Yüksek kolesterol Covid-19’da risk faktörü

Ziyneti Kocabıyık - Covid-19’la birlikte geçirilen süre arttıkça koronavirüs enfeksiyonuna yakalanmayı kolaylaştıran ve hastalığın gidişini olumsuz etkileyen yeni risk faktörleri ortaya çıkmaya başladı. Bu risk faktörlerinden biri de toplumda yaygın olarak görülen yüksek kolesterol. Bu konuda son dönemde çıkan bilimsel yayınlar, yüksek kolesterolün Covid-19’a yakalanma riskini artırdığı ve enfeksiyonun gidişini kötü yönde etkileyerek entübasyon ve ölüm oranlarını yükselttiğini ortaya koyuyor.
Covid-19’un hücre içine giriş kapısının ACE-2 enzimi olduğunu söyleyen Ege Üniversitesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meral Kayıkçıoğlu “ACE-2 akciğerlerde, bağırsaklarda, kalp, böbreklerde ve en çok da damarların içinde bulunuyor. Eğer kişinin kolesterolü yüksekse Covid-19 virüsünün ACE-2 üzerinden hücreye giriş iki kat artıyor. Yani kanda kolesterol yüksekse daha fazla virüs hücre içine giriyor” dedi.

SİTOKİN FIRTINASI DAHA ŞİDDETLİ OLUYOR
Kalp krizi ve inmenin başta gelen sebebi olan kolesterol yüksekliğinin enfeksiyon hastalıkları sırasında ekstra bir risk oluşturduğunu anlatan Prof. Dr. Kayıkçıoğlu “Covid-19’da gördüğümüz sitokin fırtınasının bir benzeri yüksek kolesterol hastalarında her zaman yaşanıyor. Normal şartlarda kolesterol kanda dolaşırken etrafı proteinlerle sarılı olduğu için vücut onu yabancı bir madde olarak algılamıyor ve yok etmek için saldırmıyor. Ancak kandaki kolesterol miktarı arttıkça damar duvarından sızarak dokuya geçiyor. Sızan kolesterolün çevresindeki proteinler ortadan kalktığı için bağışıklık sistemi dokudaki kolesterolü virüs gibi algılayıp o bölgelere sitokin salgılayan hücreler gönderiyor. Yabancı cisim sandığı kolesterole saldıran sitokinler onları yok etmeye çalışırken çevre dokuya da zarar veriyor. Enfeksiyon sürecinde damar duvarından sıvı sızıntısını artıyor. Bu durum da sitokin fırtınasının şiddetini artırıyor ve enfeksiyonun kötüleşmesine sebep oluyor. Kalp damar hastalığı olanlarda Covid-19’un daha ölümcül veya komplikasyonlu seyretmesinin sebebi büyük ihtimalle bu hastalardaki kolesterol yüksekliği” diye açıkladı. 

AKCİĞERDE YAĞLI SIVI BİRİKİYOR
Covid-19 virüsünde ölümlerin önemli bir sebebi olan sitokin fırtınası sırasında kan kolesterol düzeyi yüksek olan hastalarda damar bütünlüğünün bozulup akciğere sızan sıvı miktarının arttığının altını çizen Prof. Dr. Kayıkçıoğlu “Akciğerin hava boşlukları kandan gelen ve kolesterol yüzünden yağlı olan sıvı ile dolduğundan hasta solunum yetmezliğine giriyor. Sıvı miktarı arttıkça inflamasyon artıyor. Bu da ölümle sonuçlanan bir sürecin ortaya çıkmasına sebep oluyor. İşte bu yüzden koronavirüs enfeksiyonu kolesterolü yüksek olanlarda kolesterolü normal olan kişiye göre daha kötü seyrediyor” dedi.

VİRÜSTEN KORUYOR
İlaçlarınızı kesinlikle bırakmayın
Covid-19 pandemisi sırasında yapılan önemli yanlışlardan birinin de kolesterol düşürücü ilaçların kesilmesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Meral Kayıçıoğlu “Bu ilaçların koruyucu olduğu düşünülüyor. Covid pandemisi sırasında ve koronavirüs enfeksiyonu gelişirse de kesinlikle kolesterol düşürücü statinleri ve trigliserid düşüren fibratları kullanmayı bırakmayın. Lipid düşürücü ilaçlar koruyucu olabilirler. Hatta virüs enfeksiyonlarında kullanılan flavipavir gibi antivirallerle karşılaştırmalı çalışmalarda bu ilaçların etkili olduğu ortaya kondu” dedi. 

Enfeksiyon sırasında düşüyorsa tehlike işareti
Koronavirüs enfeksiyonundan bağımsız olarak bütün ağır enfeksiyonlarda kandaki kolesterol seviyesinin düştüğünü, bu durumun pandeminin başında çıkan düşük kolesterolü olan kişilerde hastalığın kötü seyrettiğine ilişkilin bilgilerin yanlış olduğunu söyleyen Prof. Dr. Meral Kayıkçıoğlu “Bunun sebebi  enfeksiyonun verdiği toksinlerin hücre hasarı ile damarın geçirgenliği artırması ve kolesterolün damardan dışarı kaçmasına sebep olmasıdır. Damardan kaçan kolesterol, dokuya geçer ve burada sitokin fırtınasını başlatır. Bu yüzden ölümcül enfeksiyonlarda hastanın kandaki kolesterol miktarının düştüğünü görürüz. Bu durum bütün enfeksiyonlarda gördüğümüz ve enfeksiyonun normal bir sürecidir. Ağır enfeksiyon geçiren kişilerde kandaki kolesterolün düşüyor olması işlerin kötü gittiği anlamına geliyor. Yüksek kolesterol bu gidişi daha da riskli hâle getirir ” dedi.