Borç nedeniyle sigortalılık süresi durdurulanların kaybı olmaz

Türk sosyal güvenlik sisteminin en temel özelliği zorunluluk ilkesidir. 5510 sayılı Reform Kanunu'nda düzenlenmiş olan, 30 Nisan 2008 tarihi itibariyle 5 yıldan daha fazla prim borcu bulunan 4/ kapsamındaki kişilerin (eski Bağ-Kur'lu) sigortalılık sürelerinin durdurulması, sigortalıların ödeyemeyeceği nitelikteki borçlarından kurtarılması amacıyla özel olarak düzenlenmiş olup sosyal sigortalardaki zorunluluk ilkesinde sapma olarak değerlendirilemez. SİLİNMESİ AVANTAJ OLABİLİR 1 Mayıs 2008 tarihi öncesine ait 5 yılı aşan borç nedeniyle sigortalılığın durdurulması uygulaması sonucu sigortalı açısından birçok avantaj bulunmakla birlikte bu avantajlar sigortalıların taşıdıkları şartlara bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu avantajlardan en önemli olanları şunlardır. Beş yılı aşan borç nedeniyle sigortalılığın durdurulması uygulaması sonucu; 1) 4/b kapsamındaki yani eski Bağ-Kur sigortalısı borçtan kurtulur. 2) Sigortalılık süresi durdurulacağından borç da ortadan kalkacağından sigortalının 30 Nisan 2008 tarihinden sonraki sürelerde prim borcu yoksa veya borç var ancak bu borç yapılandırılmış ya da taksite bağlanmışsa sigortalı sağlık yardımlarına hak kazanmış olur. Bu uygulama bir anlamda en temel haklardan biri olan sağlık hakkına erişime işlerlik kazandırma işlevini görür. 3) Sigortalının çakışmış olan SSK ve Bağ-Kur hizmeti varsa Bağ-Kur sigortalılığı durdurulduğu için SSK hizmetleri geçerli duruma gelir. Bu nitelikteki avantajlar tüm sigortalılar açısından geçerli olmayıp şarta bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu uygulama, özellikle emekliliği yakın olan ve SSK sigortalılığı devam ettiği halde Bağ-Kur sigortalılık hizmetine emeklilik şartı açısından ihtiyaç duymayan sigortalıların tamamı avantaj sunmaktadır. 4) SSK hizmetleri ile emekli olabilmek söz konusu ise yani sigortalının ödediği SSK primleri SSK'dan emekli olmaya yetiyor ise kişinin hem Bağ-Kur borcu silinecek hem de Bağ-Kur değil SSK'dan emekli olabilecektir. Burada bir hususu özellikle belirtmek istiyorum. Borç nedeniyle sigortalılığın durdurulması uygulaması, sigortalıyı sosyal güvenlik kapsamı dışına çıkarma gibi aleyhte düzenleme içeriyor görünse de durdurulan bu sigortalılık sürelerinin sonradan prim borçlarının tamamının ödenmesiyle kazanılabilir olması sigortalı aleyhine olan durumu ortadan kaldırır. GERİ KAZANILABİLİR Reform Yasası gereği, sigortalı olmanın kişi açısından sadece bir hak değil aynı zamanda kaçınılamayan bir yükümlülük olduğundan diğer bir ifade ile, sigortalı olup olmama konusunda kişinin iradesine bakılmayıp kişinin istemese de, belirli şartların oluşmasıyla birlikte sigortalı olmak zorunda olması nedeniyle durdurulan sigortalılık sürelerinin de canlandırılabilir olması gerekmektedir. Prim borcu nedeniyle durdurulan Bağ-Kur sigortalılık süreleri sigortalının yazılı talepte bulunması halinde tekrar canlanmaktadır. Bunun için Bağ-Kur sigortalılığı durdurulan kişiler günlük asgari ücretten az olmamak koşuluyla belirleyecekleri prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarının tamamını, borcun kendisine tebliğ edildiği tarihinden itibaren üç ay içinde öderse daha önce durdurulan Bağ-Kur hizmetleri canlanacaktır. Konuyu özetlersek; durdurulan Bağ-Kur hizmetlerinin canlandırılması için sigortalının SGK'ya başvurması ve borcun tamamının 3 ay içinde ödemesi yeterlidir. Belirtelim ki; bu günkü asgari ücreti dikkate aldığımızda günlük canlandırma tutarları 10,50 ila 11,00 TL arasında olmaktadır. Örneğin; 2000 günlük Bağ-Kur hizmeti borç nedeniyle silinen kişi yazılı başvuruda bulunur ve 2000 X 10,50=21.000 TL'yi üç ay içinde öderse 2000 gün Bağ-Kur hizmeti olacaktır. SİGORTALILIK SÜRELERİNİN CANLANDIRILMASI ÖRTÜLÜ PRİM AFFIDIR Beş yılı aşan borç nedeniyle sigortalılık sürelerinin canlandırılmasının önemli bir özelliğinden bahsetmek istiyorum. Bu uygulama bir anlamda örtülü olarak prim affıdır. Zira hizmetleri canlandırmak için ödenecek tutar, eski Bağ-Kur prim borcundan daha düşük olmaktadır. Örneğin; 2000 ila 2006 yılları arasında 2000 günlük hizmeti bulunan ve 12. Basamakta işlem gören sigortalının reel borcu 28.000 TL'dir. Oysa bu süreler 21.000 TL'ye canlandırılabilmeketedir.