Çocuğuna yol gösteremeyen ebeveyn endişeli

CANAN ERASLAN

Günümüzde internet, gelişmekte olan çocuklar ve gençlik için büyük tehlike. Anne ve baba kontrolü dışında bir dünyada, milyonlarca tehlike içinde dolaşan çocuk, aileleri de endişelendiriyor. İnternetin sihirli dünyasına girip oradan asla çıkamayan çocuklar karşısında çaresiz kalan ebeveynler, çocuklarına yardımcı olamıyor, onların kendilerinden uzaklaşmasını sadece seyrediyor ve endişeleniyor. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Prof. Dr. Ali Evren Tufan, kontrol edilemeyen içeriklere ulaşan çocukların kendisi ve ailesiyle ilgili kişisel ve çok özel bilgileri istemediği hâlde paylaşabileceğini, siber zorbalık ve benzeri olumsuzluklara maruz kalabileceklerini söylüyor. Siber güvenlik alanında faaliyet gösteren Kaspersky’nin araştırmasında ortaya çıkan çok önemli bir sonuç, çok korkmamız gerektiğine dair bilgiler paylaşıyor. Araştırmaya göre Türkiye’de ebeveynlerin yüzde 84’ü çocukların internetteki güvenliğinden endişe ediyor ama ne yapacağını, nasıl davranacağını bilmiyor, üstelik çocukla çok yakından da ilgilenmiyor ve bu noktada öğretmenlerin de devreye girmesini istiyor.

FENOMEN ANNE MODELİ OLMAYIN
Prof. Ali Evren Tufan’ın verdiği bilgiye göre, çocuklara mümkün olduğu kadar süre internet ve akıllı telefon verilmemeli. Çocuk tablet ya da bilgisayarda ise, hangi içeriklere erişilebileceği, onlara özel hazırlanan eğlence ve eğitim setleriyle sınırlanmalı. Kendisini rahatsız eden içerikle karşılaştığında aile ya da öğretmene söylemesi konusunda ikna edilmeli, rahatlatılmalı. Çocuğunuzla konuşun, size her şeyi anlatması konusunda destekleyin. Siz de birer sosyal medya fenomeni gibi davranmaktan vazgeçin ki, çocuk o mecranın önemli olduğunu düşünmesin.

KONUŞMUYORUZ
¥ Yüzde 84’ü internetteki güvenlikten endişeli.
¥  Fakat sadece çocukla 38 dakika konuşuyor.
¥  Tek bir ders süresi kadar bile konuşma geçmiyor.

AKILLI TELEFON YAŞI 7'YE KADAR DÜŞTÜ
Ankete göre Türkiye’de 7-12 yaş arasındaki çocukların yüzde 96’sında internet bağlantılı bir akıllı telefon veya tablet bulunuyor. Çocuklar eğlenceyi ekranda buluyor diye aile endişelense de ne yapacağını bilemiyor.

EN TEHLİKELİLER
¥ Ebeveynler, yüzde 39 oranında şiddet ve cinsel içerikli görüntülere erişmesinden endişe ediyor.
¥ Bağımlılık yüzde 38 ve uygunsuz davranışa sebep olacak içerikler yüzde 21 oranında korkutuyor.
¥  Ailelerin yüzde 36’sı çocuğun anlayacağı dilde konuşamamaktan korkuyor, arkadaş baskısından kurtarmakta başarılı olamamaktan endişe ediyor.

CEZAYI ABARTIP ÇOCUKLA ARANIZI İYİCE AÇMAYIN
Bir an düşünün. Çocuk affetmeyeceğiniz bir hata yapmış. Siz öfkelenmişsiniz ama tepkiniz sebebiyle daha çok öfkelenmiş, öfke nöbetine girmiş. O çocuğa siz bir ceza verdiğinizde öfkesi artacak, olayı unutacak ve öfkesi tamamen size yönelecek. Bu uyarıyı, Uzman Klinik Psikolog Büşra Keyik yapıyor. Bu durumda nasıl davranmak gerektiğine dair tavsiyede bulunan Büşra Keyik şunları söylüyor: Öfke, her insanın tabiatında var. Bebeklikten başlar, ömür boyu sürer. Bebeklikte kendini ifade edemediği için ağlama krizleriyle başlar. Haksızlığa uğradığını düşündüğünde, gereksiz ceza aldığını düşündüğünde, anne ve babası sürekli kavga hâlindeyse çocuk daha çok öfkelenir. O öfkelendiğinde siz onun isteği gibi davranırsanız, her seferinde daha büyük bir öfkeyle gelip istediğini yaptırmanın yolu olarak bunu seçebilir. Bazısı dışa vururken, bazıları da içine kapanır, öfkesini içinde yaşamaya başlar ve sorun büyürken siz fark edemezsiniz. Bu nedenle öncelikle nasıl fark etmeli, nasıl davranmalı diye iki bölüm hâlinde tavsiyede bulunmak isterim...

RAHATLATAN SEÇİM SUNUN
Çocuğunuzun öfke nöbeti hangi durumlarda oluyor, tespit edip bunlardan uzak durmaya çalışın. Çocuğa ani, hazır olmasına fırsat vermeden emir ve istekte bulunmayın. Çocuk parkında oyuna dalmış çocuğa “Hadi hemen gidiyoruz” demek yerine “Son 10 dakika” diye uyarıda bulunun. “Şunu yiyeceksin” demek yerine “Bugün ne yesek” gibi fikrini sorarak yaklaşın. “Bere takmadan çıkamazsın” demek yerine “Bugün kırmızı bere mi, yeşil mi” diyerek seçim yapmasını sağlayın.

DEDİĞİNİ YAPIP PEKİŞTİRMEYİN
Ceza çocukla ebeveyn arasında uçuruma sebep olabilir. Öfke nöbetine giren çocuğunuz karşısında soğukkanlı ve dikkatli olun. Sözel ve fiziksel şiddet uygulamayın. Dediğini yaparak bunu sonraki durumlarda kullanması için fırsat vermeyin. Dikkatini başka yere çekerek sakinleşmesini bekleyin, sakinleştiğinde konuşun. Öfkelenip size vuruyorsa, buna izin vermeyin. “Vursun, sakinleşsin” derseniz bu öfkelendiğinde bir yerleri karıp dökeceğine inanmasını sağlar, yapmayın.