Tam mutabakat

Türkiye’nin ev sahipliğinde düzenlenen ‘Suriye’ konulu dörtlü zirve, Almanya, Fransa ve Rusya’nın katılımıyla Cumhurbaşkanlığı Vahdeddin Köşkü’nde gerçekleşti.
Başkan Erdoğan, zirvenin ardından misafirleriyle birlikte kameraların karşısına geçti. Dört lider, alınan kararları açıkladı ve gazetecilerin sorularını cevapladı. Erdoğan özetle şunları söyledi: Bu süreçte önceliklerimiz, sahada ateşkesin sağlanması ve hâkim kılınmasıyla akan kanın bir an önce durdurulmasını hedefliyoruz. Suriye halkının meşru talepleri doğrultusunda siyasi çözüme ulaşılmasını ve ülkede istikrarın sağlanması konusunu konuştuk. Öncelikle şu gerçeğin altını çizmekte fayda görüyoruz. Suriye'nin küresel bir sorun haline dönüşmesinin sebebi uluslararası toplumun meseleyi yeterince sahiplenmemesidir. Maalesef Suriye krizinden kaynaklanan sıkıntıları komşu ülkeler ve Suriyeliler çekti. Birçok ülke durumu, krizin etkileri kendi sınırlarına ulaşınca idrak etti. İnsani, siyasi ve diplomatik olarak inisiyatif alınmazsa Suriye'deki trajedi daha da kötüye gidecektir. Astana formatında yürütülen işbirliği uluslararası topluma örnek oldu. Fransa ve Almanya'nın katılımıyla Astana'daki sinerjiyi daha ileriyle taşıyabileceğimizi gördük. Suriye'nin toprak bütünlüğü ile siyasi birliğine bağlılığımızı ve sadece askerî yöntemlerle çözüm bulunamayacağını teyit ettik. Muhtıraya riayet edilmesi, İdlib'deki ateşkesin korunması ve insani krizin önemine işaret ettik. Anayasa komitesinin kuruluşu sürecinin en kısa sürede şartları gözeterek yıl sonu itibariyle tamamlanması çağrısında bulunduk. Suriye kaynaklı terör tehdidini toplantıda ele aldık. Bu hususta gerek 4 ülke arasında gerekse uluslararası toplum işbirliğinin artırılmasını kararlaştırdık.

SAHADA EMRİVAKİLERE EYVALLAH ETMEYİZ
Türkiye 911 kilometre sınırları nedeniyle Suriye'deki terör örgütlerinden en fazla zarar gördü. Bugüne kadar DEAŞ ve PYD tarafından gerçekleştirilen saldırılarda vatandaşlarımızı şehit verdik. Terör örgütlerini kaynağında bertaraf etmek için harekâtlar gerçekleştirdik. 7500 DEAŞ'lı ve PYD'li teröristi etkisiz hale getirdik. Bugün ülkemizin güvenli hâle getirdiği Afrin, Cerablus'ta huzur, emniyet ve barış var. Hatta 260 bin üzerinde Suriyeli geri döndü, bu sayının artacağına inanıyoruz. Türkiye; sınırlarında ya da Suriye'nin herhangi bir bölgesinde terör gruplarına müsamaha göstermeyecektir. Terörle mücadele kisvesi altında sahada yeni emrivakilerin dayatılmasını da asla kabul etmeyeceğiz. Fırat'ın batısında olduğu gibi doğusunda da tehditleri kaynağında bertaraf edeceğiz.

ESAD’IN GELECEĞİNE HALK KARAR VERİR
Basın toplantısında Erdoğan'a  "Esad'ın Suriye'deki yeri ne olacak?" sorusu soruldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan soruya şu şekilde cevap verdi: "Her şeyden önce buradaki irade kişilere ait olan bir irade değildir. Esad'ın durumunu belirleyecek olan irade Suriye halkının iradesidir. Suriye halkı kararı verecektir. Bize göre Esad, 1 milyona yakın insanı katletmiş bir insandır. Şu ana kadar yaşanan durumlar ortadadır. Hâlâ oradaki katliamlar devam etmektedir. İnşallah bu süreç son bulmuş olur. Suriye'deki insanlar hayatlarına rahat devam eder."

SİYASİ ÇÖZÜM İÇİN ELİMİZDEN GELENİ YAPARIZ
Rus lider Putin de konuşmasında,  "Rusya'nın, Türkiye'nin, İran'ın Astana formatı çerçevesinde yürüttükleri faaliyetler sayesinde Suriye topraklarının büyük bir bölümü teröristlerden arındırıldı. Ve ülke adım adım barışa ilerliyor. Suriye'de barış, sadece diplomatik yollarla mümkün olabilir. Suriyeliler kendi geleceklerini kendileri tayin etmelidirler" dedi.
Ortak basın toplantısında konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise, "Tüm Suriyelilerin ülkelerine dönüşünü sağlayacak bir siyasi çözüm gerekiyor. Suriye'yle ilgili karar vermek bizlere düşmez ama halkının geleceğini belirleyebilmesi için şartları ortaya koymakta yardımcı olabiliriz" dedi.
Almanya Başbakanı Merkel konuşmasında Suriye'de siyasi açıdan da bir çözüm bulmak gerektiğini vurgulayarak, 17 Eylül'de Rusya ve Türkiye arasında İdlib'de bir ateşkes noktasında çok verimli bir çalışma gerçekleştirildiğini kaydetti. Merkel bu kapsamda, "Bunun sürdürülebilir bir ateşkes olması için elimizden geleni yapmaya hazırız" diye konuştu.

KAŞIKÇI’NIN FAİLLERİNİ BİZ YARGILARIZ
Erdoğan, Kaşıkçı cinayeti ile ilgili bir soru üzerine şunları söyledi: “Arabistan’da tutuklanan 18 kişi ülkemize gelen kişilerdir. Bu 18 kişiyi Türkiye'ye kimler gönderdi? Bunun cevabını Suudi yetkililerin vermeleri gerekir. Suçun işlendiği yer İstanbul'dur. Suudi Arabistan bu yargılama işini yapmayacaksa, bunu Türk yargısı olarak biz yaparız.” Macron ve Merkel de bu konuda Suudi Arabistan’a uygulanacak yaptırımlara destek vereceklerini belirtti.

BİLDİRİDEN
¥ Mültecilerin Suriye’deki yerlerine güvenli bir şekilde geri dönüşü sağlanmalı.
¥ Evlerine dönen mülteciler; silahlı çatışma, siyasi baskı veya keyfi tutuklamalardan korunmalı ve temel ihtiyaçları temin edilmeli..
¥ Tüm ilgili tarafların muhtıra hükümlerine riayet etmesi suretiyle kalıcı bir ateşkes bir an önce sağlanmalı.
¥ Tüm taraflar, Kimyasal Silahların Geliştirilmesinin, Üretiminin, Stoklanmasının ve Kullanımının Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme'ye tam riayet etmeli.