyor: 1960 İhtilali sonrasında Necip Fazıl’ın da aralarında olduğu bazı yazarlar hapishaneye atılmıştı. O günlerde Kısakürek’in ailesi fakruzaruret içerisine düştü. Bunlar yaşanırken Kısakürek’in yakın arkadaşı tiyatrocu Muhsin Ertuğrul, hapishaneye ziyaretine gitti. Maddi yardım etmek isteyen Ertuğrul, Necip Fazıl’ın onuruna düşkün olduğunu bildiği için ‘Benim beğeneceğim bir oyun yaz’ dedi. Böylece eser hapishanede vücuda geldi.  Ertuğrul ‘Reis Bey’i için kadro kurmaya başladı ama o zamanki solcular ‘Süper Mürşid’in oyunu burada sahnelenemez’ diyerek tiyatroyu işgal ettiler. Necip Fazıl da bana ‘Eseri alıp gel’ diye emir verdi. Ben de onu Necip Fazıl’a geri getirdim. Reis Bey, uzun yıllar İstanbul Şehir Tiyatrolarının repertuvar kurulundan geçmedi.