Çalıştıkça emekli aylıkları artıyor
25 Nisan 2018 02:00
Çalışanların statüsüne göre kurulan sosyal güvenlik kurumları (işçilerin-SSK, memurların-Emekli Sandığı, esnaf ve diğer bağımsız çalışanların-Bağ-Kur) 20.05.2006 tarihinde yürürlüğe giren “Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı”na devredilerek ortadan kaldırılmıştı.
Ancak bu değişikliğe rağmen statüye dayalı sigortalılık devam ettiğinden çalışanların emeklilik işlemleri ve maaş hesaplamaları hâlen farklılık arz etmektedir.
Genel olarak işçilerin ve serbest çalışan esnaf-sanatkâr, şirket ortakları ve diğer kendi nam ve hesabına çalışanlardan asgari ücret ve düşük ücret üzerinden sigortalı gösterilenlerin belirli durumlarda çalıştıkça emekli aylıklarının artma yerine azaldığı maalesef bilinen bir gerçektir.
Bunların dışında kalan memur ve diğer kamu görevlilerinden Emekli Sandığı’na tabi olanların ise çalıştıkça emekli aylıkları artmaktadır.
%100’e kadar artış
Memur ve diğer kamu görevlilerinden Emekli Sandığı’na tabi olanların emekli aylıklarının ne şekilde hesaplanacağı ve hangi unsurlardan oluşacağı diğer çalışanlardan farklı olarak SGK’nın uygulama Kanunu yerine 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na göre yapılmaktadır.
Emekli Sandığı’na tabi olan memurların emekli aylıkları, 5 unsurdan oluşmaktadır. Bunlar;
- Aylık Göstergeleri,
- Ek Göstergeler
- Taban Aylığı
- Kıdem Aylığı ve
- Emeklilik Tazminatıdır.
Bu unsurlar yürürlükte bulunan memur aylık katsayıları esas alınmak suretiyle hesaplanan “Emekli Aylığı Bağlanmasına Esas Aylık ” tutarının;
- 25 yıl için %75’i,
- Fazla her tam yıl için %1 fazlası,
- Eksik her tam yıl için %1 eksiği üzerinden hesaplanmaktadır.
Ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle, her ay emekli aylığı bağlanmasına esas aylık tutarının %1’inin onikide biri oranında emekli aylığına ilave edilmektedir. Belirtilen çalışanların makam, temsil ve görev tazminatına müstahak olmaları hâlinde bu tazminatlar hesap edilen aylıklara ayrıca eklenmektedir.
Hizmetlere göre emekli aylığı bağlanmasında uygulanacak oran, hizmet+50’dir. Buna göre;
Vazife malullüğünde sınır yok
Emekli Sandığından bağlanacak aylıkların toplamı, emekli ve malullük aylıklarında emekli aylığı bağlanmasına esas aylıklarının %100’ünü geçememektedir.
Bunlardan farklı olarak vazife malullüğü aylıkları hakkında ise bu sınır uygulanmamaktadır.
Emekli Sandığı Kanununa göre ödenen aylıklar memur maaş katsayılarındaki artışlara göre yükseltilmektedir.
***
“Yapabileceğiniz ya da düşünebileceğiniz her neyse başlayın. Cesaretin dehası, kudreti ve büyüsü vardır.” GOETHE
“BAŞIN DÜŞERSE DARA, İSA KARAKAŞ’I ARA”
Patron yemek vermiyor?
"İsa Ağabey, çalıştığım iş yerinde patron yemek vermiyor. Yemek vermesi zorunlu değil mi?" Cumali Damla
Cumali Bey, İş Kanununa göre çalışanlara asgari ücretin altında olmamak şartıyla ödenmesi zorunlu ücret dışında yapılacak her türlü ödemeler, yemek, servis ve diğer sosyal yardımlar işçi ve işveren tarafından karşılıklı anlaşmak suretiyle yapılabilir. Bu bağlamda iş sözleşmenizde işverenin size yemek vermesi öngörülmemiş ise işverenin yemek vermesi mecburi değildir.
Kanser hastasının malulen emekliliği?
"İsa Hocam, eşim kanser hastası sol koltuk altında bulunan 24 adet lenf bezi alındı dolayısıyla doktorlar sol kulunu kullanamayacağını söyledi. Malullüğe başvurduk %80 ile onkoloji raporu aldık. 18 ay sonra kontrol muayene dediler o zaman da yine %80 rapor aldık. Maalesef ret kararı çıktı. Bizim ne yapmamız gerekir?" Turgay Tiryaki
Turgay Bey, malulen emeklilik için gereken maluliyet oranı SGK tarafından tespit edilen en az %60 oranıdır. Bu nedenle kendi aldığınız rapordan ziyade SGK’nın sağlık kurullarından verilen raporlardaki oranlar önemlidir. Maluliyet raporları ile ilgili istismarlardan dolayı SGK işi sıkı tutmaktadır. Maluliyet oranınızın çalışma gücünün maluliyeti gerektirecek derecede olduğuna inanıyorsanız SGK’ya sevk için başvuruda bulunun. SGK’nın vereceği oranı yeterli görmüyorsanız bu kez de Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’na itirazda bulunabilirsiniz. Buradan ret edilirse İş Mahkemesinde dava açabilirsiniz.
Kıdem tazminatı hangi ücretten ödenir?
"İsa Bey 1998 yılı sigorta girişliyim. Emeklilik prim gün sayımı doldurdum. (6945 gün). Kıdem tazminatı hakkım var. Kanunen benim maaşım 2900 TL, bankaya yatan 1850 TL. Kıdem tazminatının hangi maaştan hesaplanması gerekir?" Cafer B.
Cafer Bey, kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gereken ücret, işçinin brüt ücretidir. Bu tazminatın hesabında, işçinin fiilen eline geçen ücreti üzerinden değil, sigorta primi, vergi sendika aidatı gibi kesintiler yapılmaksızın belirlenen brüt ücreti göz önünde bulundurulur. Bu bağlamda bankaya yatan değil, hem banka hem de elden ödenen tüm ücretlerinizin brütü üzerinden kıdem tazminatınızın hesaplanıp size ödenmesi gerekir.
***
"İyi bir insan olduğunuz için dünyanın size adil davranmasını beklemek, vejetaryen olduğunuz için bir boğanın size saldırmamasını beklemek gibidir.” D. Whatley