Seyahatname bitmemiş senfoni

MURAT ÖZTEKİN

Dünyaca tanınmış Türk tarihçilerden, Harvard Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Cemal Kafadar, Evliya Çelebi’nin Seyahatname’si hakkında enteresan bilgiler paylaştı. Kadir Has Üniversitesinde ‘Evliya Çelebi’den Tekinsiz Bir Kanal İstanbul Hikâyesi: Tuna’nın Balıkları, Boğaz’ın Canavarları’ başlıklı bir konuşma yapan Kafadar “Eserinde, sık sık ‘ben bunu temize çektiğimde’ gibi ifadeler kullanmasından belli ki Evliya Çelebi muhakkak kitabın son aşamasında bir redaksiyon daha yapmak istiyordu. Çünkü kitapta hâlâ yerine oturmadığı unsurları var. Bir çeşit bitmemiş senfoni gibi bir eser olduğunu düşünebiliriz” dedi. Evliya Çelebi’nin Seyahatname’sinin Kahire’de bitmemiş bir hâlde bulunduğunu söyleyen Kafadar “Kitaplara çok meraklı olan Beşir Ağa, 1720’lerde Çelebi’nin böyle dev bir eser bıraktığını duyuyor. Evliya Çelebi’nin ölümünden uzun yıllar sonra İstanbul’a getirtiyor. Daha sonra piyasadaki müstensihlere sipariş vererek çoğaltıyor. Bu sayede bu kadar dev bir eserin birkaç nüshası var” diye konuştu. Evliya Çelebi’nin eserinden övgüyle bahseden Kafadar “İstanbul tarihi hakkında 20. yüzyıla kadar tek başına yazılmış ender bir eser. Yaklaşık dört bin sayfalık Seyahatname’de muazzam bir tasvir var” ifadelerini kullandı.