'Türkiye'de hortum üretebilecek fırtınalar kıyı bölgelerde artabilir'

Newcastle Üniversitesi araştırmacısı, atmosfer bilimci Dr. Abdullah Kahraman, Türkiye'de hortum gibi hadiseleri üreten süper hücreli fırtınaların özellikle kıyı bölgelerde artabileceği uyarısını yaptı.

Kahraman, Türkiye'de çok eski dönemlerden bu yana hortumların gözlendiğini söyledi. Hortumların iklim değişikliğiyle ortaya çıkan bir durum olmadığına dikkati çeken Kahraman, "Son 10 yıldır teknolojik imkanlarla eskiye göre hortumlardan çok daha fazla haberdar olabiliyoruz. Bu da insanları iklim değişikliği ile hortum yaşamaya başladığımız düşüncesine sevk ediyor." dedi.

Kahraman, iklim değişiminin hortumların sıklığını, şiddetini etkilediğini dile getirerek, şöyle devam etti:

"Ama bu çok karmaşık bir mekanizma ve bölgesel olarak doğrudan bir ilişki kurmak bilimsel değil. Her şeyden önce hortumun, Türkiye’nin geçmiş ve mevcut ikliminin bir parçası olduğunu söylememiz gerekiyor. İklim değişikliği ve hortumların ilişkisi aslında halen en belirsiz ilişkilerden biri. Sıcak hava dalgaları, kuraklık, aşırı yağışlar gibi konularda iklim değişikliği etkisini daha güçlü bir biçimde ayırt edebiliyoruz ama konu şiddetli, gök gürültülü fırtınalar ve bunlara ilişkin hortum, iri dolu, yıldırım gibi hadiselerse durum bulanıklaşıyor. Medyada kimi çevrelerce dile getirilen keskin ifadeler, bu bulanıklığı yansıtmıyor. Günümüzde kullanılan hava tahmin modelleri de iklim modelleri de hortum gibi nispeten küçük ölçekli ve kısa süreli hadiseleri simüle edemez. Ancak bunların oluştukları çevre koşullarını simüle edebilirler." 

"Deniz suyu sıcaklığının artması hortumları artırabilir"

Dr. Kahraman, İstanbul Teknik Üniversitesi'nden Doç. Dr. Barış Önol ve Almanya'dan Deniz Ural ile hortumlar üzerine yeni çalışma yaptıklarını, bu çalışmada Akdeniz ve çevre ülkelerdeki gelecek iklim çevre koşullarını incelediklerini belirtti.

Kahraman, çalışmanın sonuçlarının tek bir modelden elde edildiğinin altını çizerek, şu değerlendirmede bulundu:

"Farklı modellerle daha zengin bir çalışma farklı sonuçlar da çıkarabilir. Türkiye'de hortum gibi hadiseleri üreten süper hücreli fırtınalar özellikle kıyı bölgelerimizde artabilir. Deniz suyu sıcaklığının artması hortumları artırabilir ama tek sorumlu bu değil. Hortum için sadece deniz yüzey sıcaklıkları çok bir anlam ifade etmiyor. Yerle yukarı seviye arasındaki sıcaklık farkı, yer seviyesindeki rüzgar ile atmosferin daha üst kısımlarındaki rüzgarların profili, bulut dinamiği, aşağı seviye nem ve sıcaklık profilleri çok önemli. Bu nedenle tek bir nedene indirgemek doğru değil, ancak öne çıkan parametre bu."

"Hortumun Kıyı Ege'de oluşacağıyla ilgili bir tahminimiz vardı"

İzmir'in çevresinde meydana gelen hortumun kısa süren ve dar bir alanı etkilediğini ifade eden Kahraman, buradaki hortumun çok kısa sürdüğünü söyledi.

Dr. Abdullah Kahraman, şu anda tekrar "hortum olacak" diye bir durumun söz konusu olmadığını kaydederek, şunları anlattı: 

"Hortumun Kıyı Ege'de oluşacağıyla ilgili bir tahminimiz vardı. Çevre koşulları çok uygundu ve o bakımda hortumun oluşmasının sürpriz bir tarafı yok. Kıyı Ege ve Akdeniz'de kışın hortumlar görebiliyoruz. Bu tür hortumlar ne ilk ne de son. İzmir'in çevresinde yıkıcı hortumun nedeni süper hücreli fırtınalarla birlikte bazı özel koşulların da mevcut olmasıdır. Bununla ilgili bazı hatalı yorumlar da var. İzmir'in çevresinde meydana gelen hortumun tropikal iklimle alakası yok."