Aslında Avrupalılar mültecilere muhtaç

MURAT ÖZTEKİN

Amerikalı fotoğraf sanatçısı Damaso Reyes, yaklaşık 14 senedir Avrupa şehirlerinde dolaşarak eski kıtanın insanlarını fotoğraflıyor. Türkiye’nin yanı sıra Almanya, İspanya, Fransa ve Birleşik Krallık gibi ülkeleri kadrajına alan sanatçı Reyes; mülteci krizi, Brexit tartışması ve ekonomik sarsıntılarla uğraşan Avrupa’daki değişimi kayıt altına alıyor. Damaso Reyes’in bu kareleri ise şu günlerde İstanbul’da “Avrupalılar” sergisiyle fotoğrafseverlerle buluşuyor. BAUART iş birliğiyle Fransız Kültür Merkezinde kapılarını açan sergi çerçevesinde buluştuğumuz sanatçı Reyes ile eserlerini ve Avrupa’yı konuştuk…

ROBERT FRANK GİBİ…
¥ Yıllardır Avrupa yollarındasınız. Fotoğraf projenizin arka planında nasıl bir hikâye var?
Endonezya’da fotoğrafçı olarak vazife yaparken farklı şeyler ortaya koyabileceğim uzun vadeli bir fotoğraf projesine girişmek istedim. Bana ilham veren fotoğrafçılardan olan Robert Frank, 1950’lerde Avrupa’dan Amerika’ya giderek insanları kayıt altına almıştı. Ben de 2005 yılında Frank’ın yaptığının tersine Avrupa’yı fotoğraflamaya başladım. Bunun manidar ve heyecanlı olacağını düşündüm. Öyle de oldu.

¥ Nasıl geçti yolculuklarınız?
Büyük bir planım olduğunu söylemek isterdim ama öyle değildi. Aslında tesadüflerle yol aldım. Bazen bir yere davet edildim, bazen seyahat bursu kazandım. On dört sene boyunca -ki hâlâ devam ediyor bu seyahatlerim- Avrupa şehirlerini fotoğrafladım.

BAŞKA BİR AVRUPA VAR
¥ Kafanızdaki Avrupa ile seyahatlerinizde karşılaştığınız Avrupa’yı aynı mıydı?
Bir Amerikalı olarak Avrupa hakkında çok fazla şey okumuştum. Kafamda çok şey vardı. Ancak fotoğraf projesi benim için kelimenin tam manasıyla bir keşif oldu. Bir yere ilk defa gittiğinizde duyduğunuz klişelerin çoğunun gerçek olduğunu görürsünüz. Ama ben, Avrupa hakkında yazılan ve söylenen pek çok şeyin doğru olmadığını gördüm. 

¥ Avrupa bugün göçmenleri ve Brexit gibi şeyleri tartışıyor. Bunun fotoğraflara yansıması nasıl oldu?
Mevzuya dışarıdan bakıyorum ama bazı gruplar göç konusunu kendi siyasi görüşleri için kullanmaya çalışıyor. Herkes biliyor ki, yaş ortalaması yüksek olan Avrupa, pek yakında nüfus krizi yaşayacak. Bu yüzden aslında Avrupa’nın mültecilere ihtiyacı var. Bence Avrupalı politikacılar ile halkın mültecilere bakışı da farklı. Avrupa’daki insanların ekserisi mültecilere karşı hoşgörülü diyebilirim.

¥ Avrupa’nın en çok dikkat çeken özelliği neydi?
Daha evvel, milletler arasında büyük farklılıklar olduğunu düşünüyordum. Ancak Avrupa seyahatlerimde birtakım farklılıkları bulunsa da insanlar arasındaki benzerliklerin daha fazla olduğu anladım.

TÜRKİYE AVRUPA'NIN TARİHİ BİR PARÇASI
¥ Projeniz çerçevesinde Türkiye’yi de fotoğrafladınız. Türkleri de Avrupa’nın kültürel birliğin içerisinde görüyor musunuz?
Bu mevzu hem Avrupa’da hem de Türkiye’de tartışılan bir şey. Ama benim kanaatimce Türkiye, coğrafî olduğu kadar tarihî ve politik olarak da Avrupa’nın bir parçası. Zaten Türkiye, tarihte de uzun zaman Avrupa’nın bir merkezi oldu.

¥ Kültür noktasında da böyle mi?
Farkların bazı insanların söylediği kadar büyük olmadığını düşünüyorum. İnsanlar her yerde aynı şeyleri istiyor.