MGK'nın 2004'teki 'Cemaat' kararının anlamı -3-

A -
A +
Bu dizinin birinci bölümünde, Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) 25 Ağustos 2004 tarihli, "İrticaya ve Gülen Cemaatine yönelik tedbirler" konulu kararının "zâhiri" anlamına itibar etmediğimi yazmıştım.Aklım ve vicdanım bana bu meselenin "bâtın"ına da bakmam gerektiğini söylemiş, bakınca da ne gördüğümü şöyle ifade etmiştim:"O dönemin koşullarına baktığımda, 2004 kararının altındaki hükümet imzalarını, hükümetin 'Cemaat'i bitirme' kararlılığı olarak değil; 'hükümeti bitirme' kararlılığındaki darbeci generallere karşı hükümetin oyalama taktiği olarak değerlendiriyorum."Dönemin koşulları deyip duruyorum ama ancak ikinci yazının sonlarında ele almaya başlayabildim o koşulları... Birazdan devamını getireceğim, fakat önce ilk iki yazıyla ilgili olarak bana yöneltilen bir eleştiriye kısaca cevap vermek isterim...
"Hükümet'le Cemaat arasında o dönemde de gerilim vardı..."
Söz konusu eleştiriyi kabaca şöyle toparlayabilirim:"O imzaların def'-i belâ kabilinden atıldığına nasıl bu kadar emin olabiliyorsunuz? Adalet ve Kalkınma Partisi'yle (AK Parti) Cemaat arasında o dönemde hiç mi çıkar zıtlığı ve dolayısıyla gerilim yoktu? Hükümet üyeleri, kısmen sizin dediğiniz gibi darbeci askerleri oyalamak için, kısmen de Cemaat'i yola getirmek için o imzaları atmış olamazlar mı?"Cevabım şöyle:AK Parti ve onun hükümetiyle Cemaat arasında 2003-2004'te dahi bir gerilim olduğunu herkes gibi ben de biliyorum.Her şeyden önce bunun duygusal bir nedeni var:28 Şubat döneminde Fethullah Gülen'in Refah Partisi'ne karşı askerleri desteklediği herkesin malumu... AK Parti iktidar olduğunda, bu tavrın oluşturduğu travmanın üstünden henüz birkaç yıl geçmişti. Dolayısıyla: 2003-2004'te AK Parti kadrolarındaki Cemaat algısında dikkate değer bir negatif boyut varlığını hâlâ sürdürüyordu.İkincisi: 2004'te Cemaat mensuplarının devlet aygıtındaki mevcudiyetinin iktidar partisinde bir rahatsızlık kaynağı oluşturduğu (evet, o dönemde bile) yine herkesin malûmu... Şimdi unuttuk ama, o dönemde, "hükümetin askerle anlaşıp Gülen Cemaati'nin gücünü kırma niyeti"ne dair pek çok söylenti dolaşıyordu ortalıkta.Zaten ben de, Darbe Günlükleri'ne dayanarak 25 Ağustos 2004'teki MGK toplantısını geçtiğimiz yıl ilk kez haberleştirdiğimde, "Gülen Cemaati'ni takip" kararını, bu söylentiyle birlikte aktarmıştım. (Bak. İmaj ve Hakikat, 2012, Etkileşim Yayınları, s. 288.)Yani diyeceğim, Hükümet ile Cemaat arasında 2004'te bile bir gerilim olduğunu tabii ki ben de biliyorum ve bunu 2004 MGK kararı ortaya çıkmadan önce yazmıştım...Fakat ben, o imzaların "Cemaat'i yıpratma ve yola getirme amacı" (da) taşıyor olamayacağı tezimi, "Hükümet ile Cemaat arasında o dönemde hiçbir çıkar zıtlığı ve gerilim yoktu" gibi gerçeği yansıtmayan bir yoruma dayandırmıyorum ki...Benim dediğim şu: O dönem öyle bir dönemdi ki, Hükümet'in bu imzaları, darbecileri oyalama amacının dışında bir amaçla, hele ki "hazır askerler istiyor, fırsatı değerlendirelim, Cemaat'e bir tokat da biz atalım" gibi bir amaçla atmış olabileceği yönündeki akıl yürütmeler temelsizdir. Çünkü, a) mantıken çürüktür, b) olgular tarafından desteklenmemektedir.
Canını kurtarmaya çalışan bir hükümet...
Mantıken çürüktür: Çünkü ortada silahlı bürokrasiye karşı canını kurtarmak isteyen bir hükümet vardır... Bu koşullarda, sonraki yıllarda da göreceğimiz gibi ittifak edebileceği yegâne büyük gücü zayıflatmaya çalışmak intihar etmekten başka bir anlama gelmez.Olgularla desteklenmemektedir: Çünkü bu kararın hükümet tarafından uygulandığı gösterilememektedir ya da gösterilme çabaları anakronik bir ittirmeceden öteye gidememektedir. (Pazar günkü yazımda işin bu yanını ele almıştım... İtiraf edeyim ki, Yıldıray Oğur'un aynı günkü ve aynı konulu yazısı benimkinden daha ikna ediciydi.)Tabii bir de Cemaat'in o yıllardan sonraki hızlı büyümesi "olgu"su var... Nasıl oluyorsa oluyor, hükümetle asker Cemaat'i "bitirmek" için anlaşıyorlar fakat Cemaat büyüdükçe büyüyor ve bu süre zarfında o cenahtan hiçbir "baskı" mızıldanması gelmiyor.
2003'ü 2004'e bağlayan aralık ayındaki tuhaf gelişmeler...
Artık ana konumuza, yani "2004 koşulları"na dönebiliriz...2003'ü 2004'e bağlayan son ayda gazeteler, öncekilerle kıyaslanamayacak bir irtica öforisine girmiş görünüyorlardı... Ayın ve yılın son günü de Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman'ın üç Ankara temsilcisine (Sedat Ergin, Fikret Bila, Mustafa Balbay) ilettiği "irtica uyarısı" Hürriyet, Milliyet ve Cumhuriyet'in manşetlerini süslüyordu.Medyadaki irtica hararetinin 2003 Aralık ayı boyunca yükselmesinin sırrı, 2007'de yayımlanan Darbe Günlükleri'yle açıklığa kavuşacaktı... O günlüklerden anlaşıldı ki, Aralık 2003'te medyadaki irtica hararetinin yükselmesinin nedeni, aynı dönemde askerlerdeki darbe hararetinin yükselmiş olmasıydı.3 Aralık 2003'te, Türk Silahlı Kuvvetleri'ndeki (TSK) bütün orgenerallerin katıldığı bir toplantı yapılmış, hükümete muhtıra verilmesi, orgenerallerin önerisi olarak Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök'e iletilmişti.
Başbakan'ın, 'Muhtıra şûrası'ndan bir gün önceki 'tuhaf' konuşması...
3 Aralık'taki muhtıra toplantısından bir gün önce, Başbakan Erdoğan Meclis'teki grup toplantısında, o gün nasıl olup da hiçbirimizin "bu ne ya!" demediği çok tuhaf bir konuşma yaptı.Konu, iki hafta kadar önce, beş gün arayla (15 ve 20 Kasım 2003) İstanbul'da gerçekleştirilen -iki sinagogu, İngiliz Konsolosluğu'nu ve HSBC binasını hedef alan- El Kaide saldırılarıydı... Fakat Başbakan konuşmasının bir yerinde konudan âniden sapıp "Vakti saati geldiğinde fikir, düşünce planında, demokrasi çerçevesi içinde hesaplaşacakları" birilerinden söz etti ve "bunun da belgesi, bilgisi, delilleri, her şeyi elimizdedir" deyiverdi...O konuşmayı yıllar sonra bulup okuduğumda, Başbakan'ın konuşma metninin arasına yerleştirdiği müstehcen "parça"yla hükümete yönelik tehdit odaklarına karşı "farkındayım, ileri gitmeyin" mesajı verdiğini düşündüm, hâlâ öyle düşünüyorum.Tabii, o konuşmayı dinleyip de "Başbakan ne demek istiyor" diye sormamış olmak, biz gazetecilerin hanesine "merak eksikliği" faslından eksi olarak yazılmalı...Bugüne kadar Başbakan'ın o konuşmada araya "parça" koyup birilerine mesaj gönderme ihtiyacını, o konuşmadan sadece iki hafta önce önüne serilen Ergenekon raporuna bağlamıştım. (Ergenekon savcısı Zekeriya Öz'ün talebi doğrultusunda MİT'in savcılığa gönderdiği yazıda, "Ergenekon yapılanması ile alakalı olarak yapılan çalışmaların 19.11.2003 tarihinde Sn. BAŞBAKAN'A sunulduğu" belirtiliyordu.)Şimdi, Başbakan'ın o mesajının sadece Ergenekon raporuyla değil, o dönemde doruğa ulaşan "darbeci kaynaşma" ile alakalı olduğunu düşünüyorum... Bilmiyorum, belki de bir gün sonraki "muhtıra şûrası"nın istihbaratı alınmıştır ve mesajın bir bölümü de orayadır...
Basındaki askerî müdahaleye aleni davet yazıları...
2004'ün ilk günlerinden itibaren basında aleni askerî müdahaleye davet yazıları çıkmaya başladı.1 Ocak 2004'te, 12 Eylül Anayasası'nın yazıcılarından, Akşam gazetesi yazarı Coşkun Kırca, "Bu feci durumdan kurtulabilmek ancak Cumhuriyet'i savunma işlevinin tekrar yapılandırılarak canlandırılmasına bağlıdır. Hemen düşünülmesi gereken konu bu silkinmenin nasıl gerçekleştirilmesi gerektiğidir" diye yazdı.Eski diplomat, mesleğinin ona sağladığı diplomatik dil yeteneğini kullanarak, "darbe"yi telaffuz etmeden, darbe çağrısı yapıyordu. Gerçek duygu ve düşüncelerini ise o yazıdan 20 gün sonra, 21 Ocak 2004'te Deniz Kuvvetleri Komutanı Özden Örnek'i ziyaret ettiğinde dile getirecektir:Örnek'in, 12 Aralık 2009'da İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'na verdiği ifadede "bana ait" diyerek teyit ettiği o günkü notlarından biri şöyledir:"Coşkun Kırca ve Mehmet Ali Kışlalı'nın ziyareti... Her iki ziyaretçi de cumhuriyetçi ve TSK'yı destekleyen yazarlar. Kırca 76 yaşında. O kadar duygulu hale gelmiş ki benim yanımda olayları ve son durumu anlatırken iki kez ağladı. Kışlalı da efendi bir insan. Her ikisi de bana 'zaman geçiyor ve her gün daha kötüye gidiyoruz. Ne yapacaksanız yapın yoksa geç olacak' mesajını verdiler."Kırca'dan bir gün sonra ise Cumhuriyet gazetesi başyazarı İlhan Selçuk, ayın ve yılın son gününde Aytaç Yalman'ın irtica uyarısıyla yaklaşmakta olan yerel seçimleri (Mart, 2004) karşılaştırıp şu sonuca varıyordu:"(...) Son günlerde Aytaç Paşa konuştu.. Doğru konuştu. (...) Bu doğru, belediye seçimlerinde sandıktan çıkacak doğrulardan daha doğru bir doğrudur.."
Başbakan'ın yüzüne karşı: 35. Madde, 'TSK'nın görevi T.C.'yi korumaktır' hükmünü âmirdir...
2004'e "bu yıl olacak bu iş" duygusuyla girildiğini gazetelerden (bir tür "açık istihbarat"la) öğrenmek mümkündü... Fakat yıllar sonra yine Darbe Günlükleri'nden öğrenecektik ki, 2004'ün ilk ayında komutanlar Başbakan'ın yüzüne karşı TSK İç Hizmet Kanunu'nun 35. Maddesine hatırlatmışlar...Günlükler'de "TRT bildirisi" hazırlığını gerektirecek kadar ciddi bir toplantı olarak tasarlanan 14 Ocak buluşması, askerlerin isteği üzerine gerçekleştirilir... İmaj ve Hakikat adlı kitabımda, bu toplantıyı şöyle anlatmıştım:"(Günlükler'in o bölümünü) okuyunca, o günlerde Başbakan'ın yakınındaki siyasetçilere söylediği ve benim de bir gazeteci olarak kulağıma gelen 'durum, bildiğiniz gibi değil; bilseniz ürkerdiniz' şeklindeki sözler geldi aklıma... Genelkurmay Başkanı, İkinci Başkan, dört kuvvet komutanı, Başbakan ve Milli Savunma Bakanı'nın katıldığı bu 8 kişilik toplantıda, askerlerin açık açık 'değiştim diyorsun ama bunu bize ispat etmelisin' havasında Başbakan'ı sigaya çekme çabasında oldukları açıkça belli oluyor. Ayrıca kendisine açık açık TSK İç Hizmet Kanunu'nun meşhur 35. maddesi dahi hatırlatılıyor."Unutmadan: Bu garip toplantı, aynı zamanda, o günlerde Gülen Cemaati'ne ve irticaya karşı yalın kılıç bir "uygulama"ya girdiği söylenen Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer'in de kellesinin istendiği toplantıdır.
Garnizon komutanlarının valileri uyardığı günler...
Tuhaf, çok tuhaf günlerdi...Bugün bize hayli anlaşılmaz gelebilir, fakat o günlerde, illerdeki garnizon komutanları "irtica" konusunda mülki amirleri ve savcıları dahi uyarabiliyordu. Komutanlar uyarıyorlar, gazeteler de hiçbir fevkaladelik vurgusu taşımayan haberleriyle bu uyarıları kamuoyu bilgisi haline getiriyorlardı...Cumhuriyet gazetesinin 10 Nisan 2004 tarihli "Ege'de irtica uyarısı" başlıklı haberinde olduğu gibi:"Garnizon komutanları, mülki amirlerin irticai hareketlenme konusunda önlem almasını istedi... Ege'deki garnizon komutanları, mülki amirlere ve cumhuriyet savcılarına gönderdikleri yazıda, son dönemlerde yükselen ve kılık kıyafetlere yansıyan irticai tavırlar karşısında gerekeni yapmalarını istedi."Cumhuriyet, bir gün önce de (9 Nisan 2004) bir tuğgeneralin (!) "irtica uyarısı"nı manşetten haberleştirmişti. Tuğgeneral Hamit Tekkanat "İrtica sinsice gelişiyor" (manşet cümlesi) diyordu:"11. Piyade Tugayı Komutanı Tuğgeneral Hamit Tekkanat, Denizli'de kara çarşaflı kadınlar ile cübbeli erkeklerin idari ve adli binalarda boy göstermesine sert çıkarak 'bazı kesimlerin, bu tip çağ dışı kıyafetlerle yaşam tarzı oluşturarak Atatürk ilke ve devrimleri ve dolayısıyla anayasayı açıkça ihlal ettiklerini' belirtti. Denizli Valiliği ve Cumhuriyet Savcılığı'na bir yazı gönderen Tuğgeneral Tekkanat, Kılık Kıyafet Kanunu'nun uygulanması çağrısında bulundu."Daha neler var neler ama sanırım bu kadar yeter...Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer 25 Ağustos 2004 tarihli MGK gündemine günlerdir tartıştığımız karar tasarısını getirdiğinde, ülkedeki atmosfer işte böyleydi...
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.