12 maddede Gizemli virüs!

Ziyneti Kocabıyık - Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve şiddetli akut solunum yolu sendromuna (SARS) yüzde 80 benzerliği bulunan yeni tip koronavirüs (nCoV) 440 kişide tespit edilirken 9 can kaybına da sebep oldu.  Virüsün bulaştığı kişilere temas eden 2 bin 197 kişiden 1.394’ü müşahede altına alındı. Henüz aşısı veya ilacı bulunmayan “nCoV”un salgına dönüşmesi halkta tedirginliği artırıyor.

VİRÜS ABD’DE DE GÖRÜLDÜ
 Vuhan kentinden ülkedeki diğer şehirlere sıçrayan virüs şimdiye kadar Güney Kore, Japonya, Tayland, Avustralya ve ABD’ye seyahat eden Vuhanlı yolcular aracılığıyla ülke sınırlarını aştı. Bu kapsamda, Tayland’da 3, Japonya, Güney Kore, ABD ve Avustralya’da birer kişide koronavirüs tespit edildi. Vakaların ortak noktası, virüsten etkilenen kişilerin ya Vuhan’da yaşamış ya da Vuhan’dan bir şekilde geçmiş olması. Virüsün sınırları aşmasıyla Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) de harekete geçerek alınacak önlemler ile ilgili toplantı düzenledi. Çin hükûmeti de virüsün görüldüğü ülkeler dâhil, bu konuyla alakalı tüm ülkelerle el birliği içinde hareket etmeye hazır olduklarını açıkladı.

KUZEY KORE’DEN ÇİNLİ TURİSTE ENGEL
Diğer yandan ülkede milyonlarca kişinin seyahate başladığı Bahar Bayramı yolculuğu sırasında virüs ile ilgili salgın durumunun çok daha ileri boyutlara ulaşması muhtemel görünüyor.
Kuzey Kore, Çin’de zatürreye benzetilen hastalığa sebep koronavirüs salgının ortaya çıkması üzerine, yabancı turistlerin ülkeye girişini geçici durdurdu.
Merkezi Çin’de bulunan seyahat şirketi “Koryo Tours”, internet sitesinde yaptığı açıklamada, Kuzey Kore’nin, koronavirüsün yayılmasını önlemek için sınırlarını geçici olarak turizme kapattığını, bunun, şirketin Kuzey Kore’deki ortakları tarafından doğrulandığını duyurdu.

Zatürre ve grip aşısı yaptıranlar avantajlı
Prof. Dr. Dilek Arman: Ellerinizi yıkayın, şu aralar fazla sarılıp öpüşmeyin, kalabalık ortamlara girerken maske takın.
Yeni tip koronovirüsün ilk olarak 31 Aralık’ta Çin’de bir laboratuvarda teşhis edildiğini söyleyen Medical Park Bahçelievler Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Arman “Virüse o çevredeki bir deniz ürünü pazarındaki cansız yüzeylerde rastlanmış. Başlangıcının o balık pazarı olduğu düşünülüyor. Dünya Sağlık Örgütünün de belirttiği gibi henüz insandan insana kısıtlı bir geçiş var. Ancak şu anda teşhis konulanlar ağır vakalar. Hafif geçirenler teşhis edilmemiş olabilir” dedi. Prof. Dr. Arman, gizemli virüsle ilgili şunları söyledi:

1 - SALGIN HASTALIKLAR ÇİN’DEN ÇIKIYOR
Çin’in en önemli özelliği hayvan pazarlarının içinde, tavuk kümeslerinde yatan insanlar olması. Hayvanlarda hastalık yapmayan enfeksiyonlar, insana bulaşabiliyor ve şekil değiştirerek insandan insana geçen ve hastalık yapan salgınlar hâline gelebiliyorlar.   

2 - SOLUNUM SIKINTISI İLE BAŞLIYOR
Daha önceki koronavirüslerin ortak belirtileri arasında ateş, öksürük, nefes darlığı semptomlarıyla ciddi akut solunum hastalığı ortaya çıkıyor. Bazı hastalarda ishal, bulantı kusma şeklinde sindirim sistemi belirtileri de tabloya eşlik ediyor. Birçok hastada zatürre, böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlar gelişiyor. 

3 - KRONİK HASTALAR RİSK GRUBUNDA
Bu tür koronovirüs hastalıklarından ölenler genellikle kalp, akciğer, kanser hastalığı gibi altta yatan hastalığı olanlar. Bu tür yaygın zatürre olduğu zaman eğer kişinin altta yatan bir akciğer hastalığı varsa dayanıklılığı azalıyor. Bir süre sonra kalbe yük biniyor ve kalp hastalığı da varsa kısa sürede ölüm gerçekleşiyor.  

4 - KULUÇKA SÜRESİ 1-4 GÜN OLABİLİR
Şu anda kuluçka süresini tam bilmiyoruz. Kişilerin en bulaştırıcı oldukları dönem, virüsü aldıktan sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıktığı kuluçka dönemidir. Kuluçka dönemi gripte 1-2 gün, H1N1’de 2-4 gündür. 

5 - ELLERİNİZİ SIK SIK YIKAYIN
Hastayla ve hastanın yakın çevresindeki cansız yüzeylerle temastan sonra mutlaka el yıkanması lazım. Şu anda zaten ülkede bir grip salgını var. Kendimizi korumak için kalabalık yerlere girerken maske kullanmak, bu sıralar fazla sarılmamak, öpüşmemek koruyucu olacaktır. 

6- AŞILANMIŞ OLMAK  ÖNEMLİ
Bu tür hastalıklarda olduğu gibi tüm viral enfeksiyonlarda hastalığın üstüne eklenecek bakteri olayı daha karışık hale getirebilir. Akciğer kendini toparlamaya çalışırken zayıf bir şekilde yakalanır. Dolayısıyla bu karışıklığı engellemek için grip ve zatürre aşısının çok katkısı olacağını düşünüyorum. 

Prof. Dr. Önder Ergönül:
Gripten koruyan ve hafif geçirilmesini sağlayan aşının önemi bir defa daha ortaya çıktı.
Koronavirüs, 200’den fazla çeşidi olan soğuk algınlığı virüsünden biri olduğunu söyleyen Avrupa Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Üyesi ve Koç Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Önder Ergönül “Zatürre belirtilerine yol açan ve geniş çaplı hastalıklara sebep olan ilk üyesi 2003 yılındaki SARS virüsüydü. 10 bine yakın kişiye bulaştı ve bin kişinin ölümüne sebep oldu. Yüzde 10 ölüm oranı ile seyretti. İkincisi 2012 yılında gördüğümüz ve Suudi Arabistan kaynaklı Orta Doğu virüsü MERS’di. Şu andaki virüs de onlara benziyor” dedi. Prof. Dr. Ergönül sözlerini şöyle sürdürdü: 

7 - ÖLDÜRÜCÜLÜĞÜ ŞU ANDA YÜZDE İKİ
Yeni virüsün şu andaki öldürücülüğü yüzde 2 gibi görünüyor ama bu rakam nereye varır henüz tam olarak bilmiyoruz. Çünkü çok yeni ve Vuhan 11 milyon nüfuslu bir bölge. Bu kadar kalabalık bir yerde binlerce olabilir.

8 - VİRÜS ÇOK YAYILMAZ
 Geçmişteki örneklere bakarak bunun yayılacağını ve uzun süre etkin olacağını düşünmüyorum. Salgın şeklinde olsaydı şimdiye kadar on binlerce vaka olurdu. SARS 2003’de çıktı ve en son vaka 2004’te görüldü. MERS de fazla yayılmadı. Mesela 2012’deki MERS de çok fazla yayılmadı.  

9 - KIŞ AYLARINDA ORTAYA ÇIKIYOR
Bu tür solunum yoluyla bulaşan virüsler kış aylarında ortaya çıkıyor. Çünkü insanlar kapalı ortamlarda kanatlılarla aynı yerde bulunuyorlar. Virüsü hayvanlardan aldıktan sonra insanlara bulaştırıyorlar ve virüs insanda insana bulaşma yeteneği kazanıyor.    

10 - SAĞLIKLI KİŞİLER DE BULAŞTIRABİLİR
Sağlıklı kişiler ölüm açısından fazla risk altında değil ama enfeksiyonu alabilirler ve risk grubundaki başka kişilere bulaştırabilirler. Henüz ölenlerin ölüm sebepleri açıklanmadı ama grip ve diğer solunum hastalıklarında olduğu gibi akciğer, kalp ve kanser hastalığı olan bağışıklık sistemi zayıf hastalar olduğunu düşünüyorum.   

11- YENİ OLDUĞU İÇİN BAĞIŞIKLIK YOK
 Virüsün hızla yayılmasının sebebi yeni olması. Bildiğimiz virüslere karşı insanların bir şekilde bağışıklığı olduğu için ağır hastalık ve ölüme sebep olmuyorlar. Ancak bu virüse karşı toplumun bağışıklığı henüz sıfır. Aşısı yok. Koronavirüslere karşı geliştirilmiş herhangi bir ilaç yok. Bu yüzden grip aşısı yaptırmanın önemi bir defa daha ortaya çıktı. Aşılananların riski diğerlerine göre daha düşük olacaktır.

12 - ÇİN MALLARI 
Virüs, malların Çin’den Türkiye’ye taşınması esnasında geçen sürede canlılığını sürdüremez. Bu yüzden Çin mallarında herhangi bir risk yok.

SAĞLIK BAKANI KOCA
Türkiye için riskli bir durum yok
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, koronavirüse ilişkin, “Şu an Türkiye için herhangi bir riskin söz konusu olmadığını belirtmek istiyorum” dedi. Çin’de ortaya çıkan ve Dünya Sağlık Örgütünün de tedbir alınması çağrısında bulunduğu koronavirüsle ilgili olarak ülkemizdeki havaalanlarında denetleme merkezleri ve karantina odaları bulunduğunu söyleyen Koca, “Sağlık ekiplerimiz sürekli olarak denetim yapıyor. Gelen hastaların ateş, öksürük ve nefes güçlüğü olması durumunda riskli hastayı karantina odamıza alıp özel ambulansla belirlenen hastaneye götürülmesi şeklinde hazırlığımız var” diye anlattı.

TERMAL KAMERAYA İHTİYAÇ YOK
Türkiye’nin hava yolu şirketlerinin Çin’in Vuhan şehrinden seferi bulunmadığını ancak Çin hava yollarının haftada 3 defa sefer yaptığını anlatan Koca, “Hudut ve Sahiller Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğümüzün bu noktada ilk günden itibaren yoğun bir gayreti var Termal kameralar dâhil olmak üzere hazırlıklarımızı yaptık ama şu an buna ihtiyaç olmadığı Dünya Sağlık Örgütü tarafından söylendi” diye konuştu.