Tarihî Yarımada’ya tam koruma geliyor

Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul’daki Tarihî Yarımada’nın korunması amacıyla çalışma başlattı. Bakanlık, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunan, içerisinde Topkapı Sarayı, Sultanahmet Camisi, Ayasofya Müzesi, Kapalı Çarşı gibi birçok önemli kültürel değeri barındıran Tarihî Yarımada’da öncelikle durum tespiti için harekete geçti. Yarımada’da ilgili kurumlarda tescilli eser listelerine yönelik verilerin birbirinden farklı olduğunu belirleyen Bakanlık, bu noktada ilgili belediyelerin listelerini bir araya getirerek yeni bir envanter hazırlanması kararı aldı. Bu kapsamda ilk olarak kurumların listelerindeki kültürel varlıklar, harita üzerine yansıtıldı. Bakanlık uzmanları, bu harita ışığında Tarihî Yarımada üzerindeki kültürel varlıkların durumu ve belirlenen yerlerde olup olmadıklarına ilişkin yerinde incelemeler yapmaya başladı. İncelemelerin tamamlanmasıyla uzun yıllar sonra Tarihî Yarımada’nın güncel durumunu, alanda ne kadar kültürel varlığın bulunduğunu net bir şekilde ortaya koyacak güncel bir envanter oluşturulacak. Söz konusu envanter, ilgili kurum ve kuruluşlara da dağıtılacak. Yarımada’nın korunmasını amaçlayan yeni envanter, aynı zamanda buraya yönelik koruma amaçlı imar planlarının da tekrar ele alınmasını sağlayacak. Bakanlık uzmanları, yeni envanterin koruma amaçlı imar planlarının revize edilmesine de gerekçe olacağı görüşünde birleşiyor. 

NELER VAR NELER?

Tarihi Yarımada’da içinde cami, medrese, han, hamam, kemer ve çeşmelerin de bulunduğu binlerce kültür varlığına ev sahipliği yapıyor.
Sultanahmet Camii, Ayasofya Camii, Fatih Camii, Süleymaniye, Yeni Camii, Nuruosmaniye Camii, Beyazıt Camii, Laleli Cami, Yavuzselim Camii, Zeyrek Cami, Hırka-i Şerif Camii, Mihrimah Sultan Camii, Rüstem Paşa Camii, Şehzadebaşı Camii, Kariye Camii, Pertevniyal Valide Sultan Camii, Fethiye Cami, Küçük Ayasofya Camii burada bulunuyor.
Her gün yüzbinlerce ziyaretçi çeken Kapalıçarşı, Mısır Çarşısı, Yerebatan Sarnıcı, Dikilitaş, Sirkeci Garı, Bozdoğan Kemeri, İstanbul Üniversitesi, Beyazıt Kulesi, Alman Çeşmesi, 1. Ahmed Çeşmesi, Kıztaşı, Rüstem Paşa Medresesi, Cağaloğlu Hamamı, Türk İslam Eserleri Müzesi, Aya İrini Müzesi yaramadanın önemli varlıkları arasında başı çekiyor.

DR. SİNAN GENİM: Suriçi’ne mahsus kanun çıkarılmalı 

Tarihî Yarımada için durum tespitinden sonra radikal çalışmalar yapılması gerektiğine dikkat çeken tanınmış mimar Dr. Sinan Genim şunları söylüyor: “Tarihî Yarımada herhangi bir ilçe değil, İstanbul denildiğinde akla gelen yerdir. Burası mevcut statü ile idare edilemez. Tarihî Yarımada için bundan sonra özel bir kanun çıkarmak lazım. Bir belediyenin kapasitesinin üzerinde olan bu bölge için radikal adımlar atmak gerekiyor. Mesela, Birinci Çevre Yolu Suriçi’nin hemen yanından geçiyor. Bu ise tarihî bölgenin çok fazla çiğnenmesine sebep oluyor.”

PROF. DR. EYÜPGİLLER: Şehri bütün olarak düşünmek gerekiyor

İstanbul Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Kemal Kutgün Eyüpgiller ise süratli bir koruma anlayışının gerekli olduğunu kaydederek “Bu denli değerli yerleşimlerde envanterin sürekli yenilenmesi, güncellenmesi gerekir. Yeni bulgular her zaman olacaktır.  Yapılması gereken bütüncül koruma anlayışıyla alanın koruma mastır planının hazırlanmasıdır. Alt ölçekli planlarla şehir- yerleşim boyutunda kararlar alınmalıdır. Anıt ölçeğinde alınan kararlar yeterli değildir. Türkiye’nin kültürel miras bağlamında temel eksikliği anıt koruma değildir, yerleşim ölçeğinde karar alma noktasına gelinmemesidir” ifadelerini kullanıyor.

TALHA UĞURLUEL: Bilmediğimiz şeye sahip çıkamayız

Sanat tarihçisi Talha Uğurluel de şöyle konuşuyor: “Envanter çalışması Tarihî Yarımada için şarttı. Bu çalışma çok daha önce yapılmalıydı. Çünkü bir şeye sahip çıkmak için neleri haiz olduğumuzu bilmemiz gerekiyor. Bizim bir kere geçen asırlardan kalma kaç tane çeşmemiz var ve bunlar tam olarak nerede bunu öğrenmemiz lazım. Daha sonra eserlerde ne kadar eksiğimiz var, onlar ortaya konulmalı. Biz düne kadar Tarihî Yarımada’ya yarım yamalak şekilde sahip çıkmaya çalıştık. Yapılan envanter çalışmaları bunun önüne geçecektir.”