Ebû Ali Cürcânî "rahmetullahi aleyh"

Evliyanın büyüğü "Ebû Ali Cürcânî", Dîne hizmet yolunda tanımadı bir mâni. Ekseri bahsederdi "Ölüm" ve "Âhiret"ten, Binlerce müslümanı uyandırdı gafletten. Bir defa kendisine sordular şu suali: (İnsan kabre girince, nasıl olur ahvâli?) Buyurdu: Kardeşlerim, bir kimse etse vefat, Başlar o kimse için değişik, başka hayat. Defin bitip, cemaat dağılırken yanından, O, ayak seslerini işitir mezarından. O mevtâ yalnız kalır artık o mezarında, "Amelleri"nden başka kimse olmaz yanında. İnsanlar ayrılınca, seslenir ona mezar, Der ki: (Ey Âdemoğlu, kıldın mı bende karar? Görürsün ki burası, hem "Dar"dır, hem "Karanlık", Bulunmaz hem bu yerde, ne "Yatak", ne de "Yastık". Dün, üstümde gezerdin, pek gururlu olarak, "Kabir" nasıl bir yerdir, etmedin mi hiç merak? Benim içim doludur "Böcek" ve "Akrep" ile, Hazırlıksız geldinse, şimdi herşey nafile. Üstümde günahları eyledinse irtikâb, Şimdi benim içimde, revâdır sana azab. Hem de hiç hazırlıksız geldinse bu mezara, Kurtarmaz bu azabtan seni ne "Mal", ne "Para". Eğer o ölen kişi, "Sâlih" bir kimse ise, Gâibten başka bir ses, cevap verir o sese. Der ki: (Ne söylüyorsun bu mü'mine ey kabir, Bu, öyle bir kimse ki, eyleme onu tahkîr. O, Rabbine inanıp, gece gün etti tâat, Hep islâma muvafık dünyada sürdü hayat. Emri mâruf yaparak, hizmet etti bu dîne, En ufak bir sıkıntı, gösterme bu mü'mine.) Bu sesin arkasından genişler kabri hemen, "Cennet yaygıları"yla tefriş olur tamamen. Daha sonra, yanına biri gelir, pek güzel, Çok nurlu ve sevimli, her bakımdan mükemmel. Der ki: (Sen kimsin acep, ne güzelsin ve şirin, Bu tenha yerde gelip, beni sevindirirsin.) O der ki: (Sen dünyada, eyledin iyi a'mâl, Beni, o amellerden halk elyedi Zülcelâl.) O ameller, dört yandan kuşatırlar o zâtı, Ondan ırak ederler gelecek mazarratı. Azab melâikesi gelirlerse faraza, "Namaz" karşı çıkarak, eder tam muhafaza. Sonra başka cihetten yaklaşırlarsa eğer, "Oruc"u karşı çıkıp, mâni olur bu sefer. Onlar bunu görünce, giderler dönüp derhal, Ve derler ki: (Ne güzel, mübarek olsun bu hâl.)