Sporun itibarı lekelendi

ABD ve İsviçre makamları tarafından yürütülen soruşturma kapsamında,  üst düzey FIFA yöneticilerinin mayıs ayında gözaltına alınmasıyla başlayan,  Rusya'nın Batı ülkelerine karşı FIFA Başkanı Blatter'e destek vermesiyle farklı  bir boyut kazanan futboldaki yolsuzluk, rüşvet ve kara para aklama iddiaları, bu  kez atletizm dünyasını sarstı. 
 
Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) tarafından Alman  televizyonlarında yer alan sistematik doping iddiasını soruşturmak için  görevlendirilen bağımsız komisyonun, "Rusya'nın dopingi desteklediği sonucuna  vardığı, Rus atletlerin yarışmalara katılım haklarının askıya alınması ve  Rusya'daki doping analiz laboratuvarının akreditasyonunun iptal edilmesi  önerilerinde bulunduğu" raporun açıklanması, atletizm için yeni bir dönemi  başlattı. 
 
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) Etik Kurulu'nun, dopinge bağlı  yolsuzluk suçundan dava açılan Uluslararası Atletizm Federasyonları Birliği'nin  (IAAF) eski başkanı Lamine Diack'ın IOC onursal üyeliğinin askıya alınmasını  talep etmesi, IAAF Başkanı Sebastian Coe'nun, Rusya Atletizm Federasyonu'na  (ARAF) verilecek cezanın görüşülmesi için IAAF İcra Kurulu'nu harekete geçirmesi  ve Uluslararası Polis Teşkilatı'nın (INTERPOL), Fransa'nın önderliğindeki  uluslararası soruşturmanın koordinasyonunu üstlenmesi, sonuçlarını doğuran  skandalın fitilini şu olaylar ateşledi: 
 
Her şey bir belgeselle başladı 
 
Geçen yıl aralık ayında Alman televizyon kanalları ZDF ve ARD'de  yayınlanan "Das Erste" adlı belgeselde, aralarında Chicago ve Londra  maratonlarında 3 kez birincilik yaşayan Liliya Shobukhova ve 800 metrede  olimpiyatta altın madalya kazanan Mariya Savinova'nın da dahil olduğu birçok Rus atletin geçmiş yıllarda sistematik şekilde doping yaptığı öne sürüldü. 
 
Aralarında olimpiyatlar ve önemli uluslararası yarışmalarda altın  madalya kazanan isimlerin de bulunduğu 39 ülkeden 225 atlete, IAAF tarafından  doping yaptıkları tespit edilmesine rağmen herhangi bir yaptırım uygulanmadığı,  bu isimler arasında uluslararası organizasyonlarda derece elde eden 58 Rus, 25  Kenyalı, 5 Fransız ve 3 Büyük Britanyalı ismin yer aldığı iddiası ortaya atıldı. 
 
Daha önce 2 yıl men cezası alan Shobukhova'nın, doping testinin  pozitif çıkması sonrası ARAF Başkanı ve o dönem IAAF'de mali işlerden sorumlu  Valentin Balakhnichev'e, olayın üstünün örtülmesi için 450 bin avro ödediği  savunuldu. 
 
Balakhnichev, belgeselin yayınlanmasından kısa süre sonra 11 Aralık'ta  IAAF'deki görevinden, 2015'in şubat ayında ise 25 yıldır sürdürdüğü ARAF  başkanlığından istifa etti. 
 
WADA, olaya dahil oldu 
 
Belgeseldeki iddialar üzerine Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA),  ocak ayında soruşturma başlattı. Soruşturmayı yürütecek bağımsız komisyonun  başına, eski WADA Başkanı Richard Pound, Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi (CAS)  üyesi, spor hukuku uzmanı Prof. Richard McLaren ve Almanya Bavyera eyaleti  emniyet müdürlüğü siber suçlar dairesi başkanı Guenther Younger getirildi. 
 
Soruşturmayı takiben Rusya Dopingle Mücadele Ajansı (RUSADA),  aralarında 3 olimpiyat şampiyonunun da bulunduğu 5 atlete, men cezası verdi. 
 
O dönem başkanlığını Senegalli Lamine Diack'ın yaptığı IAAF, 4  Ağustos'ta yayımladığı bir mesajla İngiliz ve Alman basınında yer alan birçok  sporcunun doping kullandığı iddiasını yalanladı. IAAF, açıklamadan bir hafta  sonra ise aralarında milli atlet Elvan Abeylegesse'nin de bulunduğu 2005 ve  2007'de düzenlenen dünya şampiyonlarına katılan 28 sporcunun yeniden yapılan  doping testlerinde "olumsuz bulgulara" rastlandığını ve haklarında disiplin  soruşturması başlatıldığı duyurdu. 
 
Yeni bir iddia daha 
 
İngiliz The Sunday Times gazetesi, 16 Ağustos'ta çıkan haberinde,  IAAF'nin 2011 Daegu Dünya Şampiyonası'na katılan sporcuların 3'te 1'inin dopingle  mücadele kurallarını çiğnediğini gösteren araştırmanın yayımlanmasını  engellediğini iddia etti. 
 
Habere göre, Almanya'daki Tübingen Üniversitesi tarafından yürütülen  araştırma kapsamında, Güney Kore'nin Daegu kentinin ev sahipliği yaptığı 2011  Dünya Atletizm Şampiyonası sırasında 1800 sporcuyla özel mülakat  gerçekleştirildi. Araştırmaya katılan yarışmacıların yüzde 29 ila 34'ü, son 12 ay  içinde yasaklı madde kullandığını itiraf etti. 
 
Gazete, Tübingen Üniversitesi'nde araştırmayı gerçekleştirenlerin,  IAAF tarafından 4 yıldır susturuldukları ve çalışmanın yayımlanmasının  engellendiği iddiasını sayfalarına taşıdı. 
 
Araştırmacılar, yaptıkları yazılı açıklamada, IAAF'nin sonuçların  ortaya çıkmaması için nüfuzunu kullandığını belirterek, "IAAF'nin, herhangi bir  gerekçeye dayanmaksızın çalışmanın yayımlanmasına mani olması, yayın özgürlüğünün  ciddi biçimde gasp edilmesidir" ifadesini kullandı. 
 
Cevaben IAAF'den yapılan açıklamada, bahsi geçen iddianın, yeni bir  gelişme olmadığı ve 2013'te bir Alman televizyonu tarafından ortaya atıldığı  belirtildi. Sosyal araştırmalar yapan profesyonel bir ekibin, araştırmasını  yayımlanmadan önce sızdırmayı tercih etmesinin şaşırtıcı olduğundan bahsedilerek,  "Söz konusu araştırmanın yayımlanmasına asla karşı çıkılmamıştır. IAAF,  bulguların değerlendirilmesi konusunda ciddi tereddütleri bulunduğunu araştırmayı  yürüten ekibe bildirmiş ancak yanıt alamamıştır" yorumu yapıldı. 
 
Fransa savcılığı düğmeye bastı 
 
WADA soruşturmasında ilk adım, 4 Kasım'da atıldı. Fransız savcıların,  WADA'dan gelen bilgiler doğrultusunda başlattığı soruşturma kapsamında, eski IAAF  Başkanı Lamine Diack'ı, dopinge bağlı yolsuzluk suçundan gözaltına alındı. 82  yaşındaki Diack ve aynı soruşturmada gözaltına alınan danışmanı Habib Cisse,  tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. 
 
Senegalli eski yönetici Diack'ın, IAAF'nin pazarlama bölümünün  yöneticisi olan oğlu Pape Massata Diack'ın da Rusya'daki doping skandallarının  üstünü kapatarak yolsuzluk yaptığı gerekçesiyle görevinden istifaya zorlandığı  ortaya çıktı. 
 
Spordaki bozulma, futbolla başladı 
 
Uluslararası futbol kamuoyunda, 2018 Dünya Kupası için İngiltere, 2022  için de ABD favoriler arasında gösteriliyordu. FIFA Başkanı Sepp Blatter  tarafından 2 Aralık 2010'da yapılan açıklamada, futbolun gelişmeye başladığı  ülkelerde yaygınlaşması amacıyla 2018'deki turnuvanın Rusya'ya, 2022'deki kupanın  ise Katar'a verildiği belirtildi. Böylece Doğu Avrupa'dan ve Orta Doğu'dan ilk  kez birer ülke, turnuvaya ev sahipliği yapma şansı yakaladı. 
 
Bu açıklamalardan kısa bir süre sonra uluslararası basında rüşvet  iddiaları gündeme geldi. FIFA İcra Kurulu'nda yer alan 2 üyenin para karşılığında  oylarını sattığı yönündeki haberler, ev sahipliği başvurusu yapan diğer  ülkelerin, karara büyük tepki göstermesine yol açtı. FIFA'nın, İngiltere ve ABD  ile arası bu olayın ardından bozuldu. 
 
Rusya ve Katar'ın, Dünya Kupası'na adaylık süreci, yapılan itirazların  ardından incelemeye alındı. Konu hakkında 430 sayfalık bir rapor hazırlayan FIFA  Etik Kurulu Soruşturma Komisyonu Başkanı Michael Garcia, raporu ele alan FIFA  Etik Kurulu Adalet Komisyonu Başkanı Hans-Joachim Eckert'ın hazırladığı ve  soruşturmanın kapatılmasını öngören 42 sayfalık değerlendirmeye, somut bilgi  yetersizliği ve verilerin hatalı olması iddiasıyla itiraz etti. 
 
Garcia, itirazının FIFA Disiplin Kurulu'nca reddedilmesini protesto  etmek amacıyla istifa etti. Bu durum, özellikle UEFA'nın tepkisini çekerken,  Blatter'in FIFA'daki koltuğu da ciddi biçimde sallanmaya başladı. 
 
Takvimler 27 Mayıs'ı gösterirken ABD'de açılan yolsuzluk davası  kapsamında, FIFA'nın üst düzey yöneticileri İsviçre'nin Zürih kentinde düzenlenen  operasyonla gözaltına alındı. İddianamede adı geçen FIFA yetkilileri, 1991  yılından bu yana yapılan uluslararası futbol organizasyonlarını kirletmekle  suçlandı. Suçlamalar arasında, 2010 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapan Güney  Afrika Cumhuriyeti'nin, FIFA'ya 10 milyon dolar rüşvet vermesi de yer aldı. 
 
Birkaç saat sonraysa 2018 ve 2022 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği  sürecinde "kara para aklandığı ve suç teşkil edecek şekilde kötü yönetildiği"  gerekçeleriyle İsviçre Başsavcılığı tarafından FIFA'ya soruşturma başlatıldı ve  Zürih kentindeki merkez binasında bulunan tüm belgelere el konuldu. 
 
Olaylardan 2 gün sonra düzenlenen kongrede 5. kez FIFA Başkanı seçilen  Blatter, uluslararası kamuoyunun tepkisini topladı. Blatter, seçildikten 4 gün  sonra istifa edeceğini açıkladı. 
 
İstifalar, görevden almalar, cezalar peş peşe geldi 
 
FIFA İletişim ve Halkla İlişkiler Direktörü Walter De Gregorio,  yaşanan yolsuzluk iddialarının ardından görevinden ayrıldı. Daha önce kendisinin  de rüşvet aldığını itiraf eden ve ABD ile işbirliği yaparak yolsuzluk  iddialarının ortaya çıkmasında rol oynayan FIFA İcra Kurulu'nun eski üyesi Chuck  Blazer'a, ömür boyu hak mahrumiyeti cezası verildi. 
 
FIFA Genel Sekreteri Jerome Valcke de görevinden alındı. 
 
İsviçre, rüşvet aldığı iddiasıyla gözaltında bulunan FIFA Başkan  Yardımcısı Jeffrey Webb, FIFA yetkilileri Eugenio Figueredo, Rafael Esquivel ,  Eduardo Li, Jose Maria Marin, Julio Rocha ve Costas Takkas'ın ABD'ye iade  edileceğini açıkladı. 
 
ABD merkezli Coca-Cola, Visa, Budweiser ve McDonald's gibi sponsor  şirketlerin Blatter'e başkanlığı bırakması yönündeki çağrılarını takiben FIFA  Etik Kurulu, 17 yıldır dünya futbolunu yöneten 79 yaşındaki Blatter'in de  aralarında bulunduğu isimlere cezalar verdi. 
 
Blatter ve İsviçre Savcılığı tarafından açılan soruşturma kapsamında  Blatter'den 2 milyon İsviçre frangı aldığı iddia edilen UEFA Başkanı Michel  Platini'nin yanı sıra FIFA Genel Sekreteri Jerome Valcke de 90 gün hak  mahrumiyeti cezası aldı. 
 
Blatter, FIFA'daki krizin siyasi boyutu olduğunu öne sürdü 
 
Hak mahrumiyeti cezası almasından bir süre sonra Rus haber ajansı  TASS'a konuşan Blatter, FIFA'daki krizin, dünyanın iki süper gücü Rusya ve ABD  ile Dünya Kupası'nı düzenleme hakkını kaybeden diğer ülkeler arasında siyasi bir  krize dönüştüğünü iddia etti. 
 
2018 ve 2022 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği sürecinin belirlendiği  2010'da, ilk turnuva için Rusya, ikincisi içinse ABD'nin favori olduğunu belirten  Blatter, dönemin Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile dönemin Katar Prensi  Şeyh Temim bin Hamed el-Sani arasındaki görüşmenin ardından Platini'nin de  desteğiyle ibrenin Katar'a yöneldiğini ve yapılan oylamada 4 Avrupa ülkesinin  ABD'ye destek vermeyerek sonucu değiştirdiğini açıkladı. 
 
FIFA'daki skandalın bu nedenle ortaya çıktığını savunan Blatter,  "ABD'ye 2022 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapma hakkı verilseydi, bugün sadece  Rusya'da harika bir 2018 Dünya Kupası düzenleneceğinden bahsedecektik ve FIFA'da  hiçbir sorun yaşanmayacaktı" değerlendirmesinde bulundu. 
 
Rusya'nın 2018 Futbol Şampiyonası'nı düzenleme hakkının elinden  alınması ihtimalinin bulunmadığını kaydeden ve İngiltere'nin bu yöndeki  taleplerini "kaybedenlerin davranışı" olarak nitelendiren Blatter, "İngiltere o  oylamada sadece bir oy alarak ilk turda elendi. Hiç kimse turnuvanın İngiltere'de  düzenlenmesini istemedi. Bunda beni suçlu göstermeye çalışıyorlar" ifadelerini  kullandı. 
 
Almanya Futbol Federasyonu Başkanı istifa etti 
 
Ülkesinin 2006 FIFA Dünya Kupası ev sahipliği sürecinde kuşku  uyandıran para transferlerinden dolayı üzerindeki baskı artan Almanya Futbol  Federasyonu (DFB) Başkanı Wolfgang Niersbach, görevini bıraktı. 
 
Alman Spiegel dergisi, 2006 FIFA Dünya Kupası öncesinde Almanya'da  kurulan başvuru komitesinin o dönem Adidas şirketinin yönetim kurulu başkanlığını  yapan Robert Louis-Dreyfus aracılığıyla 4 üyenin oylarını satın almak adına  FIFA'ya 6,7 milyon avro ödediğini öne sürmüştü. 2006 FIFA Dünya Kupası  Organizasyon Komitesi'nin başkanlığını yapan Franz Beckenbauer ve federasyon  başkanı Niersbach'ın ödemeden haberdar olduğu paylaşılmıştı. 
 
Skandalların gölgesinde, 26 Şubat 2016'da İsviçre'nin Zürih kentinde  yapılacak FIFA başkanlık seçiminde neler yaşanacağı merakla bekleniyor. 
 
Başkan adayları arasında UEFA Başkanı Platini, UEFA Genel Sekreteri  Gianni Infantino, Ürdün Prensi Ali bin el-Hüseyin, Liberya Futbol Federasyonu  Başkanı Musa Bility, Eski FIFA Genel Sekreter Yardımcısı Jerome Champagne, Güney  Afrikalı ünlü işadamı Tokyo Sexwale ve Asya Futbol Konfederasyonu (AFC) Başkanı  Şeyh Salman bin İbrahim el-Halife bulunuyor.