Batı enerjide kime muhtaç?
Soğuk Savaş döneminde Avrupa’nın istikbali, ABD ve Sovyetlerin elindeydi. Avrupa askerî ve mali açıdan ABD’nin yardımına ihtiyaç duyuyordu. Varşova Paktı ülkeleri de Rusların...
1989’da Soğuk Savaş’ın bitmesi ve 1991’de Sovyetlerin dağılmasıyla güç ABD ve Batı’ya geçti. ABD tek süper güçtü. 2000 yılında Putin’in iktidara gelmesiyle Rusya kısa zamanda askerî anlamda eski gücüne geldi. Petrol ve doğalgaz kaynaklarına sahip Rusya, Putin yönetiminde caydırıcı güç olmuştu.
Elbette teknolojik bakımdan ABD, Rusya’dan üstün. Ama Rusya da öyle sıradan, hafife alınacak bir ülke değil. Nitekim Sayın Erdoğan da Sırbistan’da Rusya’nın önemine vurgu yaptı. AB ülkeleri Rusya’yı küçümsüyordu ama gerçek öyle değildi.
Ukrayna’yı işgaliyle Rusya istediğini elde edemedi. Hemen düşer denilen Ukrayna hâlâ direniyor ve Rusya askerî anlamda başarılı değil. Ama hâlâ imkân ve kabiliyetleri çok yüksek. İşte Batı’dan gelen yardımlar olmasa Ukrayna çoktan havlu atmıştı...
Bu arada Ukrayna devleti ve halkının büyük mücadelesine de saygı duymak gerekir. Savaş ilerledikçe Rusya elindeki fırsatları iyi kullanmaya başladı. Savaşın hiç hesap edilemeyen yönlerinden biri de buydu. Tahıl koridoru ne kadar önemliymiş gördük. Putin isterse gemileri çıkartmaz ve başta AB olmak üzere birçok ülkeyi açlığa mahkûm edebilir. Rusya’nın hafife alınmaması gerektiği burada görüldü. Hatta istese Rusya elindeki tahıl koridoru meselesini sonuna kadar kullanır...
Bir diğer konu da enerji... En büyük koz da bu. Zamanında Trump Almanya’ya "sadece Rus gazına bağlı olmak sizin için iyi değil" demişti. Adama gülmüşlerdi. Haklı çıktı.
"Vanayı kapatırım" diyen Putin AB’yi her yerden kilitledi. Avrupalılar gaz arzı kesilirse ne olur onu düşünüyor. İyice çıkmaza girdiler. "Battaniyeye sarılın, az duş alın..." gibi öneriler sunuluyor. Putin zeki bir siyasetçi olduğunu gösterdi.
2022 yılı başında Rus gazını en fazla ithal eden ülkeler Çin, Hollanda, İtalya ve Almanya oldu. 2022 yılı ortası itibarıyla boru hatlarıyla Rusya'dan gelen gaza en bağımlı ülkeler Almanya, İtalya, Polonya, Bulgaristan ve Avusturya oldu. Ukrayna'nın işgalinden önce İtalya Rusya'nın sattığı toplam gazın yaklaşık dörtte birini (yüzde 24) tek başına alırken bu Akdeniz ülkesinin doğalgaz ihtiyacının yüzde 39'una denk geliyordu. (Euronews)
Putin enerji silahını müthiş kullanıyor. Avrupa Rusya’ya bağımlı. Avrasya bölgesinde doğal dağıtımı için en iyi altyapıya Rusya sahip durumda. Rusya'nın inşa ettiği doğalgaz boru hatlarının toplam uzunluğu 100 bin kilometrenin üzerinde. Daha kapsamlı doğalgaz boru hattı şebekesine sadece ABD sahip.
Uluslararası Enerji Ajansı'na göre 2021 yılında Avrupa'daki boru hatlarından günde 380 milyon metreküp doğalgaz pompalandı. Bu, yılda 140 milyar metreküp anlamına geliyor. 15 miyar metreküp Rus doğalgazı da LNG şeklinde tedarik edildi.
AB ilk etapta 2030 yılına kadar Rusya'ya bağımlılığı üçte iki oranında azaltmayı hedefliyordu. Ama savaş sonrası bu hedef 2023'e kadar çekildi. Bunu yaparken de doğalgaz tedariki için farklı ülkeler bulunması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının arttırılması planlanıyor. (Euronews)
ABD Venezuela’dan medet umuyor. Norveç üretim artırıyor. Suudi Arabistan’dan daha çok petrol çıkarması isteniyor... Neticede AB için en iyisi ve ucuzu Rus gazıydı. Diğer ülkeler üretimi artırsa bile gaz tedariki çok kolay olmayacak. Bu kış Avrupa için zor geçecek...
ABD bakalım Avrupa’ya gereken gaz konusunda nasıl yardımcı olacak? Gelecekte Ruslar mı yoksa ABD mi belirleyici olacak göreceğiz. Putin aynen satranç gibi her hamleyi önceden öngörmüş. AB hantal yapısını hâlâ aşmış değil...