İnsanın selameti, dilini günahtan korumaktadır

 

İslam ahlâk kitaplarında, insanın diliyle işlediği günahların altmış kadar olduğu sayılmaktadır. Bunlardan en kötüsü, dili ile küfre sebep olan bir söz söylemektir. Konuşurken sakınmamız lâzım olan şeyleri bildirmeye devam ediyoruz:

Konuşurken, kendini övmekten sakınmalıdır. Övündüğü kadar olsa bile kaçınmalıdır. Kendisi ile alâkalı olan şeyleri övmek, medhetmek, kendini medhetmeye götürürse, kendini medhetmek olur. Bu, kötü bir şeydir. Güzel niyetle olursa, Allahü teâlânın nimetlerini söylemek olur. Yahut ilim ve amelde kendine uymaları için olursa caizdir. Hazret-i Yûsuf aleyhisselâm, kendisini anlatırken şöyle demişti: (Dedi ki: Size rızıklanacağınız herhangi bir taam gelecek oldu mu, ben muhakkak onun ne olduğunu size daha gelmezden evvel haber veririm. Bu, Rabbimin bana öğrettiği ilimlerdendir. Çünkü ben Allah'a inanmaz bir kavmin dinini -ki onlar âhireti inkâr edenlerin ta kendileridir- terk ettim. Atalarım İbrâhim'in, İshâk'ın, Ya’kûb'un dinine uydum.) [Yûsuf sûresi,37]

Konuşurken, verdiği sözü yerine getirmemekten ve ahdi bozmaktan sakınmalıdır. Ahd [yani sözleşme] iki taraftan olur. Vaat, [yani söz verme] bir taraftan olur. Bile bile verdiği sözü tutmamak yalandır ve haramdır. Münâfık sıfatıdır. Yerine getirmek kastiyle söz verse, sonra yerine getirmek mümkün olmasa, haram olmaz. Fakat tenzihen mekruhdur. İmâm Ahmed bin Hanbel mezhebinde sözünde durmak vâcibdir. Yerine getirmek kastiyle söz verip, sonra sözünde durmamak haramdır. Çok insanlar vardır ki, konuşma arasında, “Allahü teâlâ bize mal veya para verirse, sadakalar verip, çok iyilikler yaparız ve iyilerden oluruz” derler. Allahü teâlâ fazladan onlara mal veya para verince, bahillik, cimrilik edip, farz olan zekâtlarını bile vermezler. Bundan Allahü teâlâya sığınırız.

Konuşurken, bir kimseyi haksız yere dil ile incitmekten sakınmalıdır. Ta’n etmek, ayıplamak, ırzını yıkmak câiz değildir. Müminin ırzı, kanı gibidir. Kalbini kırmak, onu üzmek, çok kötü ve tehlikeli bir iştir. Bir kimse bir mümin kardeşine bir zarar vermek isterse, Allahü teâlâ da ona zarar vermek ister. Akıllı ve olgun insan odur ki, haksız yere kimseyi incitmez, bilâkis herkese iyilik eder. Bunun için, bir kimseye sövmekten de sakınmalıdır. Sövmek, bir kimsenin şanına yakışmayan şeyi ona söylemeye denir.

Konuşurken, fuhuş söylemekten çok sakınmalıdır. Fuhuş, ayıp olan şeyleri dille söylemektir. Avret yerlerini adıyla anmak, anlatmak veya sövmek şeklinde söylemektir. Çok çirkin ve kötü bir iştir. Fâsık ve edepsizlerin işidir. Söylemek gerekiyorsa, kinâye yolu ile söylemelidir. Sâlihlerin hâli böyledir.