Şehirden kaçmanın en hesaplı 4x4 formülü

ALİ ÇELİK

Her şey aslında yarım asır önce başladı…
İkinci Dünya Savaşı sonrası ayağa kalkmaya çalışan Avrupa’da ulaşım, çözüm bekleyen konular arasındaydı. Hızlı davranıp fırsatı gören markalar, basit yapılı, ucuz otomobillerle ciddi satış rakamlarına ulaşmaya başladı. Sahibini üzmeyen, masraf çıkarmayan araçları alan da, satan da memnundu. 70’lere gelindiğinde otomobil lüks olmaktan çıkmış “ihtiyaçlar” listesinde yerini almıştı.
Rusların işi Avrupa’ya nispeten daha zordu. 17 milyon km²’lik uçsuz bucaksız toprakların neredeyse yüzde 80’i arazi ve ormanlıktı. Üstelik iklim şartları zaman zaman insanları yaşadığı köy ve kasabalara hapsediyordu. Avrupa’nın cicili biçili bücürleri bu şartlarda naz yapıyor, çoğu zaman yolda kalıyordu. Ruslara her koşulda sorunsuz çalışacak, âdeta imkânsızı başaracak bir araç lazımdı.
Doğu Avrupa’nın en büyüğü doğdu
1966’da AvtoVAZ “Volga Otomobil Fabrikası” kapılarını açtı. O yıllarda SSCB’nin komünist rejimi imkânları zorlaştırsa da, AvtoVAZ mühendisleri çoktan İtalyan FIAT’la teknoloji lisansını imzalamıştı. Fabrikanın başına rejim tarafından “Otomobil Bakanı” atandı ve 67’de yılında üretilen ilk modeller FIAT 124 şasesi ve motoru üzerine inşa edildi.

NİVA’nın yükselişi
Amerikan ve Alman orduları 4x4 araçlarıyla çok övünüyordu. Ama hiç birisi Rusya’nın zor şartlarına dayanamıyordu. AvtoVAZ ilk testlerini Özbekistan’da gerçekleştirdiği 4x4 modelinin dünya tanıtımını 76’da yaptı. Kısa sürede ciddi popülerlik kazanmaya başlayan NİVA, Kanada, Güney Amerika ve İzlanda gibi enteresan noktalarda namını hızla yaymaya başlamıştı. İnsanlar sadece “at” üstünde gidebildikleri yerlere Rus yapımı bir 4x4’le ulaşıyordu. Bu noktada belki de dünyanın ilk SUV aracı olan NİVA’nın ilerleyen yıllarda, üstü açık modelleri Avrupa sahillerinde boy gösterecekti…

Tasarım 40 yıldır değişmedi
Test sürüşü gerçekleştirdiğimiz 2018 model LADA 4x4, URBAN donanımlı modeli. Dış tasarımı üretildiği ilk yıllardan beri değişmeyen bu araç, günümüzün otomobilleri arasında hâlâ kendine has duruşuyla dikkat çekmeye devam ediyor. Nostaljik hava iç tarafta da devam ediyor. Test aracımız 4x4 URBAN’da ABS, EBD, isofix, immobilizer, otomatik ön camlar, elektrikli dikiz aynaları, hidrolik direksiyon, ısıtmalı ön koltuklar, alüminyum alaşımlı jantlar, gövde rengi tamponlar, klima ve benzeri birçok donanıma sahip. Bunların içinde opsiyonel olarak sunulanlar olsa da çoğu standart olarak yer alıyor. Arazide olduğu kadar şehir içi hayata gayet iyi ayak uyduran 4x4 iç hacim olarak 4 kişilik ailelere gayet yeterli alanı sunuyor. Evet; araçta torpido, kapı içi kaplamaları ve koltuk kumaşı gibi detaylar alışılagelmişin dışında görünse de, arazide tamamen kirlenen bu kısımlar leke tutmayan ve çabuk temizlenen yapısıyla ciddi beğenimizi kazandı.

Motor ve teknik özellikler
3.640 mm boy, 1.680 mm genişlik, 2.200 mm dingil ve 205 mm yükseklik ölçülerine sahip 4x4, toplamda 1.285 kilo. Hafif ve minimal yapısı şehirde park sıkıntısı hiç yaşatmıyor. Kendi sınıfına göre gayet yeterli olan 265 litrelik bagaj, koltuklar yatırıldığında 585 litreye ulaşıyor. Lada 4x4’ün motor kaputunun altında 1.7 litrelik benzinli motor görev alıyor. 83 beygir güç üreten bu ünite, 129 Nm tork değerine sahip. Sürekli 4 çeker çalışan vites sistemi benzersiz bir takviye ve kilitli diferansiyel yapısına sahip. Kendi sınıfında LADA’yı rakipsiz kılan bu mühendislik yıllar içinde tüm kronik problemleri giderilerek tamamen kusursuz hâle getirilmiş. Şehir içinde yaklaşık 600 kilometrelik test sürüşümüzde 9 litre civarında benzin tüketen araç, arazide tüm zorlamalarımıza rağmen 14 litre civarında yakıt sarfiyatı gerçekleştirdi.

LPG seçeneği ile dizel keyfi
2018 Ocak ayında Türkiye’ye tekrar resmî dönüş yapan LADA, Sever Oto Group tarafından ithal ediliyor. Sever Grubu’nun markayla bağları 30 yıllık bir geçmişe dayanıyor. Ülkemize getirilen 4x4 modellerine özel opsiyonel olarak uygulanan İtalyan LPG kiti araca ciddi bir tasarruf sağlıyor. Test sürüşünde yaklaşık 200 km boyunca denediğimiz LPG sistemi, çekişte herhangi bir sıkıntı yaşatmazken ortalama 0,40 kuruşluk yakıt sarfiyatı ortaya koydu. Bu değer günümüzdeki dizel araçlarla aynı rakamları yakalarken, LPG tankı aracın bagaj hacminde kayıp yaşatmıyor. Çünkü tank bagaj altında özel bir bölgeye monte ediliyor.Genel olarak değerlendirildiğinde doğa ve av sporları severler için iyi bir alternatif olarak ön plana çıkan LADA 4x4, arazi için sunduğu şartlar göz önüne alındığında sınıfında bir adım öne çıkıyor.

Zorlu şartlarda bile yolda kalmaz
Bir haftalık şehir içi testimizin sonunda İstanbul Ömerli Barajı çevresinde LADA 4x4’ün arazi yeteneklerini denedik. Bize eşlik eden Off-Road sürüş, taktik atıcılık ve doğa sporları uzmanı Ahmet Yağız Akay, NİVA modelinin ilk geliştirme aşamalarının İngiliz Land Rover markasının şasesi üzerinden yapıldığını anlattı: Geliştirme aşamasında AvtoVaz mühendisleri Alman, Amerikan ve İngiliz rakiplerinin teknolojilerini çok iyi analiz ederek yola başlamıştı. İlk prototiplerin üzerinde LAND ROVER şasesi kullanılsa da, testlerin sonunda kendi geliştirdikleri monoblok şaseye geçtiler. Bu şase sistemi araca arazi şartlarında ciddi bir kıvraklık, esneklik kazandırıyor. Mekanik sürekli 4x4 istemi, LOW takviye desteği ve diferansiyel kilidi onu sınıfında üst sıralara taşıyor. Dünyadaki birçok otorite NİVA’yı yine Rus yapımı AK47 Kalaşnikof tüfeklerine benzetiyor. Bunun sebebi ise LADA mühendislerinin de her şartta ve şartta problemsiz çalışacak bir araç yapması. Bugün SUV sınıfı birçok araç sadece iki çeker olarak üretilirken LADA 4x4 taklit edilemeyen bir arazi şanzımanı sahip ve Off-Road deneyimi yaşamak isteyenlere hâlâ iyi bir alternatif olarak dikkat çekmeyi başarıyor.